Οι νέοι κανόνες της ΕΕ, που αναμένεται να τεθούν άμεσα σε ισχύ, απαιτούν τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ και τη μείωση του δημόσιου χρέους κάτω από το 60% του ΑΕΠ για όλες τις χώρες.
Ήδη στην Ισπανία συζητούνται μέτρα που αφορούν και την Ελλάδα, καθώς εντάσσονται στο πλαίσιο των γενικών δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ισχύουν για όλα τα κράτη-μέλη.
Η Ελλάδα, όπως και η Ισπανία, έχει υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους και θα πρέπει να προχωρήσει σε δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις για να μειώσει το χρέος της σε βιώσιμα επίπεδα. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται να ισχύσουν παρόμοιοι στόχοι μείωσης του χρέους και ελλείμματος, καθώς και περιορισμοί στην αύξηση των δημοσίων δαπανών. Οι προσαρμογές αυτές θα γίνονται σταδιακά, με στόχο τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας, ενώ ταυτόχρονα θα δοθεί χώρος για επενδύσεις σε τομείς όπως η πράσινη μετάβαση και οι υποδομές.
Επιπλέον, οι χώρες με υψηλό χρέος, όπως η Ελλάδα, θα υποχρεωθούν να υλοποιήσουν συγκεκριμένα σχέδια δημοσιονομικής προσαρμογής, τα οποία θα παρακολουθούνται στενά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της Ισπανίας.
Μετά από χρόνια κατά τα οποία οι κανόνες αυτοί είχαν ανασταλεί λόγω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να μειώσουν το έλλειμμα και το χρέος τους σε συγκεκριμένα επίπεδα, σύμφωνα με τις νέες ευρωπαϊκές οδηγίες.
Μεταρρύθμιση στην Ισπανία
Η Ισπανία ετοιμάζεται να παρουσιάσει μια δημοσιονομική μεταρρύθμιση, η οποία θα πρέπει να εγκριθεί πριν από το 2025. Αυτή η μεταρρύθμιση στοχεύει στη μείωση του δημόσιου ελλείμματος και του χρέους, με κύριο στόχο να περιορίσει το ετήσιο έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ, ενώ το χρέος θα πρέπει να μειωθεί κάτω από το 60% του ΑΕΠ. Επιπλέον, η Ισπανία έχει δεσμευτεί να περιορίσει τον καθαρό δημόσιο δαπάνες σε μια μέση αύξηση μόλις 3% ετησίως, σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η εφαρμογή αυτής της μεταρρύθμισης είναι καθοριστική για την Ισπανία, καθώς η χώρα πρέπει να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του χρέους της, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί χώρο για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, κάτι που απαιτείται από την ΕΕ για την οικονομική σταθερότητα των κρατών-μελών της. Η πρόκληση έγκειται στο να συνδυαστούν οι περιορισμοί στη δημοσιονομική πολιτική με τις ανάγκες για επενδύσεις, ιδίως σε τομείς όπως η πράσινη μετάβαση και η ψηφιακή αναβάθμιση.
Αυτή η μεταρρύθμιση είναι μέρος της ευρύτερης ευρωπαϊκής προσπάθειας για την προσαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες οικονομικές συνθήκες, ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η δημοσιονομική υπευθυνότητα.
Η Ελλάδα έχει υψηλό δημόσιο χρέος, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ (άνω του 170% του ΑΕΠ). Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εφαρμόσει συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση του χρέους σε βιώσιμα επίπεδα. Οι νέοι κανόνες απαιτούν μια μείωση της τάξης του 1% του ΑΕΠ κάθε χρόνο για χώρες με χρέος άνω του 90%, όπως η Ελλάδα
Η Ελλάδα θα πρέπει να καταρτίσει και να εφαρμόσει ένα πολυετές σχέδιο προσαρμογής, το οποίο θα περιλαμβάνει στόχους για το έλλειμμα και το χρέος, καθώς και περιορισμούς στις δημόσιες δαπάνες. Αυτό το σχέδιο θα παρακολουθείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση
Παράλληλα, η Ελλάδα θα πρέπει να διατηρήσει χώρο για δημόσιες επενδύσεις, ιδιαίτερα σε τομείς όπως η πράσινη ανάπτυξη και η ψηφιακή μετάβαση, για να διασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή
Η εφαρμογή αυτών των κανόνων θα αποτελέσει πρόκληση για την ελληνική οικονομία, καθώς θα χρειαστεί να επιτευχθεί ισορροπία ανάμεσα στη μείωση του χρέους και στην ανάγκη για επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη.
Μόνιμοι φόροι στην Ισπανία
Η ισπανική κυβέρνηση δεν θα περικόψει τις δημόσιες δαπάνες για να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες, αλλά θεωρεί τον εαυτό της ικανό να μειώσει το δημόσιο έλλειμμα στο 0,8% του ΑΕΠ το 2031 με μέτρα όπως η φορολογική μεταρρύθμιση για τα οποία το υπουργείο Οικονομίας δεν ήθελε να δώσει λεπτομέρειες. Πέρα από το γεγονός ότι συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε ότι θα περιλάβει τη μονιμότητα των τραπεζικών και ενεργειακών φόρων. Επιπλέον, το Υπουργείο αναμένει ότι αυτό το πρότυπο θα εγκριθεί φέτος.
Η Ισπανία περιγράφει έτσι το διαρθρωτικό δημοσιονομικό σενάριο, το οποίο έστειλε στις Βρυξέλλες, στο οποίο περιορίζει την αύξηση των μέσων καθαρών δαπανών στο 3% σε ορίζοντα έως το 2031. Ο οδικός χάρτης υπόσχεται να μειώσει το έλλειμμα στο 0,8% το 2031 και το δείκτη χρέους κάτω από το 100% (98,4%) ήδη από το 2027. «Αυτό το σχέδιο εγγυάται τη βιωσιμότητα των δημοσίων λογαριασμών στο μέλλον και το καθιστά συμβατό με τη διατήρηση του κοινωνικού κράτους», δήλωσε ο υπουργός, Κάρλονς Μονκλόα, στη συνέντευξη Τύπου μετά το Υπουργικό Συμβούλιο. Το έγγραφο βασίζεται στην ισχύ της δυνητικής αύξησης του ΑΕΠ που αναμένεται για τα επόμενα χρόνια –περίπου 1,9% έως το 2028– για τη θέσπιση ενός φιλόδοξου κανόνα δαπανών. Θα πάει από το 3,7% το επόμενο έτος, στο 3,5% το επόμενο έτος και στο 3,2% το 2027. Από εκεί και πέρα, θα πέσει στο 3%, τόσο το 2028 όσο και το 2029. να μειωθεί ξανά στο 2,5% και στο 2,4% το 2030 και το 2031.
Πηγές από το ισπανικό Υπουργείο Οικονομίας υπενθυμίζουν ότι η ικανότητα δαπανών θα μπορούσε να αυξηθεί εάν εγκριθούν στο μέλλον αυξήσεις φόρων.
