Αντισυνταγματικές κρίθηκαν από την ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), οι διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού με τις οποίες δίδονται «μπόνους» σε ύψος και όγκο, με αντιστάθμισμα κτίρια ενεργειακά αναβαθμισμένα.
Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των παταριών, του δώματος όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια. Οι ανώτατοι δικαστές, ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη και το δημόσιο συμφέρον, έκριναν ότι η αντισυνταγματικότητα δεν αφορά όσους μέχρι την σημερινή ανακοίνωση έχουν εκδώσει οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει. Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο.
Η ανακοίνωση του ΣτΕ
Όπως σημειώνεται σε ανακοίνωση του Προέδρου του Ανώτατου Δικαστηρίου Μιχάλη Πικραμμένου, βάση των διασκέψεων που έχουν γίνει:
«Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος. Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.
ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.
Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.
ΙΙΙ. Τέλος, το Δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.»
Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους».
Τι σημαίνει η απόφαση του ΣτΕ – Πόσο επηρεάζονται οι οικοδομικές άδειες
Σύμφωνα με τον ΑΝΤ1, οι διατάξεις του νέου οικοδομικού κανονισμού που κρίθηκαν αντισυνταγματικές, αφορούν μεταξύ άλλων την προσαύξηση των όρων δόμησης. Δηλαδή, αναπροσαρμογή στον συντελεστή δόμησης και αύξησης στο ύψος των κτιρίων με κάποια περιβαλλοντικά αντιστάθμισματα. Κρίθηκε, λοιπόν, από την Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου ότι αυτές οι προβλέψεις του νέου οικοδομικού κανονισμού αντίκεινται στο Σύνταγμα και έτσι θα πρέπει να ακυρωθούν.
Όπως τονίζεται σε ανακοίνωση του Συμβουλίου της Επικράτειας, ακυρώνει μόνο τις άδειες για τις οποίες έχουν υπάρξει ήδη πρόσφυγες στην δικαιοσύνη. Δεν αγορά όσες έχουν ήδη εκδοθεί.
Γι’ αυτές που θα εκδοθούν από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης και μετά, δεν θα ισχύει ο νέος οικοδομικός κανονισμός. Θα πρέπει να υπάρξει επανακαθορισμός στα ύψη των οικοδόμων και των συντελεστών δόμησης.
Για όσες άδειες έχουν ήδη εκδοθεί, αλλά οι προσφυγές που έχουν κατατεθεί γι’ αυτές δεν έχουν τελεσιδικήσει, το ΣτΕ ξεκαθαρίζει ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος η απόφαση του δεν τις επηρεάζει.
Σκυλακάκης: Σημαντικό ότι η απόφαση δεν επηρεάζει υφιστάμενες υποδομές
«Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας (ΣτΕ) για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (μια νομοθεσία του 2012) αφορά -κατά κύριο λόγο- στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού. Είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή, δεν επηρεάζεται καμία υφιστάμενη οικοδομή (πλην όσων αποτελούν, ήδη, αντικείμενο προσφυγής), είτε αυτή έχει ολοκληρωθεί είτε με οποιονδήποτε τρόπο έχουν αρχίσει οι εργασίες σε αυτή. Κάτι, που θα δημιουργούσε πολύ σοβαρή ανασφάλεια δικαίου και θα επηρέαζε αρνητικά χιλιάδες πολίτες και επαγγελματίες» δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης
«Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ. Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών. Τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν συνεπώς, όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία θα αναληφθεί άμεσα, ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια» προσθέτει
«Η κυβέρνηση υλοποιεί, άλλωστε, εδώ και τρία χρόνια το μεγαλύτερο πρόγραμμα τοπικού σχεδιασμού από συστάσεως του ελληνικού Κράτους, το οποίο θα μας επιτρέψει να καθιερώσουμε με τρόπο νομικά αδιαμφισβήτητο κίνητρα, όπως αυτά περιέχονται στο ΝΟΚ, εκεί που είναι πράγματι αναγκαία. Ταυτόχρονα, θα αναλάβουμε πολλαπλές πρωτοβουλίες, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα τοπικής διαφθοράς, που συνδέονται με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας. Φαινόμενα που από την υπόθεση της Χαλκιδικής που αποκαλύφθηκε σήμερα, προκύπτει ότι μπορεί να είναι εκτεταμένα σε περιοχές και να αποκτούν την υπόσταση ακόμα και εγκληματικής οργάνωσης» καταλήγει ο κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης.
Πρόεδρος ΚΕΔΕ: Δικαίωση της Αυτοδιοίκησης η απόφαση του ΣτΕ για τις διατάξεις του ΝΟΚ
«Όσα ανακοίνωσε ο Πρόεδρος του ΣτΕ, αποτελούν δικαίωση των θέσεων και των αγώνων της αυτοδιοίκησης, να προστατεύσουμε τη φυσιογνωμία των πόλεων μας και την ποιότητα ζωής των πολιτών των τοπικών μας κοινωνιών. Αναμένουμε το επόμενο διάστημα την καθαρογραμμένη απόφαση» δήλωσε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου.
Δήμαρχος Κηφισιάς: «Η απόφαση του ΣτΕ για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό δικαιώνει τον αγώνα μας»
«Η απόφαση δικαιώνει τον αγώνα μας» τονίζει ο Δήμαρχος Κηφισιάς κ. Βασίλης Ξυπολυτάς, με αφορμή την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, που έκρινε βασικές ρυθμίσεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) ως αντισυνταγματικές.
Αναλυτικά η δήλωση του Δημάρχου Κηφισιάς:
«Η σημερινή απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, δια της ανακοίνωσης του Προέδρου αυτού, δικαιώνει τον αγώνα του Δήμου Κηφισιάς, της νέας Δημοτικής Αρχής, του Δημοτικού Συμβουλίου και των Δημοτών μας, που όλους αυτούς τους μήνες αγωνίστηκαν για τη διάσωση της φυσιογνωμίας της πόλης μας.
Η ανακοίνωση του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου επαναφέρει τη συνταγματική νομιμότητα και επιλύει οριστικά ένα ζήτημα που κρατούσε σε ομηρία και καθεστώς ανασφάλειας δικαίου, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και πολιτών, οι οποίοι έβλεπαν να καταστρέφεται, μέρα με τη μέρα το φυσικό περιβάλλον του Δήμου μας.
Από την πρώτη στιγμή ως δημοτική αρχή, αναδείξαμε την προφανή αντισυνταγματικότητα του ΝΟΚ και την καταστροφή που επέφερε στο φυσικό περιβάλλον του Δήμου μας, θα συνεχίσουμε δε, με όλες μας τις δυνάμεις για την μέχρι κεραίας εφαρμογή της εν λόγω απόφασης.
Οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κοινωνία των πολιτών, που συστρατεύτηκε και αγωνίστηκε με πάθος για τη διάσωση του προαστίου μας. Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ στον νομικό μας παραστάτη, Βασίλη Παπαδημητρίου (στην φωτογραφία σήμερα το μεσημέρι), που από τις αρχές Ιανουαρίου επεξεργάστηκε τροπολογίες για την διάσωση του Δήμου, συνέγραψε μια σειρά από Δημαρχιακά εντέλλεσθε και εκπροσώπησε εμένα προσωπικά αλλά και τον Δήμο σε μια σειρά από υποθέσεις του ΝΟΚ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Παπαδημητρίου είναι εκ των δικηγόρων του αρχικώς προσφεύγοντα Δήμου Αλίμου το 2021 και εκ των συντακτών της τροπολογίας που εξαίρεσε τον Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού από το ΝΟΚ το 2023.
Τέλος πολλές ευχαριστίες στη νομική σύμβουλο του γραφείου δημάρχου, Σάντυ Πατρινού, την Αντιδήμαρχο Πολεοδομίας Ελένη Βάρσου, την Νομική Υπηρεσία του Δήμου Κηφισιάς, αλλά και τους συνεργαζόμενους δικηγόρους του Δήμου που στήριξαν στο ΣτΕ, τη συνταγματική νομιμότητα, την κοινωνία των πολιτών και τις θέσεις του Δήμου μας».
Δήμαρχος Αλίμου: «Δικαίωση – Ο αγώνας για σεβασμό στο περιβάλλον και για ποιότητα ζωής στις πόλεις μας, συνεχίζεται»
«ΔΙΚΑΙΩΣΗ!! Κέρδισε ο Δήμος Αλίμου τη “Δίκη του ΝΟΚ” στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με αποτέλεσμα να κηρυχθούν αντισυνταγματικές οι διατάξεις του ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) για “μπόνους δόμησης” κ.λπ., οι οποίες επέτρεπαν να ανεγείρονται κτήρια-τέρατα, παράταιρα με τις υφιστάμενες πόλεις μας» αναφέρει σε ανάρτησή του στο facebook ο Δήμαρχος Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης.
«Περισσότερα θα γνωρίζουμε όταν διαβάσουμε το πλήρες κείμενο της Απόφασης, ωστόσο το σίγουρο είναι ότι μπαίνει ένα πρώτο, μεγάλο “φρένο” στην έκδοση νέων αδειών με “μπόνους” κ.λπ. Ένα μεγάλο “Ευχαριστώ” στην ΚΕΔΕ, που ήταν στο πλευρό του Δήμου Αλίμου όλο αυτό το διάστημα, στους Δικηγόρους μας κ.κ. Δημήτρη Μέλισσα και Βασίλη Παπαδημητρίου, καθώς και σε όλους όσοι συνέδραμαν στη μεγάλη αυτή επιτυχία. Ο αγώνας για σεβασμό στο περιβάλλον και για ποιότητα ζωής στις πόλεις μας, συνεχίζεται» προσθέτει.
Το χρονικό
Η πρώτη συζήτηση στην Ολομέλεια του ΣτΕ για το μείζον θέμα της συνταγματικότητας ή μη των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), οι οποίες επιφέρουν προσαύξηση στη δόμηση και στο ύψος των κτιρίων κ.λπ. έγινε στις 11 Οκτωβρίου. Παρόντες στην Ολομέλεια ήταν ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ευθύμης Μπακογιάννης και ο Δήμαρχος Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης.
Ο πρόεδρος του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου, Μιχάλης Πικραμένος, προήδρευσε της διαδικασίας κατά την οποία αγόρευσαν συνολικά δεκατρείς δικηγόροι, ενώ έκαναν παρεμβάσεις -είτε υπέρ του κύρους του ΝΟΚ είτε κατά- το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, η ΚΕΔΕ και δέκα κατασκευαστικές εταιρείες.
Οι υποθέσεις που συζητήθηκαν
Όπως ήταν αναμενόμενο, αναπτύχθηκαν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις. Η μία ήταν υπέρ της συνταγματικότητας του ΝΟΚ και η δεύτερη υπέρ της αντισυνταγματικότητας. Σύμφωνα με το dikastiko.gr, οι τέσσερις υποθέσεις που συζητήθηκαν αφορούσαν οικοδομικές άδειες που εξέδωσε η υπηρεσία δόμησης στον Δήμο Αλίμου και οι οποίες ζητείται να ακυρωθούν.
Οι υποθέσεις έφτασαν στην Ολομέλεια κατόπιν παραπομπής από το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ, το οποίο μεταξύ άλλων έχει κρίνει αντίθετες προς το Σύνταγμα τις διατάξεις των άρθρων 10 και 25 του ΝΟΚ (νόμος 4067/2012) που προβλέπουν προσαυξήσεις συντελεστή δόμησης λόγω υποτυπώδους μείωσης της κάλυψης και ανέγερσης κτιρίου ανώτερης ενεργειακής απόδοσης (μπόνους δόμησης).
Επίσης, το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ έχει αποφανθεί ότι είναι αντίθετες στο Σύνταγμα και το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι διατάξεις εκείνες του ΝΟΚ που εξαιρούν από την προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης τους χώρους κύριας χρήσης για πατάρια, σοφίτες και έρκερ (προεξοχές, κινητά ή σταθερά συστήματα σκίασης κ.λπ.), εξαιτίας των οποίων αυξάνεται και το ύψος και η δόμηση και ο αριθμός των ορόφων, καθώς επίσης και τη δημιουργία χώρων κύριας χρήσης στο δώμα.
