Η κορυφή του Έβερεστ είναι ήδη η υψηλότερη στον κόσμο, 8.848 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, αλλά με την πάροδο των χιλιετιών αυξήθηκε κατά 15 έως 50 μέτρα και συνεχίζει να «ψηλώνει».
Τα ύψη των βουνών προσαρμόζονται συνεχώς από τη διάβρωση και τις τεκτονικές μετατοπίσεις. Όμως νέα έρευνα δείχνει ότι στην περιοχή του Έβερεστ των Ιμαλαΐων, ο φλοιός της Γης ανακάμπτει επίσης, ένα φαινόμενο που συμβαίνει όταν απομακρύνεται ένα τεράστιο βάρος που πίεζε την επιφάνεια. Η χαλάρωση του φλοιού στην περιοχή αυτή ξεκίνησε πριν από περίπου 89.000 χρόνια, όταν ένα σύστημα απόκρημνων ποταμών άρχισε να παρασύρει σημαντικές ποσότητες πετρωμάτων και ιζημάτων, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Geoscience τον Σεπτέμβριο. Με το ελαφρύτερο φορτίο, ο φλοιός ανασηκώθηκε προς τα πάνω, όπως μια βάρκα μετά την εκφόρτωση του φορτίου. Η αναπήδηση προσθέτει περίπου 0,2 έως 0,5 χιλιοστά στο ύψος του Έβερεστ πάνω από το επίπεδο της θάλασσας κάθε χρόνο.
Οι ενδείξεις για το τι συνέβη προέρχονται από την ανίχνευση της αρχαίας πορείας του ποταμού Αρούν, ο οποίος συνήθιζε να ρέει βόρεια του Έβερεστ, αλλά άλλαξε πορεία και ενώθηκε με τον ποταμό Κόσι, που ρέει νοτιότερα. Μόλις ενώθηκαν, τα φουσκωμένα ποτάμια χάραξαν ένα βαθύ φαράγγι 64 χιλιόμετρα ανατολικά του Έβερεστ, παρασύροντας βράχους και λάσπη. Οι συγγραφείς της έρευνας χρησιμοποίησαν μοντέλα που έλαβαν υπόψη την τοπογραφία της περιοχής καθώς και το υψόμετρο κατά μήκος της διαδρομής του ποταμού για να υπολογίσουν το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο ποταμός άλλαξε πορεία. Υπολογίζοντας τη μάζα του υλικού που παρασύρθηκε, μπόρεσαν να εκτιμήσουν την αναπήδηση.
«Η ιστορία που παρουσιάζουν είναι συναρπαστική» δήλωσε η Λίζι Ντινγκλ, γεωμορφολόγος στο Πανεπιστήμιο Ντάραμ του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία δεν συμμετείχε στη έρευνα. Οι γεωλόγοι έχουν παρατηρήσει παρόμοια ανύψωση του φλοιού και αλλού, σύμφωνα με τη Ντινγκλ. «Βλέπουμε το ίδιο πράγμα όταν λιώνουν μεγάλα στρώματα πάγου και παγετώνες» εξήγησε. Περιοχές της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής έχουν ανυψωθεί σταδιακά, έχουν διαπιστώσει οι γεωλόγοι, καθώς ο φλοιός χαλαρώνει εκεί μετά την απώλεια πάγου για να λιώσει.
Το Έβερεστ και τα Ιμαλάια αναδύθηκαν από τον πυθμένα της θάλασσας πριν από περίπου 45 εκατομμύρια χρόνια, όταν η ινδική ηπειρωτική πλάκα συγκρούστηκε με την ευρασιατική πλάκα, θρυμματίζοντας τον φλοιό της. Ο θρυμματισμένος βράχος ανέβηκε ψηλότερα με την πάροδο χιλιετιών, καθώς η ινδική πλάκα συνέχισε να ωθείται προς τα βόρεια.
Σήμερα, η τεκτονική δραστηριότητα συνεχίζει να ανυψώνει την οροσειρά κατά περίπου δύο χιλιοστά το χρόνο.Ταυτόχρονα, «οι παγετώνες και οι κατολισθήσεις αφαιρούν υλικό από την οροσειρά, μειώνοντας σιγά σιγά το ύψος της και αντισταθμίζοντας -σε κάποιο βαθμό- την αύξηση του υψομέτρου της» δήλωσε ο Άνταμ Σμιθ, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης που συμμετείχε στην έρευνα.
