Με υπόδειγμα το γαλλικό μοντέλο, ο κατώτατος μισθός θα καθορίζεται από την 1/1/2028 με βάση ένα μαθηματικό τύπο, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη αντικειμενικά και διαφανή οικονομικά στοιχεία, δεσμεύοντας τις αρμόδιες επιτροπές αλλά και τις κυβερνήσεις ώστε ο μισθός να μην υπερβαίνει τις αντοχές της οικονομίας.
Την ίδια ώρα, όμως, δεν θα επιτρέπεται η μείωσή του με στόχο να διασφαλίζεται το γενικό επίπεδο προστασίας των εργαζόμενων και να στηρίζονται τα πιο οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά.
Στο πόρισμα της επιστημονικής επιτροπής που παραδόθηκε χθες στην υπουργό Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, περιγράφεται ο συντελεστής βάσει του οποίου θα αναπροσαρμόζεται αυτόματα ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το ημερομίσθιο.
Ειδικότερα ο προτεινόμενος συντελεστής προκύπτει από το άθροισμα:
α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ης Ιουνίου του τρέχοντος για το χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και
β) του ημίσεως του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο. Δηλαδή η Επιτροπή προτείνει η αυτόματη αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού να λαμβάνει υπόψιν και τον πληθωρισμό και την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας.
Μάλιστα όπως αναφέρει το πόρισμα, το νέο σύστημα προτείνεται να εφαρμοστεί από την 1/1/2028, «επειδή το νέο σύστημα αυτόματης αναπροσαρμογής στηρίζεται σε σειρά στοιχείων και δεδομένων για τα οποία απαιτείται ικανός χρόνος προσαρμογής, ιδίως της ΕΛΣΤΑΤ», δηλαδή αυτή τη στιγμή εκκρεμεί ο προσδιορισμός βασικών δεικτών.
Πάντως σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων, ο κατώτατος μισθός με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού δε θα είχε απόκλιση από το σημερινό (830 ευρώ) περισσότερο από +/-10-15 ευρώ.
Σημειώνουμε ότι το 2025 η διαδικασία καθορισμού του κατώτατου μισθού θα παραμείνει ίδια. Δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2025 θα ξεκινήσει η διαδικασία η οποία θα ολοκληρωθεί το Μάρτιο του ίδιου έτους , με την εφαρμογή του νέου κατώτατου μισθού από την 1/4/2025
Η δεύτερη, ενδιάμεση φάση θα ξεκινήσει την 1η Ιουνίου 2025, ώστε εντός του επόμενου έτους να διεξαχθεί η διαβούλευση σύμφωνα με τις νέες προθεσμίες και τη νέα σύνθεση των Επιτροπών για τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο που θα ισχύσουν καθ’ όλο το 2026. Η ενδιάμεση φάση θα διαρκέσει έως την 31/12/2027.
Η αλλαγή του 2028
Η τρίτη φάση που θα ξεκινήσει από την 1η Ιανουαρίου 2028, θα προβλέπει ότι ο κατώτατος μισθός θα αναπροσαρμόζεται κατ΄έτος σύμφωνα με τον νέο συντελεστή . Βασικό ρόλο θα έχουν δύο επιτροπές, επιστημονική επιτροπή και διαβούλευσης οι οποίες ακολουθούν ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα στο έργο τους, αρχής γενομένης από το τέλος Αυγούστου με στόχο να νομοθετηθεί ο νέος μισθός στο τέλος του έτους.
Το νέο σύστημα υιοθετεί τα εξής στοιχεία:
α) Ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα θα ισχύσει και για το νεοεισερχόμενο στο δημόσιο. Δηλαδή, όπως αναφέρει το πόρισμα « Εάν οι μηνιαίες τακτικές αποδοχές απασχολούμενου στον δημόσιο τομέα υπολείπονται του εκάστοτε νομοθετημένου κατώτατου μισθού για πλήρη απασχόληση ή της προκύπτουσας αναλογίας αυτού για τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης, η διαφορά καταβάλλεται στον δικαιούχο ως αμοιβή εξομάλυνσης.
Β) Στα πορίσματά τους οι επιτροπές που θα συσταθούν αλλά και οι υπουργοί που θα υποβάλλουν τις τελικές εισηγήσεις στο υπουργικό συμβούλιο για το νέο κατώτατο μισθό δεσμεύονται από το μαθηματικό τύπο. Ωστόσο προβλέπεται η κατ’ εξαίρεση δυνατότητα παρέκκλισης από τον κανόνα της αυτόματης αναπροσαρμογής αν οι οικονομικές συνθήκες εξαιρετικώς δεν επιτρέπουν την αναπροσαρμογή βάσει αυτού. Αυτό πρέπει να τεκμηριωθεί με πληρότητα σε έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής. Η απόκλιση θα είναι μικρή (δεν έχει καθοριστεί το εύρος) ενώ σε κάθε περίπτωση ως δικλίδα ασφαλείας, με το νέο σύστημα δεν επιτρέπεται η μείωση του κατώτατου μισθού.
Η ενδιάμεση φάση
Ειδικότερα στην ενδιάμεση φάση που ξεκινά από την 1/6/2025 θα ισχύσουν οι εξής αλλαγές:
– Η διαδικασία ξεκινά εντός του Αυγούστου και ολοκληρώνεται τέλος του έτους αντί του Απριλίου (που ισχύει σήμερα) προκειμένου από το επόμενο έτος να ισχύσει ο νέος μισθός.
-Συνιστάται Επιστημονική Επιτροπή για τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό, αποτελούμενη από πέντε (5) ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες που υποδεικνύουν οι υπουργοί οικονομίας , εργασίας και ανάπτυξης, με τριετή διάρκεια θητείας. Η επιστημονική Επιτροπή διατυπώνει πλήρως αιτιολογημένα τη γνώμη της κατά πλειοψηφία με αναφορά και της θέσης της μειοψηφίας.
– Η διαδικασία ξεκινά εντός του Αυγούστου και ολοκληρώνεται τέλος του έτους αντί του Απριλίου ( που ισχύει σήμερα) προκειμένου από το επόμενο έτος να ισχύσει ο νέος μισθός.
-Συνιστάται Επιστημονική Επιτροπή για τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό, αποτελούμενη από πέντε (5) ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες που υποδεικνύουν οι υπουργοί οικονομίας , εργασίας και ανάπτυξης, με τριετή διάρκεια θητείας. Η επιστημονική Επιτροπή διατυπώνει πλήρως αιτιολογημένα τη γνώμη της κατά πλειοψηφία με αναφορά και της θέσης της μειοψηφίας.
– Συνιστάται Επιτροπή Διαβούλευσης για τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό, η οποία λειτουργεί στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (Ο.ΜΕ.Δ.) με τη συμμετοχή εκπροσώπων από κοινωνικούς φορείς ( ΓΣΕΕ, ΣΕΒ ,Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. κλπ) οι οποίοι θα διατυπώσουν αιτιολογημένα τη γνώμη τους .
Το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, των τιμών, των εισοδημάτων και των μισθών, της απασχόλησης και του ποσοστού της ανεργίας, καθώς και την αγοραστική δύναμη του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου και την επάρκειά τους, λαμβανομένου υπόψη του κόστους διαβίωσης, του γενικού επιπέδου των μισθών, της κατανομής και του ρυθμού μεταβολής τους.
Τρίτη φάση από 1/1/2028
Η τρίτη φάση που θα ξεκινήσει από την 1.1.2028 θα προβλέπει ότι ο κατώτατος μισθός θα αναπροσαρμόζεται κατ΄έτος σύμφωνα με το συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα
α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ης Ιουνίου του τρέχοντος για το χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και
β) του ημίσεως του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο. Αν ο συντελεστής οδηγεί σε μείωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, δεν γίνεται αναπροσαρμογή.
Στην τελική φάση καθορισμού του μισθού με βάση το μαθηματικό τύπο δημιουργούνται και πάλι δύο επιτροπές (επιστημονική επιτροπή και διαβούλευσης), οι οποίες ακολουθούν ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα στο έργο τους αρχής γενομένης από το τέλος Αυγούστου με στόχο να νομοθετηθεί ο νέος μισθός στο τέλος του έτους.
Ειδικότερα έως την 31η Αυγούστου κάθε έτους η Επιστημονική Επιτροπή δικαιούμενη να έχει προηγουμένως συμβουλευτεί οιουσδήποτε από τους εξειδικευμένους επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς συντάσσει έκθεση, η οποία είτε διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει λόγος παρέκκλισης από το μαθηματικό τύπο είτε προτείνει ότι κατ’ εξαίρεση, η οποία πρέπει να αιτιολογείται και να τεκμηριώνεται πλήρως στην έκθεση, ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο δεν πρέπει να αναπροσαρμοστούν κατά το επόμενο έτος σύμφωνα με τον εν λόγω συντελεστή διότι η οικονομία βρίσκεται σε σημαντική ύφεση ή / και υπάρχει σημαντική απόκλιση του εθνικού πληθωρισμού (ΔΤΚ) από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. /υπερβαίνει τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας ή / και δεν δικαιολογείται από έκτακτες περιστάσεις.
Το πόρισμα της επιστημονικής επιτροπής διαβιβάζεται στους υπουργούς Εργασίας και Εθνικής Οικονομίας.
Παράλληλα, ο πρόεδρος του Ο.ΜΕ.Δ, ως πρόεδρος της Επιτροπής Διαβούλευσης την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου αποστέλλει έγγραφη πρόσκληση προς εξειδικευμένους επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς, μεταξύ των οποίων η Τράπεζα της Ελλάδος (Τ.τ.Ε.), η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ), η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), να συντάξουν έκθεση προς υποβολή έως τις 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους, για την αξιολόγηση του ισχύοντος νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου με προτάσεις για την αναπροσαρμογή τους και με πλήρη τεκμηρίωση αυτών.
– Έως τις 7 Οκτωβρίου κάθε έτους, σχηματίζει φάκελο με τις ανωτέρω εκθέσεις των εξειδικευμένων επιστημονικών και ερευνητικών φορέων και τον αποστέλλει προς την Επιστημονική Επιτροπή και την Επιτροπή Διαβούλευσης για την έκφραση γνώμης .
– Έως τις 7 Νοεμβρίου κάθε έτους, διαβιβάζει τις γνώμες της Επιστημονικής Επιτροπής και της Επιτροπής Διαβούλευσης, καθώς και όλες τις εκθέσεις των εξειδικευμένων επιστημονικών και ερευνητικών φορέων, στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕ.Π.Ε.), προς σύνταξη του Πορίσματος Διαβούλευσης από αυτό, σε συνεργασία με την Επιστημονική Επιτροπή. Η γνώμη που διατυπώνεται στο Πόρισμα Διαβούλευσης, μπορεί να αποκλίνει ή/και να διαφοροποιείται από τις αιτιολογημένες γνώμες της Επιστημονικής Επιτροπής και της Επιτροπής Διαβούλευσης και τις εκθέσεις που υποβάλλονται από τους λοιπούς φορείς.
– Έως την 30η Νοεμβρίου, ολοκληρώνεται το Πόρισμα Διαβούλευσης και διαβιβάζεται στον Πρόεδρο του Ο.ΜΕ.Δ.
– Έως την 5η Δεκεμβρίου, ο Πρόεδρος του Ο.ΜΕ.Δ υποβάλλει το Πόρισμα Διαβούλευσης στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
– Εντός του τελευταίου δεκαπενθημέρου του μηνός Δεκεμβρίου κάθε έτους ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εισηγούνται στο Υπουργικό Συμβούλιο τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο.
-Έως το τέλος κάθε ημερολογιακού έτους εκδίδεται ΚΥΑ για τον καθορισμό του νομοθετημένου κατωτάτου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, που θα ισχύσουν για όλο το επόμενο ημερολογιακό έτος.
Από το νομοθετημένο κατώτατο μισθό δεν επιτρέπεται να υπολείπονται οι αποδοχές πλήρους απασχόλησης, που συμφωνούνται με ατομική σύμβαση εργασίας ή ορίζονται με συλλογική σύμβαση εργασίας.
Επιπλέον, προτείνεται η κατάρτιση οδικού χάρτη («σχεδίου δράσης») για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές διαπραγματεύσεις, με την ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων.
Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, θα λάβει πρωτοβουλίες διαβούλευσης και εκτενούς διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους στη βάση του πορίσματος.
