«Συναγερμός» έχει σημάνει για το… καπέλο στα δάνεια. Νέο γύρο συναντήσεων με τις διοικήσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων προγραμματίζει το υπουργείο Οικονομικών. Οι 4 παρεμβάσεις που θα βρίσκονται στην ατζέντα των επαφών. Έως και κατά 294 ευρώ έχει αυξηθεί η μηνιαία επιβάρυνση για τους δανειολήπτες από τον περασμένο Ιούλιο μέχρι σήμερα.
Της ΣΙΣΣΥΣ ΣΤΑΥΡΟΠΙΕΡΡΑΚΟΥ
Πίεση προς τις τράπεζες ασκεί εκ νέου το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις δανείων συνεπών δανειοληπτών, αλλά και να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων, μετά την πέμπτη αύξηση στην οποία προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το βαρύ τίμημα έως και 294 ευρώ επιβάρυνση σε μηνιαία βάση που καλούνται να πληρώσουν οι δανειολήπτες κυμαινόμενου επιτοκίου.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, σε μια πρώτη κίνηση, με επιστολή του προς τις συστημικές τράπεζες ζήτησε αναλυτική ενημέρωση για το ζήτημα των επιτοκίων, αλλά και για το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ νέων καταθέσεων και δανείων, ενώ το επόμενο διάστημα θα επιδιώξει να συναντηθεί εκ νέου με τους διευθύνοντες συμβούλους των τραπεζών. Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι να πιέσει τις τράπεζες προκειμένου:
- Να προχωρήσουν σε εξατομικευμένες ρυθμίσεις δανείων προς τους δανειολήπτες μεσαίων εισοδημάτων.
- Να δώσουν μπόνους στους συνεπείς δανειολήπτες.
- Να αυξηθούν έτι περαιτέρω τα επιτόκια στις καταθέσεις. Ήδη οι τράπεζες ανακοίνωσαν τις προηγούμενες ημέρες πιο γενναία ως προς το ύψος της απόδοσης προγράμματα.
- Να μειωθούν και άλλο οι χρεώσεις στις συναλλαγές.
Ανησυχία
Με τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο να έχουν εκτοξευτεί πάνω από τα 113 δισ. ευρώ και τις «φρέσκες» οφειλές από απλήρωτους φόρους να υπερβαίνουν τα 7 δισ. ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες, στο υπουργείο Οικονομικών φοβούνται ότι η σημαντική μηνιαία επιβάρυνση της πλειονότητας των δανειοληπτών μπορεί να τους οδηγήσει να αφήσουν απλήρωτες τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους, όπως είναι φόροι και ασφαλιστικές εισφορές, με άμεση συνέπεια τη δημιουργία μιας νέας γενιάς «κόκκινων» χρεών. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο ασκείται πίεση προς τις τράπεζες να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις για δανειολήπτες που μέχρι τώρα εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους, προέρχονται από τη λεγόμενη μεσαία τάξη και πλήττονται σοβαρά από το ράλι της ανόδου των επιτοκίων και την ακρίβεια στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Με τουλάχιστον ακόμη δύο αυξήσεις επιτοκίων στον ορίζοντα, η πρώτη εκ των οποίων θα είναι επίσης άλλες 50 μονάδες βάσης, στις αρχές Μαρτίου, τα περιθώρια δείχνουν να στενεύουν για τους δανειολήπτες. Άλλωστε, η εκτίμηση αυτή αποτυπώνεται ήδη στην πορεία του euribor τριμήνου, βάσει του οποίου τιμολογούνται όλα τα δάνεια που είναι κυμαινόμενου επιτοκίου και το οποίο κινείται άνω του 2,5%, προς το 3%, προεξοφλώντας την επόμενη άνοδο.
Την ώρα, πάντως, που η άνοδος του euribor περνά στο σύνολό της στους ιδιώτες σε ό,τι αφορά τα επιτόκια χορηγήσεων, τα επιτόκια καταθέσεων αυξάνονται με το σταγονόμετρο. Στις ελληνικές τράπεζες το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ νέων καταθέσεων και δανείων αυξήθηκε τον Δεκέμβριο στο 4,96%, όπως έδειξαν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Από την πλευρά τους, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, στην κοινή ανακοίνωση της 31ης Ιανουαρίου, με αφορμή το άνοιγμα της πλατφόρμας για τους ευάλωτους, υπενθύμιζαν ότι, πέραν του εξωδικαστικού μηχανισμού, μόνο κατά τη διάρκεια του 2022, ανταποκρινόμενες στην ανάγκη στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων (όχι μόνο ευάλωτων), προχώρησαν σε διμερείς συμφωνίες με 86.350 δανειολήπτες για δάνεια ύψους άνω των 5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,5 δισ. ευρώ αφορούν στεγαστικά.
Σημαντική επιβάρυνση
Μετά και τη νέα αύξηση -κατά 50 μονάδες βάσης- των βασικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σφίγγει ακόμη περισσότερο η θηλιά για τους δανειολήπτες.
Ενδεικτικά, για ένα στεγαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου 100.000 ευρώ διάρκειας 20 ετών, η δόση τον Ιούνιο του 2022 ήταν 536 ευρώ. Σήμερα ο ίδιος δανειολήπτης πληρώνει 667 ευρώ (αύξηση 131 ευρώ). Με βάση τις εκτιμήσεις, το euribor αναμένεται να φτάσει μέχρι το καλοκαίρι του 2023 στο 4,50%, από 2,50%, που είναι σήμερα με το συνολικό επιτόκιο να εκτοξεύεται στο 7%. Σε αυτή την περίπτωση, ο ίδιος δανειολήπτης θα πληρώσει δόση 783 ευρώ, αυξημένη από το καλοκαίρι του 2022 έως το καλοκαίρι του 2023 κατά 247 ευρώ.
Για ένα αντίστοιχο δάνειο 100.000 ευρώ διάρκειας 30 ετών, η δόση, πριν ξεκινήσει η αύξηση των επιτοκίων, διαμορφωνόταν στα 250 ευρώ. Σήμερα έχει αυξηθεί στα 544 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 117% και η συνολική επιβάρυνση φτάνει τα 294 ευρώ. Εφόσον το euribor ανέλθει στο 4,50%, η δόση θα φτάσει στα 673 ευρώ, αυξημένη σε σχέση με την προ ανόδου επιτοκίων εποχή κατά 423 ευρώ. Υπό πίεση δεν βρίσκονται μόνο οι δανειολήπτες στεγαστικών δανείων, αλλά και οι επιχειρήσεις, με το επιτόκιο στα δάνεια χωρίς υποθήκες ή ενέχυρα να ξεπερνά το 9%.
Πλατφόρμα για ευάλωτους
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, οι ευάλωτοι δανειολήπτες όλων των τραπεζών που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους από την 1η Φεβρουαρίου μπορούν να υποβάλουν τις αιτήσεις τους προκειμένου να τύχουν της σχετικής στήριξης, με πρώτο βήμα την έκδοση σχετικής βεβαίωσης ευάλωτου δανειολήπτη μέσω του πληροφοριακού συστήματος της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους. Υπενθυμίζεται πως το σχέδιο προβλέπει την επιδότηση κατά 50% της αύξησης του επιτοκίου, με ημερομηνία έναρξης για τον υπολογισμό της αύξησης την 30ή Ιουνίου 2022 και για διάστημα 12 μηνών.
Μέχρι στιγμής, έχουν υποβληθεί 14.088 αιτήσεις, οι 8.567 εκ των οποίων βρίσκονται στο αρχικό στάδιο, αυτό της δημιουργίας, και οι 5.521 στη φάση άντλησης στοιχείων και σταδιακά θα αρχίσουν να οριστικοποιούνται, ώστε οι επιλέξιμοι δανειολήπτες να δουν να πιστώνονται στους λογαριασμούς τους τα πρώτα ποσά επιδότησης τον Απρίλιο, όπως εκτιμάται. Το σύνολο της δαπάνης για την υποστήριξη των ευάλωτων δανειοληπτών θα καλυφθεί από τις εισφορές των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, στο πλαίσιο των δράσεων εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας.
Χρέη στο Δημόσιο
Προς αναβίωση παλαιών ρυθμίσεων
Το κύμα ακρίβειας και οι απανωτές αυξήσεις στις δόσεις δανείων, που «ροκανίζουν» το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, οδηγούν το οικονομικό επιτελείο στην απόφαση να ενεργοποιήσει ξανά παλαιές ρυθμίσεις οφειλών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, ώστε να μπει φρένο στη δημιουργία μιας νέας γενιάς «κόκκινων» χρεών προς το Δημόσιο.
Σε πρόσφατη έκθεσή της, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή περιέγραψε το ντόμινο επιπτώσεων που μπορεί να προκύψει λόγω του υψηλού πληθωρισμού και των αυξανόμενων επιτοκίων των στεγαστικών δανείων, πανευρωπαϊκά. Μεγαλύτερο κίνδυνο σε ό, τι αφορά την ικανότητα αποπληρωμής αντιμετωπίζουν οι υπερχρεωμένοι δανειολήπτες και όσοι είναι χαμηλού εισοδήματος, που θα δουν αύξηση των επιτοκίων χωρίς αύξηση των εισοδημάτων τους. Ταυτόχρονα, τα υψηλότερα επιτόκια και το κόστος ζωής μειώνουν τη δανειοληπτική ικανότητα των νοικοκυριών για νέα στεγαστικά δάνεια. Στόχος της αναβίωσης των παλαιών ρυθμίσεων είναι να μπορέσουν να τις αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι φορολογούμενοι που τις απώλεσαν αφού δεν πλήρωναν τις δόσεις και τώρα δεν μπορούν να αποπληρώσουν μια σειρά από υποχρεώσεις. Το υπουργείο Οικονομικών προσανατολίζεται να επανενεργοποιήσει τις ακόλουθες ρυθμίσεις:
- Ρύθμιση 36 ή 72 δόσεων για χρέη πανδημίας: Αφορά οφειλές προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία που βεβαιώθηκαν το διάστημα από την 1η Μαρτίου 2020 έως και τις 31 Ιουλίου 2021, οι οποίες εξοφλούνται σε έως 36 άτοκες μηνιαίες δόσεις ή σε έως 72 δόσεις με επιτόκιο 2,5%. Στη ρύθμιση μπορούσαν να ενταχθούν φυσικά και νομικά πρόσωπα που είχαν χαρακτηρισθεί πληγέντα από την πανδημία. Το ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης ήταν 30 ευρώ για χρέη ύψους έως 1.000 ευρώ και 50 ευρώ για μεγαλύτερο ύψος οφειλών.
- Ρύθμιση 100 ή 120 δόσεων: Η αναβίωση των παλαιών ρυθμίσεων των 100 ή 120 δόσεων θα γίνει υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις της αρχικής ρύθμισης για την υπολειπόμενη οφειλή. Δόσεις που χάθηκαν θα «κολλήσουν» στο τέλος της ρύθμισης.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος οφειλέτης δεν έχει πληρώσει για 12 μήνες, η ρύθμιση των 120 δόσεων θα επεκταθεί για επιπλέον 12 μήνες. Σημειώνεται ότι στη ρύθμιση των 120 δόσεων που εφάρμοσε η κυβέρνηση είχαν ενταχθεί πάνω από 600.000 φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Ωστόσο, στην πορεία, αρκετοί -για διάφορους λόγους- την έχασαν.
