Ισχυρό εργαλείο στη θωράκιση των ξεχωριστών και ποιοτικών ελληνικών αγροτικών προϊόντων αποτελεί η πιστοποίησή τους ως ΠΟΠ και ΠΓΕ, με στόχο την προώθησή τους στις αγορές του κόσμου.
Τα λογότυπα ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), τα οποία φέρουν τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα είναι βαρύνουσας σημασίας. Στόχος είναι να αποτελέσουν «όπλο» στην επίτευξη της προστιθέμενης αξίας, που μπορούν να απολαμβάνουν όλοι οι κρίκοι της αγροδιατροφικής αλυσίδας, από τον παραγωγό έως τη μεταποίηση – διακίνηση, καθιστώντας τα πιστοποιημένα ελληνικά αγροτικά προϊόντα μια πραγματική ισχυρή κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της τοπικής αλλά και εθνικής οικονομίας.
Αντίστοιχα, οι καταναλωτές αγοράζουν προϊόντα ποιοτικά, με εγγυήσεις για την παραγωγή, την επεξεργασία και τη γεωγραφική καταγωγή τους.
Αν και ένας σημαντικός αριθμός προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ καταγράφουν καλές έως και εξαιρετικές επιδόσεις στις αγορές έχοντας μπροστάρη στις πωλήσεις τη φέτα, δυστυχώς υπάρχουν και αυτά που οι εξαγωγές τους είναι ανύπαρκτες. Το κενό για τη μηδενική ακόμα εξαγωγική δραστηριότητα, φαίνεται να εντοπίζεται στην έλλειψη ενημέρωσης του καταναλωτικού κοινού αλλά και των συντονισμένων προωθητικών δράσεων, που θα αναδεικνύουν τη μοναδικότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ελληνικών αγροτικών προϊόντων.
Μέχρι τα τέλη του 2023, τη λίστα των ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΙΠ κοσμούσαν 116 προϊόντα, ενώ μόλις πρόσφατα προστέθηκε και το τυρί Κασκαβάλ Πίνδου/ Κασκαβάλι Πίνδου στον κατάλογο των προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη. Από τα 116 προϊόντα, τα 80 είναι ΠΟΠ (20 ελαιόλαδα, 22 τυριά, 19 φρούτα – λαχανικά – ξηροί καρποί, 10 επιτραπέζιες ελιές, 2 κρέατα) και τα 36 ΠΓΕ (12 ελαιόλαδα, 1 τυρί, 18 φρούτα – λαχανικά – ξηροί καρποί, 1 επιτραπέζια ελιά, 2 κρέατα).
Στη λίστα των ΠΓΕ προϊόντων πρόσφατα προστέθηκε και το τυρί Κασκαβάλ Πίνδου/ Κασκαβάλι Πίνδου
Αγροτικά προϊόντα με καλές επιδόσεις
Ναυαρχίδα στις εξαγωγές των προϊόντων ΠΟΠ αποτελεί η ελληνική φέτα, ο λεγόμενος «λευκός χρυσός» με τις ποσότητες που κατευθύνονται σε σχεδόν 70 αγορές του κόσμου να φτάνουν σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία τα 72,4 εκατ. κιλά, ενώ περίπου 46,6 εκατ. κιλά να πωλούνται στην εγχώρια αγορά. Κυριότερες αγορές αποτελούν η Γερμανία, όπου οι πωλήσεις συσκευασμένου προϊόντος φτάνουν τα 22,6 εκατ. κιλά, το Ηνωμένο Βασίλειο με πωλήσεις 9,5 εκατ. κιλά, η Ιταλία με 8,3 εκατ. κιλά, οι ΗΠΑ με 4,5 εκατ. κιλά, η Σουηδία με 3,6 εκατ. κιλά και η Ολλανδία με 1,5 εκατ. κιλά.
Ισχυρή δυναμική καταγράφει και η Κεφαλογραβιέρα / Kefalograviera, όπου το μεγαλύτερο μερίδιο πωλήσεων πραγματοποιείται στην εγχώρια αγορά, στην οποία κατευθύνονται σχεδόν 1,4 εκατ. κιλά συσκευασμένου προϊόντος και περίπου 370 χιλιάδες κιλά σε 17 χώρες.
Σημαντική παρουσία στις εξαγωγές έχουν και τα φρούτα ΠΟΠ όπως το Ακτινίδιο Πιερίας, με 5,4 εκατ. κιλά να κατευθύνονται σε 17 χώρες, με τη μεγαλύτερη αγορά να αποτελεί το Ηνωμένο Βασίλειο το οποίο απορροφά σχεδόν 2,1 εκατ. κιλά.
Επίσης, τα Μήλα Ζαγοράς Πηλίου, με τις ποσότητες να ανέρχονται στα 2,8 εκατ. κιλά και τα Μήλα Καστοριάς, με 8,5 εκατ. κιλά. Σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα σημειώνει και η Πατάτα Κάτω Νευροκοπίου, με πωλήσεις περίπου 4 εκατ. κιλών.
Ιδιαίτερη παρουσία όπως είναι φυσικό έχει το ελληνικό ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές, ξεχωριστά και ποιοτικά προϊόντα, που έχουν κατακτήσει τις αγορές. Χαρακτηριστικά σχεδόν 175 χιλιάδες κιλά Ελιά Καλαμάτας κατευθύνεται σε 33 χώρες και 2,4 εκατ. κιλά Πράσινες Ελιές Χαλκιδικής σε 25 χώρες.
Στις τρεις πρώτες θέσεις με τις καλύτερες επιδόσεις στις αγορές καταγράφουν το ελαιόλαδο Χανιά Κρήτης (ΠΓΕ) με εξαγωγές που φτάνουν τα 2,6 εκατ. κιλά, το Καλαμάτα (ΠΟΠ) 2,2 εκατ. κιλά και το Σητεία Λασιθίου Κρήτης (ΠΟΠ) 1,3 εκατ. κιλά.
«Λείπει το επόμενο βήμα»
Ως «θεμέλιο» για την προώθηση των προϊόντων μας χαρακτηρίζει την κατοχύρωση αυτών ως ΠΟΠ και ΠΓΕ, ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ Χρήστος Αποστολόπουλος: «Η κατοχύρωση ως ΠΟΠ και ΠΓΕ είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα, θα έλεγα τα θεμέλια μιας σωστής ενέργειας για την προώθηση και κατοχύρωση των προϊόντων μας. Δυστυχώς όμως δεν είναι το σημαντικότερο στοιχείο καθώς έχουμε πολλά προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ, τα οποία δεν έχουν προωθηθεί καθόλου στο εξωτερικό. Αντίστοιχα, έχουμε προϊόντα, τα οποία έχουν προωθηθεί στο εξωτερικό χωρίς να είναι ΠΓΕ όπως είναι το ελληνικό γιαούρτι».
Για τον ίδιο αυτό που λείπει «είναι το επόμενο βήμα, το οποίο αφορά την ενημέρωση και την προώθηση. Να πειστεί δηλαδή ο ξένος καταναλωτής ότι αυτό το προϊόν έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και αξίζει τον κόπο να βάλει το χέρι στην τσέπη και να το αγοράσει».
Σε ποια προϊόντα βρίσκονται οι ενδείξεις ΠΟΠ, ΠΓΕ
Για την εμπορική προστασία ενός προϊόντος το οποίο προέρχεται από συγκεκριμένη περιοχή και ακολουθεί ιδιαίτερη παραδοσιακή διαδικασία παραγωγής, στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιούνται οι γεωγραφικές ενδείξεις ΠΟΠ και ΠΓΕ.
Οι ονομασίες προϊόντων που έχουν καταχωριστεί ως ΠΟΠ είναι εκείνες που έχουν τους ισχυρότερους δεσμούς με τον γεωγραφικό τόπο στον οποίο αυτά παρασκευάζονται. Ως ΠΟΠ πιστοποιούνται τρόφιμα, αγροτικά προϊόντα και κρασιά.
Αντίστοιχα, τρόφιμα, αγροτικά προϊόντα και κρασιά μπορούν να καταχωρηθούν ως ΠΓΕ, όπου δίνεται έμφαση στη σχέση μεταξύ της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής και της ονομασίας του προϊόντος, όπου συγκεκριμένη ιδιότητα, φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στη γεωγραφική του προέλευση.
Πηγή: ΟΤ
