Στις 5 Νοεμβρίου, εκατομμύρια Αμερικανοί ψήφισαν για πρόεδρο, με τη συντριπτική πλειοψηφία να αποφασίζει μεταξύ της Δημοκρατικής Καμάλα Χάρις ή του Ρεπουμπλικανού Ντόναλντ Τραμπ.
Αυτές οι ιστορικές εκλογές, ωστόσο, δεν καθορίζονται από μια μεμονωμένη εθνική δημοσκόπηση, αλλά μάλλον από έναν διαγωνισμό από πολιτεία σε πολιτεία. Πολλοί άνθρωποι εκτός των ΗΠΑ και κάποιοι εντός, δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί αυτό το περίπλοκο σύστημα.
Ακολουθούν πέντε πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για το σύστημα των εκλεκτόρων:
1. Δεν είναι μία εκλογική αναμέτρηση, αλλά 50 ξεχωριστές κούρσες
Οι ιδρυτικοί πατέρες επέλεξαν ενάντια σε μια εθνική λαϊκή ψήφο όπου ο νικητής υποψήφιος πρέπει απλώς να κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων για να διεκδικήσει τη νίκη. Αντίθετα, αποφάσισαν να ιδρύσουν ένα εκλογικό σώμα σύμφωνα με το άρθρο 2 του Συντάγματος των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι ψηφοφόροι σε κάθε πολιτεία των ΗΠΑ και στην Περιφέρεια της Κολούμπια αποφασίζουν το αποτέλεσμα μιας εκλογικής διαδικασίας με τον νικλητή να παίρνει όλο τον αριθμό των εκλεκτόρων της πολιτείας τους. Σε κάθε πολιτεία κατανέμεται ένας καθορισμένος αριθμός εκλεκτόρων, ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού της. Για παράδειγμα, το Τέξας, με πληθυσμό πάνω από 29 εκατομμύρια, έχει 50 εκλέκτορες. Η Βόρεια Ντακότα, από την άλλη πλευρά, έχει πληθυσμό κάτω των 800.000 κατοίκων και έχει τρεις.
Εξασφαλίζοντας τον αριθμό των εκλεκτόρων σε μια πολιτεία, ένας υποψήφιος συλλέγει τις ψήφους του εκλογικού σώματος που του αναλογούν. Συνολικά είναι 538, με τον νικητή να χρειάζεται τουλάχιστον 270 για να εξασφαλίσει την προεδρία.
Το Μέιν και η Νεμπράσκα είναι οι μόνες δύο εξαιρέσεις στην προσέγγιση του νικητή. Αυτές οι πολιτείες χρησιμοποιούν επίσης τις περιφέρειες του Κογκρέσου για να κατανείμουν ορισμένες ψήφους εκλεκτόρων: δύο πηγαίνουν στον συνολικό νικητή της λαϊκής ψήφου κάθε πολιτείας, ενώ μία πηγαίνει στον νικητή της λαϊκής ψήφου σε κάθε περιφέρεια του Κογκρέσου.
Έτσι, όταν οι Αμερικανοί δίνουν το ψηφοδέλτιό τους με την επιλογή τους για πρόεδρο, αυτή η ψήφος τεχνικά δεν απονέμεται αυτόματα στον υποψήφιο. Αντίθετα, πηγαίνει στους εκλέκτορες της πολιτείας. Αυτοί οι άνθρωποι συγκεντρώνονται και στις 50 πολιτείες μόλις ολοκληρωθούν οι εκλογές και στη συνέχεια στέλνουν επίσημα τις εκλογικές ψήφους της πολιτείας τους στο Κογκρέσο των ΗΠΑ. Οι εκλέκτορες είναι συνήθως πολιτειακά εκλογικά στελέχη ή εξέχοντα μέλη του κόμματος.
Η καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Brown Wendy Schiller εξήγησε ότι η επιλογή ενός συστήματος εκλεκτόρων πριν από περισσότερα από 200 χρόνια είχε τις ρίζες της στη δυσπιστία των πολιτών να κάνουν μια συγκεκριμένη επιλογή: «Η προέλευση του εκλογικού σώματος δεν έπρεπε να αντικατοπτρίζει καθόλου τη γνώμη των ψηφοφόρων. Ήταν και είναι μια πύλη ενάντια σε μια κακή επιλογή. Ήταν ένα προπύργιο της ελίτ ενάντια στην κοινή γνώμη».
2. Μπορεί να επιτρέψει απρόβλεπτα και απείθαρχα αποτελέσματα
Από τη φύση του, το εκλογικό σώμα μπορεί να οδηγήσει σε δύο ασυνήθιστα, αλλά όχι απίθανα, σενάρια. Πρώτον, ένας υποψήφιος μπορεί να κερδίσει τον απόλυτο αριθμό των εκλεκτόρων ενώ χάνει τη συνολική λαϊκή ψήφο και όμως αυτός να εκλεγεί πρόεδρος όπως συνέβη πιο πρόσφατα το 2000 με τον Τζορτζ Μπους και το 2016 με τον Τραμπ.
Δεύτερον, το σύστημα επιτρέπει μια κατάσταση όπου κανένας από τους υποψήφιους δεν θα κερδίσει την πλειοψηφία των εκλεκτόρων. Εάν υπάρξει ισοψηφία 269-269, διεξάγονται «δυνητικές εκλογές» σύμφωνα με τη 12η Τροποποίηση. Στην περίπτωση αυτή, τα μέλη της νέας Βουλής των Αντιπροσώπων, που θα ορκιστούν στις 3 Ιανουαρίου 2025, θα επέλεγαν τον επόμενο πρόεδρο. Αυτό συνέβη μόνο δύο φορές σε προεδρικές εκλογές, το 1801 και το 1825. Η Βουλή πρέπει να συνεχίσει να ψηφίζει μέχρι να εκλεγεί πρόεδρος.
3. Το 2020, οι υποστηρικτές του Τραμπ προσπάθησαν να αμφισβητήσουν τα αποτελέσματα
Οι νομοθέτες των πολιτειών μπορούν να αντιταχθούν στο αποτέλεσμα των γενικών εκλογών της πολιτείας τους κατά τη διάρκεια της πιστοποίησης του Κογκρέσου. Αυτό συνέβη το 2020 όταν μια ομάδα Ρεπουμπλικανών αντιτάχθηκε στα αποτελέσματα στην Πενσυλβάνια και την Αριζόνα (και τα δύο κέρδισε ο Δημοκρατικός Τζο Μπάιντεν). Αφού οι υποστηρικτές του Τραμπ εισέβαλαν στο κτίριο του Καπιτωλίου τον Ιανουάριο του 2021, διαμαρτυρόμενοι για την επίσημη έγκριση των ψήφων, το Κογκρέσο ενημέρωσε τον νόμο περί καταμέτρησης εκλογών της εποχής του 1800 για να καταστήσει δυσκολότερη την αμφισβήτηση του αποτελέσματος του εκλογικού κολεγίου.
Μετά τις εκλογές του 2020, ορισμένοι εκλέκτορες στις λεγόμενες swing states προσπάθησαν να ανακηρύξουν ψευδώς τον Τραμπ νικητή. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν Ρεπουμπλικάνοι υψηλού προφίλ στη Τζόρτζια, το Μίσιγκαν, τη Νεβάδα, την Αριζόνα και το Ουισκόνσιν. Ο δικηγόρος της εκστρατείας του Τραμπ, Κένεθ Τσέσεμπρο, ομολόγησε την ενοχή του στη Τζόρτζια για τον ρόλο του στην ανατροπή των εκλογών.
Υπάρχουν φόβοι για πιθανή επανάληψη αυτού του σεναρίου το 2024, εάν ο Τραμπ χάσει ξανά. Τα έγγραφα που επιστράφηκαν σε κρατικούς εκλογικούς αξιωματούχους αποκάλυψαν ότι πάνω από δώδεκα από αυτά τα άτομα επιστρέφουν ως πιθανοί εκλέκτορες φέτος.
4. Η κριτική περιλαμβάνει ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια και παραπληροφόρηση
Κάποιοι αποκαλούν το σύστημα των εκλεκτόρων αντιδημοκρατικό. Άλλοι επισημαίνουν το ζήτημα του «άπιστου εκλογέα», σύμφωνα με το οποίο οι εκλέκτορες μέσα σε μια πολιτεία ψηφίζουν ενάντια στην προτίμηση της λαϊκής ψήφου της πολιτείας.
Οι μικρές διαφορές σε ψήφους συχνά εξασφαλίζουν όλες τις ψήφους σε βασικές πολιτείες. Για παράδειγμα, το 2016, ο Τραμπ κέρδισε το Μίσιγκαν με μόλις 13.080 ψήφους (0,3%), το Ουισκόνσιν με 27.257 ψήφους (1,0%) και την Πενσυλβάνια με 68.236 ψήφους (1,2%). Αυτό έδωσε στον Τραμπ 46 εκλέκτορες καθώς και τη νίκη στις προεδρικές εκλογές.
Αυτό οδήγησε τους συνεργάτες του Ινστιτούτου Brookings, Elaine Kamarck και Darrell M. West στο συμπέρασμα ότι «οι πάροχοι ψευδών ειδήσεων δεν χρειάζεται να πείσουν το 99% των Αμερικανών ψηφοφόρων για επιρροή, αλλά απλώς ένα μικρό ποσοστό σε ορισμένες πολιτείες… Μια μετατόπιση 1 % των ψήφων ή λιγότερο με βάση τις ψευδείς αφηγήσεις θα άλλαζε το αποτέλεσμα».
Ο καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, Ράιαν Ένος, είπε ότι οι εξωτερικοί αντίπαλοι που ενδιαφέρονται για το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ «γνωρίζουν πόσο αποκεντρωμένο είναι το σύστημα και πώς μπορεί να σπείρουν χάος ασκώντας πίεση σε συγκεκριμένα κράτη».
5. Κάποιοι θέλουν να το καταργήσουν
Η διαδικασία παραμένει εξαιρετικά αμφιλεγόμενη και μπορεί να οδηγήσει σε ένα πιο σπασμωδικό πολιτικό κλίμα. Κατά συνέπεια, πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να το καταργήσουν. Ο West, ανώτερος συνεργάτης σπουδών διακυβέρνησης στο Brookings, είπε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να απαλλαγούν από το σώμα των εκλεκτόρων. Το ονόμασε ένα λείψανο που καθιερώθηκε «ως ένας μηχανισμός βασισμένος στην ελίτ για την ουσιαστική επιλογή του προέδρου επειδή οι ιδρυτές των ΗΠΑ δεν εμπιστεύονταν το ευρύ κοινό».
Τελικά, παρά τα ασυνήθιστα στοιχεία του, η Christine Stenglein, ερευνήτρια στο Brookings, πιστεύει ότι «το εκλογικό κολέγιο είναι μέρος του συντάγματος των ΗΠΑ και επομένως δεν είναι πιθανό να αλλάξει σύντομα».
Πληροφορίες: theconversation.com
