Η Καταλίν Κάρικο και ο Ντρου Βάισμαν βραβεύονται με το Νόμπελ Ιατρικής για τις εργασίες τους σχετικά με την τεχνολογία RNA.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ακαδημίας, οι ανακαλύψεις των δύο επιστημόνων που έλαβαν το Νόμπελ Ιατρικής ήταν κρίσιμες για την ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων mRNA κατά του κορωνοϊού κατά τη διάρκεια της πανδημίας, που ξεκίνησε στις αρχές του 2020.
Μέσω των πρωτοποριακών ευρημάτων τους, τα οποία άλλαξαν ριζικά την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το mRNA αλληλεπιδρά με το ανοσοποιητικό μας σύστημα, οι βραβευθέντες συνέβαλαν στον πρωτοφανή ρυθμό ανάπτυξης εμβολίων κατά τη διάρκεια μιας από τις μεγαλύτερες στη σύγχρονη εποχή, απειλές για την ανθρώπινη υγεία, του κορωνοϊού.
Σημειώνεται πως πέρσι το Νόμπελ Ιατρικής είχε απονεμηθεί στον κορυφαίο γενετιστή Svante Pääbo, «για τις ανακαλύψεις του που αφορούν τα γονιδιώματα των εξαφανισμένων ανθρωποειδών και την ανθρώπινη εξέλιξη».
Ποια είναι η Καταλίν Κάρικο που πήρε το Νόμπελ Ιατρικής
Η γεννημένη στην Ουγγαρία, βιοχημικός, Καταλίν Κάρικο, ανέπτυξε τέτοια εμμονή με την τεχνολογία που έγινε γνωστή στην επιστημονική κοινότητα ως «αγγελιοφόρος RNA» (RNA messenger), ένα «παρατσούκλι» που της κόστισε μία θέση καθηγήτριας σε μεγάλο πανεπιστήμιο.
Αν και ελάχιστοι μπορούσαν να φανταστούν ότι η συγκεκριμένη μέθοδος θα έθετε τις βάσεις για την ανάπτυξη των εμβολίων των Pfizer και Moderna κατά της Covid-19, η άγνωστη ερευνήτρια Καταλίν Κάρικο θεωρείται πλέον πρωτοπόρος.
Χαρακτηριστικό της έκπληξης της ήταν οι δηλώσεις που έκανε τον Δεκέμβριο του 2020 σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο, όπου σημείωνε πως όλο αυτό «είναι απλώς απίστευτο». Η 65χρονη επιστήμονας εξομολογείται ότι της είναι δύσκολο να περάσει στο προσκήνιο έπειτα από τόσα δύσκολα χρόνια στη σκιά. Η περίπτωσή της, λέει, αποτυπώνει «την ανάγκη υποστήριξης της επιστήμης σε διάφορα επίπεδα».
Η Καταλίν Κάρικο πέρασε μεγάλο μέρος του χρόνου της στη δεκαετία του 1990 αναζητώντας χρηματοδότηση για τις έρευνές της που ήταν επικεντρωμένες στον αγγελιοφόρο του ριβονουκλεϊκού οξέος (RNA), των μορίων που δίνουν στο κύτταρο οδηγίες χρήσης, υπό τη μορφή ενός γενετικού κώδικα, ώστε να παράγει πρωτεΐνες ευεργετικές για το σώμα μας.
Η βιοχημικός θεωρούσε ότι ο αγγελιοφόρος RNA θα μπορούσε να παίξει ρόλο κλειδί στη θεραπεία ορισμένων ασθενειών, όπως για παράδειγμα στη θεραπεία των ιστών του εγκεφάλου έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο.
Όμως, το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, όπου η Καταλίν Κάρικο επρόκειτο να πάρει θέση καθηγήτριας, έβαλε τέλος στην πορεία της, έπειτα από διαδοχικές απορρίψεις των αιτημάτων της για υποτροφίες για έρευνα. «Επρόκειτο να προαχθώ και τότε ακριβώς με υποβάθμισαν περιμένοντας ότι θα φύγω» θυμάται.
Εκείνη την εποχή η βιοχημικός δεν είχε ακόμη την πράσινη κάρτα του μόνιμου κατοίκου των ΗΠΑ και είχε ανάγκη να βρει θέση εργασίας για να ανανεώσει τη βίζα της. Ταυτόχρονα, ήξερε ότι θα της ήταν δύσκολο να χρηματοδοτήσει τις πανεπιστημιακές σπουδές της κόρης της με τον χαμηλό μισθό της.
Παρά ταύτα αποφάσισε να επιμείνει στην έρευνά της, παρά τη δυσκολία του εγχειρήματος που σήμαινε η έλλειψη χρηματοδότησης. «Είπα, ο πάγκος (του εργαστηρίου) είναι εκεί, δεν έχω παρά να κάνω καλύτερα πειράματα».
Αν και στο τέλος της δεκαετίας του 1980, η επιστημονική κοινότητα είχε μάτια μόνο για το DNA, η Καταλίν Κάρικο εστίασε στον αγγελιοφόρο RNA, με τη σκέψη ότι είναι ικανός να δώσει στα κύτταρα ένα εγχειρίδιο χρήσης το οποίο θα τους επιτρέψει στη συνέχεια να κατασκευάσουν θεραπευτικές πρωτεΐνες. Μία μέθοδος που θα επέτρεπε την αποφυγή τροποποίησης του γονιδιώματος των κυττάρων, τροποποίηση που θα ενείχε τον κίνδυνο της εισαγωγής ανεξέλεγκτων γενετικών τροποποιήσεων.
Η συνεργασία με τον Ντρου Γουάισμαν που οδήγησε στο Νόμπελ Ιατρικής
Ο αγγελιοφόρος RNA, όμως, είχε ορισμένα προβλήματα. Προκαλούσε σφοδρές φλεγμονώδεις αντιδράσεις, καθώς διαβαζόταν ως εισβολή από το ανοσοποιητικό σύστημα. Μαζί με τον εταίρο της στην έρευνα, τον γιατρό ανοσολόγο Ντρου Γουάισμαν, η Καταλίν Κάρικο κατάφερε σταδιακά να εισαγάγει μικρές τροποποιήσεις στη δομή του RNA, καθιστώντας το πιο αποδεκτό από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η ανακάλυψή τους, που δημοσιεύθηκε το 2005, έκανε αίσθηση και έβγαλε (κάπως) την ερευνήτρια από την ανωνυμία. Στη συνέχεια, κατάφεραν ακόμη ένα επίτευγμα, πετυχαίνοντας να τοποθετήσουν τον πολύτιμο RNA τους σε «λιπιδικά νανοσωματίδια», μία επικάλυψη που αποτρέπει την πολύ γρήγορη αποσύνθεση και διευκολύνει την είσοδό τους στα κύτταρα. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται το 2015. Πέντε χρόνια αργότερα, την ώρα της μάχης του πλανήτη κατά του κορονοϊού, αυτά τα δύο επιτεύγματα βρήκαν τη σημασία τους.
Τα δύο εμβόλια που επρόκειτο να σώσουν τον κόσμο βασίστηκαν στη στρατηγική αυτή, η οποία συνίσταται στην εισαγωγή γενετικών οδηγιών στον οργανισμό για την εκκίνηση της παραγωγής μίας πρωτεΐνης πανομοιότυπης με την πρωτεΐνη του κορονοϊού, η οποία μπορεί να προκαλέσει ανοσολογική απόκριση.
Η Καταλίν Κάρικο έχει πλέον σημαντική θέση στο γερμανικό εργαστήριο της BioNTech, το οποίο, σε συνεργασία με την Pfizer, ανέπτυξε το πρώτο εμβόλιο που διατέθηκε στον δυτικό κόσμο. Το άλλο εμβόλιο αναπτύχθηκε από την εταιρεία Moderna, το όνομα της οποίας σημαίνει «Modified RNA» (τροποποιημένο RNA).
