Εικόνα από τις εκλογικές αναμετρήσεις μιας άλλης Ελλάδας, όχι όμως τόσο μακριά από τη δική μας, μάς επιτρέπει να έχουμε μια σπάνια συλλογή παλιών ψηφοδελτίων, την οποία ξεκίνησε πριν από 50 χρόνια περίπου ο Θεσσαλονικιός Κωνσταντίνος Νίγδελης και πλέον περιλαμβάνει υλικό από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΛΙΝΑ ΤΟΥΚΟΥΣΜΠΑΛΙΔΟΥ
Μακριά από τηλεμαχίες και προεκλογικές καμπάνιες στα ΜΜΕ, όμως με τις ίδιες παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, η συλλογή περιλαμβάνει ψηφοδέλτια, αφίσες και λοιπά ντοκουμέτα για περισσότερα από 400 κόμματα που συμμετείχαν στις εκλογές σε πανελλαδικό επίπεδο τα τελευταία 100 και πλέον χρόνια.
«Είναι πολύ σημαντικά ντοκουμέντα τα οποία ούτε η Βουλή των Ελλήνων δεν τα είχε. Πολλά τα έχω χαρίσει για να συμπληρωθεί κι εκεί ένα ωραίο αρχείο. Διαχρονικά δεν υπήρχε υπάλληλος που να τα μαζεύει όλα αυτά», δηλώνει στην Karfitsa.gr ο Κωνσταντίνος Νίγδελης, νομικός και διευθυντής του Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού στη Θεσσαλονίκη.
Ο ίδιος έχει παραχωρήσει στο μουσείο τη συλλογή του προς έρευνα και μάθηση, επιθυμώντας να αφήσει μια παρακαταθήκη. Εξηγώντας πώς ξεκίνησε να συλλέγει παλιά ψηφοδέλτια, ανακαλεί τη δεκαετία του 1970. «Επειδή τυγχάνει να είμαι φιλόλογος και νομικός, βρέθηκα κάποτε ως εκλογικός αντιπρόσωπος το 1974. Μεταξύ τσιγάρου και καφέ, πήρα τα ψηφοδέλτια των κομμάτων. Ήταν γύρω στα 20 ψηφοδέλτια τότε. Δε ξέρω τι με παρακίνησε. Στη συνέχεια όταν έγινα ξανά δικαστικός αντιπρόσωπος το 1977 διαπίστωσα ότι εκείνα τα ψηφοδέλτια δεν υπήρχαν. Είχαν ήδη εξαφανιστεί. Είχαν δημιουργηθεί καινούριοι συνασπισμοί. Έψαχνα έπειτα στα παλαιοπωλεία για ψηφοδέλτια προηγούμενων εκλογικών αναμετρήσεων που δεν τους έδινε κανείς σημασία. Πολλά από αυτά τα χρησιμοποιούσαν ως χαρτί για σημειώσεις», αναφέρει.
Όταν ξεκίνησε την ιδιαίτερη ενασχόλησή του, στη μόδα ήταν η συλλογή γραμματόσημων ή νομισμάτων. Όπως ήταν φυσικό, κίνησε την περιέργεια πολλών συλλέγοντας ψηφοδέλτια. Ο ίδιος λέει σήμερα στην Karfitsa.gr: «Ο κόσμος στην αρχή με έβλεπε λίγο παράξενο. Συνήθως έχουμε μάθει να συλλέγουμε νομίσματα, γραμματόσημα, πετσέτες. Σου έλεγαν τότε “ψηφοδέλτια; Τι στην οργή ψάχνει ο τύπος;” Κι όμως σιγά σιγά αυτή η συλλογή καθιερώθηκε. Από τα ψηφοδέλτια βλέπουμε όχι μόνο την εκλογική συμπεριφορά των πολιτευτών, αλλά ακόμη και του κόσμου».
Η γνωριμία με την πρώτη Ελληνίδα βουλευτή, Ελένη Σκουρά
Από το 1915 μέχρι το 2015 στην ελληνική επικράτεια είχαμε 79 εκλογικές αναμετρήσεις. Σε ερώτηση σχετικά με τις στιγμές που ξεχωρίζει, ο κ. Νίγδελης στέκεται στη γνωριμία του με την Ελένη Σκουρά, την πρώτη γυναίκα που εξελέγη βουλευτής στην Ελλάδα. Ήταν το έτος 1953 και η Ελένη Σκουρά έγινε η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής, μάλιστα στο νομό Θεσσαλονίκης.
«Είχα γνωρίσει την Ελένη Σκουρά και μου είχε εμπιστευτεί για την εποχή που μπήκε πρώτη φορά στο κοινοβούλιο: “Τότε 300 ζευγάρια μάτια, 300 αρσενικά έβλεπαν μια κακομοίρα γυναίκα που παρόλο που είχα κάνει μπάνιο πριν από μισή ώρα, αισθανόμουν την ανάγκη να ξανακάνω μπάνιο από τον ιδρώτα και από αυτό που αντιμετώπισα“», σημειώνει.
«Αρέσκονται οι πολιτικοί μας να λένε για τον σοφό λαό αλλά ο σοφός λαός μάλλον δεν κάνει τίποτα από το να ανακυκλώνει τα ίδια φθαρμένα αντικείμενα για πολλά χρόνια. Πολλές φορές ο ελληνικός λαός έχει διαπράξει αυτοχειρία και έχει υποπέσει σε τρομερά σφάλματα».
Έφερε δε το παράδειγμα των εκλογών της 1ης Νοεμβρίου 1920, τις οποίες έχασε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, έχοντας υπογράψει λίγο νωρίτερα τη Συνθήκη των Σεβρών και εν μέσω πολεμικών επιχειρήσεων. Οι συνέπειες ήταν ολέθριες.
Σύμφωνα με τον κ. Νίγδελη: «Είχαμε δύο ψηφοδέλτια, το ένα του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος παραλαμβάνει μια χώρα μέχρι τον Σπερχειό και την κάνει τη χώρα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Υπογράφει τη συμφωνία των Σεβρών που μεγάλωνε την Ελλάδα και την έκανε υπερδύναμη και μετά από δύο μέρες υφίσταται δολοφονική απόπειρα. Ευτυχώς οι σφαίρες μόνο τον πλήγωσαν. Και στις εκλογές που έγιναν μετά από δύο μήνες, τον Νοέμβριο του 1920 δεν κατάφερε να βγει ούτε βουλευτής. Ο σοφός λαός έβγαλε την αντιπολίτευση. Τα αποτελέσματα με τη μικρασιατική καταστροφή είναι γνωστά».
