Η μεγαλύτερη γκάφα που μπορεί να έχει κάνει μέχρι στιγμής ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία είναι να δώσει στη Δύση την εντύπωση ότι η Ρωσία μπορεί να χάσει τον πόλεμο, αναφέρουν χαρακτηριστικά οι New York Times σε ανάλυσή τους.
Το πρώιμο ρωσικό χτύπημα στο Κίεβο «σκόνταψε» και απέτυχε. Το ρωσικό μεγαθήριο δεν φαινόταν σχεδόν τόσο τρομερό όσο είχε παρουσιαστεί. Ο πόλεμος εμφανίστηκε ξαφνικά ως μια αναμέτρηση ανάμεσα σε μια μάζα απογοητευμένων Ρώσων και έξυπνων Ουκρανών πατριωτών.
Τέτοιες προσδοκίες αύξησαν φυσικά τους ουκρανικούς πολεμικούς στόχους. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν κάποτε μέλος του στρατοπέδου της ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία: «Εγγυήσεις ασφαλείας και ουδετερότητα, μη πυρηνικό καθεστώς του κράτους μας. Είμαστε έτοιμοι να το επιδιώξουμε», δήλωσε ένα μήνα μετά την έναρξη του πολέμου.
Τώρα ζητάει ολοκληρωτική νίκη: την ανακατάληψη κάθε σπιθαμής του κατεχόμενου από την Ρωσία εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ουκρανοί δεν θα συμβιβαστούν με τίποτα λιγότερο.
Καθώς οι μάχες μαίνονται στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, οι ηγέτες της Ουκρανίας και ορισμένοι από τους δυτικούς υποστηρικτές τους, ονειρεύονται ήδη δίκες τύπου Νυρεμβέργης κατά του Πούτιν και του στενού του κύκλου στη Μόσχα.
Μόνο άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ θα φέρει ολοκληρωτική νίκη στο Κίεβο
Το πρόβλημα είναι ότι η Ουκρανία έχει μόνο έναν σίγουρο τρόπο να επιτύχει αυτό το κατόρθωμα στο εγγύς μέλλον: την άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ στον πόλεμο. Μόνο η πλήρης, σε στυλ «Καταιγίδας της Ερήμου», ανάπτυξη στρατευμάτων και οπλισμού του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ θα μπορούσε να επιφέρει μια ολοκληρωτική ουκρανική νίκη σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Δεν πειράζει που μια τέτοια ανάπτυξη θα μείωνε πιθανότατα τις πιθανότητες μιας από τις πιο ζοφερές προοπτικές του πολέμου: Όσο περισσότερο χάνει η Ρωσία, τόσο πιο πιθανό είναι να καταφύγει στα πυρηνικά όπλα, σχολιάζουν οι New York Times.
Χωρίς την εμπλοκή του ΝΑΤΟ, ο ουκρανικός στρατός μπορεί να κρατήσει τη γραμμή και να ανακτήσει έδαφος, όπως έχει κάνει στο Χάρκοβο και την Χερσώνα, αλλά η ολοκληρωτική νίκη είναι σχεδόν αδύνατη.
Αν η Ρωσία μπορεί μετά βίας να προχωρήσει μερικές εκατοντάδες μέτρα την ημέρα στο Μπαχμούτ με κόστος 50 έως 70 άνδρες, αφού οι Ουκρανοί είναι τόσο καλά οχυρωμένοι, θα μπορούσαν η Ουκρανία να προχωρήσεθ καλύτερα απέναντι σε εξίσου καλά οχυρωμένους Ρώσους, σε ολόκληρη την περιοχή μεταξύ της Ρωσίας και της ανατολικής πλευράς του δέλτα του Δνείπερου, συμπεριλαμβανομένης της ακτογραμμής της Αζοφικής Θάλασσας και του ισθμού που οδηγεί στην Κριμαία;
Αυτό που ήταν «κρεατομηχανή» προς τη μία κατεύθυνση, είναι πιθανό να είναι «κρεατομηχανή» και προς την άλλη.
Δεν εξαντλείται εύκολα η ρωσική πολεμική μηχανή
Επιπλέον, η Ρωσία έχει σχεδόν μετατρέψει το κράτος της σε ένα περιβάλλον πολεμικής οικονομίας, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ακόμη καλύψει τις ανάγκες πολεμικής παραγωγής των ξένων εταίρων τους.
Ο πόλεμος έχει ήδη εξαντλήσει την παραγωγή αντιαεροπορικών πυραύλων Stinger για 13 χρόνια και πυραύλων Javelin για πέντε χρόνια και οι ΗΠΑ έχουν ένα ανεκτέλεστο υπόλοιπο 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την παράδοση όπλων στην Ταϊβάν.
Οι δυτικές ειδήσεις έχουν επικεντρωθεί στους Ρώσους άνδρες που αποφεύγουν τις διαταγές επιστράτευσης του Πούτιν, αλλά το Κρεμλίνο εξακολουθεί να έχει αρκετούς στρατιώτες για να επιστρατεύσει, ακόμη και μετά την τελευταία επιστράτευση 300.000 στρατιωτών τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Η συζήτηση για την αποστολή βαρέως πολεμικού υλικού στην Ουκρανία – που έχει κατακλύσει ιδιαίτερα τον γερμανικό Τύπο – είναι υπό αυτή την έννοια εκτός θέματος. Δεν είναι σαφές πότε θα είναι επιχειρησιακά όλα τα άρματα μάχης Leopard 1 και 2 και M1 Abrams, που υποσχέθηκε το ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία έχει ζητήσει 300 έως 500 άρματα μάχης και το ΝΑΤΟ έχει υποσχεθεί περίπου 200.
Ο Ζελένσκι και ο… Τσόρτσιλ
Το γεγονός ότι ο Ζελένσκι έχει ποντάρει τόσο μεγάλο μέρος της διπλωματίας του σε αυτές τις αποστολές οπλισμού, είναι λογικό: πρέπει να επικοινωνήσει στο Κρεμλίνο ότι η Ουκρανία είναι προετοιμασμένη για μια μακρά, επίπονη σύγκρουση.
Αλλά όσον αφορά το υλικό που θα είναι έτοιμο για μάχη για τους επόμενους έξι μήνες, πολύ λίγο από το υποσχεθέν θα μπορεί να αναπτυχθεί. Αν ο Ζελένσκι θέλει να ολοκληρώσει την εικόνα που ο ίδιος φαντάζεται για τον εαυτό του, αυτήν του Ουίνστον Τσόρτσιλ, μάλλον νωρίτερα παρά αργότερα, θα θελήσει να επισπεύσει την ημέρα κατά την οποία θα μπορεί να κάνει πρόποση για την είσοδο του ΝΑΤΟ – δηλαδή της Αμερικής – στη σύγκρουση.
Το πρόβλημα για το Κίεβο είναι ότι – πέρα από τις δημόσιες διαβεβαιώσεις – η Ουάσιγκτον δεν ενδιαφέρεται να εισέλθει στον πόλεμο. Ο στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ, πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου Στρατού, έχει ήδη εκφράσει την άποψή του ότι η ολοκληρωτική νίκη είτε της Ρωσίας είτε της Ουκρανίας είναι ανέφικτη βραχυπρόθεσμα.
Οι ΗΠΑ δεν μπαίνουν στον πόλεμο
Ο πρόεδρος Μπάιντεν και ο σύμβουλός του σε θέματα εθνικής ασφάλειας, Τζέικ Σάλιβαν, ήταν ανένδοτοι ως προς το να εισέλθουν οι ΗΠΑ στη σύγκρουση. Ούτε το αμερικανικό κοινό έχει δείξει καμία όρεξη για άμεση εμπλοκή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί ακόμη και να έχουν συμφέρον να συνεχίσουν τις μάχες, καθώς ο πόλεμος μειώνει την ικανότητα της Ρωσίας να δρα αλλού στον κόσμο, αυξάνει την αξία των αμερικανικών ενεργειακών εξαγωγών και χρησιμεύει ως βολική πρόβα τζενεράλε για τη συσπείρωση των συμμάχων και τον συντονισμό του οικονομικού πολέμου κατά του Πεκίνου.
Λιγότερη προσοχή έχει δοθεί στο γεγονός ότι οι πολεμικοί στόχοι του Κρεμλίνου μπορεί – εξ ανάγκης – να έχουν μειωθεί. Προφανώς, συμφιλιωμένη με την αδυναμία της να πραγματοποιήσει αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο και να καταλάβει πολύ μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της Ουκρανίας, η Μόσχα φαίνεται τώρα να επικεντρώνεται κυρίως στη διατήρηση των θέσεών της στο Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ και στην εξασφάλιση μιας χερσαίας γέφυρας προς την Κριμαία. Πρόκειται για εδάφη που ακόμη και υπό τις καλύτερες συνθήκες θα ήταν δύσκολο για την Ουκρανία να επανενσωματώσει.
Προς το παρόν, το οικονομικό μέλλον της Ουκρανίας φαίνεται βιώσιμο ακόμη και χωρίς τα εδάφη που κατέχει σήμερα η Ρωσία. Η Ουκρανία δεν έχει μετατραπεί σε μια χώρα χωρίς στεριά και παραμένουν υπό τον έλεγχό της επτά από τις οκτώ περιφέρειες με το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Η Ουκρανία θα διακινδύνευε να θέσει σε κίνδυνο αυτή την κατάσταση, με μια αντεπίθεση. Παραδόξως, η συνέχιση των μαχών εξυπηρετεί επίσης ορισμένα ρωσικά συμφέροντα: Δίνει στη Μόσχα περισσότερες ευκαιρίες να σφυροκοπά την Ουκρανία, καθιστώντας την όλο και λιγότερο ελκυστική ως υποψήφια για ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Νίκη για το Κίεβο η ένταξη σε ΕΕ και ΝΑΤΟ»
Ο ιστορικός Stephen Kotkin υποστήριξε πρόσφατα ότι οι Ουκρανοί ίσως είναι καλύτερα να ορίσουν τη νίκη ως ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά ως πλήρη ανακατάληψη όλων των ουκρανικών εδαφών.
Και όμως, εκτός από τις χώρες που ήταν ουδέτερες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, σε κάθε ιστορική περίπτωση ένταξης στην ΕΕ προηγήθηκε η ένταξη στο ΝΑΤΟ, το οποίο από τη δεκαετία του 1990 λειτουργεί ως οργανισμός αξιολόγησης για την Ευρώπη, που εγγυάται ότι οι χώρες είναι ασφαλείς για επενδύσεις.
Το γεγονός αυτό δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τον ουκρανικό πληθυσμό: Οι δημοσκοπήσεις (οι οποίες έχουν ως επί το πλείστον αποκλείσει το Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ από το 2014) δείχνουν ότι το ενδιαφέρον για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ φαίνεται να έχει αυξηθεί κατακόρυφα από την έναρξη της σύγκρουσης.
Μόνο η Ουάσινγκτον έχει τελικά τη δύναμη να αποφασίσει πόσο μέρος της Ουκρανίας θέλει να φέρει υπό την «ομπρέλα» της.
Η επίσημη απροθυμία να συμπεριληφθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ σπάνια ήταν πιο σαφής, ενώ ο δημόσιος εναγκαλισμός του Κιέβου δεν ήταν ποτέ πιο φλογερός.
Εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορεί σύντομα να βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να πείσουν τους Ουκρανούς ότι η πρόσβαση στην κοινή αγορά και ένα ευρωπαϊκό Ταμείο Μάρσαλ είναι ένα λογικό αντάλλαγμα για την «ολοκληρωτική νίκη».
