Α. Εισαγωγή
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) στο πλαίσιο της επικαιροποίησης της στρατηγικής και του Επιχειρησιακού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) των Λιμνών και των Ποταμών της Δυτικής Μακεδονίας, παροτρύνει κάθε πολίτη μεμονωμένα ή εκπροσωπώντας, σύλλογο, ομάδα δράσης ή πρωτοβουλίας, να συμμετάσχει με ιδέες και προτάσεις που θα βοηθήσουν την Περιφέρεια, τους Δήμους και τους φορείς της περιοχής να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που θα αναβαθμίσει την περιοχή παρέμβασης, τις υποδομές και τις υπηρεσίες και συνολικά την ποιότητα ζωής.
Ο γενικός στόχος και η βασική επιδίωξη της στρατηγικής είναι να αναδείξει
«Τα λιμναία και τα ποτάμια συστήματα, ως τόπους βιώσιμης και ενδογενούς ανάπτυξης στη Δυτική Μακεδονία»
Συμπληρώνοντας τις τεχνικές αναλύσεις στο πλαίσιο των εθνικών περιφερειακών στρατηγικών, το αναλυτικό περιεχόμενο της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης θα προσδιορισθεί μέσα από διαδικασίες ευρείας διαβούλευσης, δεδομένου ότι πεδίο εφαρμογής τους είναι περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα (δυνατότητες και αδυναμίες), στις οποίες καλούνται να δώσουν λύσεις με την άμεση συμμετοχή των κατοίκων, οι οποίοι τελικά θα κληθούν να συμβάλλουν στην υλοποίηση του σχεδιασμού και να ωφεληθούν από αυτόν.
Οι δράσεις του Επιχειρησιακού Σχεδίου της ΟΧΕ θα υλοποιηθούν με συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Εθνικών Πόρων.
Β. Περιοχή Παρέμβασης
Η περιοχή παρέμβασης ΟΧΕ οριοθετήθηκε στην Προγραμματική Περίοδο 2014 – 2020 με βάση τα οικοσυστήματα επτά φυσικών και δύο τεχνητών λιμνών (κατά μήκος του ποταμού Αλιάκμονα). Αν και η ΠΔΜ χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό ορεινών εκτάσεων η περιοχή παρέμβασης εστίασε στις πεδινές και ημιορεινές εκτάσεις πέριξ των λιμνών και των ποταμών.
Στο πλαίσιο της επικαιροποίησης της στρατηγικής εξετάζεται η δυνατότητα επέκτασης της περιοχής παρέμβασης με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες ανάπτυξης δραστηριοτήτων που συνδέονται με το υδατικό δυναμικό της Περιφέρειας συμπεριλαμβάνοντας και τις παραποτάμιες περιοχές ή / και άλλων τεχνητών λιμνών.
Ειδικότερα η Περιοχή Παρέμβασης προτείνεται να περιλαμβάνει:
1. Την περιοχή των Πρεσπών στο ΒΔ τμήμα της Περιφέρειας στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας,
2. Την πεδινή περιοχή των λιμνών Ζάζαρης, Χειμαδίτιδας, Πετρών και Βεγορίτιδας στο Δήμο Αμυνταίου, στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας,
3. Την περιοχή της λίμνης Καστοριάς συμπεριλαμβανομένων των πεδινών εκτάσεων στα ανατολικά της λίμνης και τη νότια ημιορεινή ζώνη του όρους Βιτσίου, στην Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς,
4. Το ΝΑ τμήμα της Περιφέρειας όπου έχουν σχηματιστεί κατά μήκος του ποταμού Αλιάκμονα οι τεχνητές λίμνες Πολυφύτου και Ιλαρίωνα. Η περιοχή περιλαμβάνει εκτάσεις τόσο της Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών όσο και της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης,
5. Παραποτάμιες περιοχές ή / και άλλες παραλίμνιες περιοχές με δυνατότητες ανάπτυξης δραστηριοτήτων που συνδέονται με το υδατικό δυναμικό.
Χάρτης 1: Περιοχή Παρέμβασης Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) των Λιμνών και των Ποταμών της Δυτικής Μακεδονίας
Επεξεργασία Χάρτη: ΑΝΚΟ Α.Ε.
Γ. Στρατηγική, Στόχοι, Ενδεικτικές Δράσεις
Η ανάπτυξη της στρατηγικής επίτευξης των στόχων θα στηριχθεί στις βασικές αναπτυξιακές προτεραιότητες για τις Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις που είναι:
• Η προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας με τελικό στόχο την επίτευξη απασχόλησης, κοινωνικής συνοχής και διατήρησης των πόρων και εργαλείο την στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης
• Η παραγωγική ανασύνταξη στις ζώνες εκτεταμένης αποδιάρθρωσης των τοπικών ή περιφερειακών παραγωγικών συστημάτων.
• Η εξισορρόπηση των περιφερειακών ανισοτήτων και της μονοκεντρικότητας του οικονομικού και κοινωνικού χώρου, καταπολέμηση της αστικής διάχυσης και των ανισοτήτων που σχετίζονται με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και τις ειδικές προκλήσεις σε ειδικές ομάδες πληθυσμού, αντιμετώπιση στην καταλληλότερη κλίμακα της κλιματικής αλλαγής και των δημογραφικών προκλήσεων.
Η επικαιροποιημένη στρατηγική και το επικαιροποιημένο Επιχειρησιακό Σχέδιο Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης Λιμνών και Ποταμών Δυτικής Μακεδονίας εντάσσεται κυρίως στην Προτεραιότητα Π5: «Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη των αστικών περιοχών και της υπαίθρου» του Προγράμματος «Δυτική Μακεδονία» 2021-2027 (Π-ΔΜ). Επιπρόσθετα οι δράσεις που θα προταθούν θα μπορέσουν να αντλήσουν χρηματοδότηση και από άλλες Προτεραιότητες του Π-ΔΜ 2021-2027, από το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης, καθώς και από άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα.
Ειδικότερα, το κύριο μέρος της χρηματοδότησης θα προέλθει από τον Ειδικό Στόχο 5.2: Ενίσχυση της ολοκληρωμένης και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής τοπικής ανάπτυξης, του πολιτισμού, της φυσικής κληρονομιάς, του βιώσιμου τουρισμού και της ασφάλειας σε περιοχές πλην των αστικών.
Πυλώνες Ανάπτυξης και Ειδικοί Στόχοι της ΟΧΕ Λιμνών και Ποταμών Δυτικής Μακεδονίας
Το σχέδιο επικαιροποίησης της στρατηγικής ΟΧΕ Λιμνών και Ποταμών προτείνεται να διαρθρώνεται στους κάτωθι πυλώνες ανάπτυξης και ειδικούς στόχους:
1. Διατήρηση και Ανάδειξη του Φυσικού και Πολιτιστικού Αποθέματος
1.1. Ολοκληρωμένη και αποδοτική διαχείριση – διατήρηση των φυσικών πόρων, προστασία από ανθρωπογενείς απειλές και φυσικές καταστροφές και βελτίωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
1.2. Ανάδειξη φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και στήριξη βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
1.3. Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και διείσδυση συστημάτων χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας και ήπιων μορφών ενέργειας.
2. Ενίσχυση της παραγωγικής βάσης και ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των λιμναίων και ποτάμιων περιοχών
2.1. Υποστήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας, διεύρυνση της οικονομικής βάσης των λιμναίων και ποτάμιων συστημάτων και στήριξη του εισοδήματος.
2.2. Υποστήριξη της αυταπασχόλησης της ένταξης στην αγορά εργασίας και αναβάθμιση των επαγγελματικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων του τοπικού δυναμικού με έμφαση στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
3. Βελτίωση διασύνδεσης, πρόσβασης και οργάνωσης υποδομών και υπηρεσιών
3.1. Εξασφάλιση υψηλής ποιότητας εξυπηρέτησης των πολιτών και των τοπικών επιχειρήσεων, και των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής μέριμνας.
3.2. Βελτίωση της Συνδεσιμότητας και της Προσπελασιμότητας.
Στο πλαίσιο των ανωτέρω μπορούν να ενταχθούν έργα και δράσεις όπως:
• Ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων εγκαταστάσεων και υποδομών
• Κατασκευή, αναβάθμιση και ορθολογική διαχείριση των υποδομών ύδρευσης
• Δημιουργία και αναβάθμιση υποδομών διαχείρισης αστικών λυμάτων για την προστασία των υδάτινων αποδεκτών
• Συστήματα διαλογής και ανακύκλωσης των απορριμμάτων, δημιουργία και διαχείριση «πράσινων σημείων»
• Προστασία, ανάδειξη και διαχείριση της φύσης και της βιοποικιλότητας και ιδιαίτερα των περιοχών Natura 2000
• Αναβάθμιση του ενδοπεριφερειακού οδικού δικτύου και προώθηση της προσβασιμότητας
• Προστασία, ανάπτυξη και προβολή της δημόσιας τουριστικής περιουσίας
• Προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και λειτουργική δικτύωση των μνημείων της, καθώς και της φυσικής κληρονομιάς και του οικοτουρισμού.
• Ανάπλάσεις, αναβαθμίσεις και δημιουργία λειτουργικών κοινόχρηστων χώρων συμπεριλαμβανομένης της εξασφάλισης ισότιμης πρόσβασης για τα ΑμεΑ.
• Προώθηση ανέργων στην απασχόληση, κατάρτιση-αναβάθμιση δεξιοτήτων εργαζομένων και ανέργων και ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης / έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας (ΝΕΕ)
• Ενίσχυση της συμμετοχής μειονεκτουσών ομάδων στην ενεργή κοινωνική ζωή και της ικανότητας των φορέων για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης.
• Δράσεις υποστήριξης της επιχειρηματκότητας.
Δ. Διαβούλευση
Στο πλαίσιο της διαβούλευσης καλούνται φορείς και πολίτες της περιοχής να υποβάλλουν τις απόψεις και προτάσεις τους συμπληρώνοντας τα ακόλουθα ερωτηματολόγια.
Ερωτηματολόγιο Δημόσιων Φορέων:
Σύνδεσμος: https://forms.gle/FjQWL2Kn3yeV9C557
Ερωτηματολόγιο Κοινού:
Σύνδεσμος: https://forms.gle/Rt8g9QWBduSbZR7s5
Στην περίπτωση που επιθυμείτε να προτείνετε περισσότερα έργα ή δράσεις, υποβάλλετε ξεχωριστή φόρμα για κάθε πρόταση”
