Το Qatargate είναι ένα σκάνδαλο που ταρακούνησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς έδειξε με τον πιο σκληρό τρόπο ότι δεν υπάρχουν οι κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας για να αντιμετωπιστεί. Το πρώτο που έκανε η πρόεδρος του σώματος, Ρομπέρτα Μετσόλα, ήταν να δεσμευτεί ότι θα ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη στον θεσμό.
Λίγους μήνες μετά οι ηγέτες των κομμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκριναν το σχέδιο μεταρρυθμίσεων που πρότεινε η Πρόεδρος Μετσόλα. Οι μεταρρυθμίσεις αποσκοπούν στην ενίσχυση της ακεραιότητας, της ανεξαρτησίας και της λογοδοσίας του Κοινοβουλίου, προστατεύοντας παράλληλα τα δικαιώματα των ευρωβουλευτών.
Τι ανέφερε η Ρομπέρτα Μετσόλα
«Υποσχέθηκα γρήγορη και αποφασιστική δράση ως απάντηση στη χαμένη εμπιστοσύνη. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν σήμερα είναι μια νέα αρχή για την ενίσχυση της ακεραιότητας, της ανεξαρτησίας και της λογοδοσίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι μεταρρυθμίσεις είναι τα πρώτα βήματα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη λήψη αποφάσεων στην Ευρώπη, και ελπίζω ότι θα καταφέρω να δείξω ότι η πολιτική είναι δύναμη για το καλό», δήλωσε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα μετά την έγκριση από τους προέδρους των κομμάτων. 
Σύμφωνα με το ψήφισμα της Διάσκεψης των Προέδρων, αυτά τα βήματα περιλαμβάνουν:
- Την επιβολή μίας περιόδου εκτός Κοινοβουλίου για τους ευρωβουλευτές που επιθυμούν να συνεχίσουν να ασκούν πίεση στο σώμα, όταν δεν είναι πλέον κάτοχοι αξιωμάτων
- Να διατυπωθούν σαφέστερα στο Διαδίκτυο όλες οι πληροφορίες που σχετίζονται με την ακεραιότητα του κοινοβουλευτικού έργου
- Υποχρεωτική εγγραφή στο Μητρώο Διαφάνειας για κάθε εκδήλωση με συμμετοχή εκπροσώπων συμφερόντων στο Ε.Κ
- Όλα τα μέλη, ευρωβουλευτές, βοηθοί και λοιπό προσωπικό, που θα έχουν ενεργό ρόλο σε μία έκθεση ή σε ένα ψήφισμα θα πρέπει να δηλώνουν τυχόν προγραμματισμένες συναντήσεις με διπλωματικούς εκπροσώπους τρίτων χωρών και με τρίτα μέρη που καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής του μητρώου διαφάνειας. Θα επιτρέπονται ειδικές εξαιρέσεις
- Απαγόρευση των ομάδων φιλίας με τρίτες χώρες όπου υπάρχουν ήδη επίσημοι κοινοβουλευτικοί συνομιλητές
- Όλα τα άτομα άνω των 18 ετών που επισκέπτονται το ΕΚ θα συμπληρώνουν ένα νέο αρχείο καταγραφής. (δεν ισχύει για δημοσιογράφους και άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ)
- Τα πρώην μέλη και το πρώην προσωπικό θα λαμβάνουν ημερήσια σήματα πρόσβασης στους χώρους του ευρωκοινοβουλίου
- Οι εισηγητές και οι σκιώδεις εισηγητές να υποβάλουν δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων στην αρμόδια γραμματεία της επιτροπής όταν οριστούν
- Αναθεωρημένο έντυπο δήλωσης για τα οικονομικά συμφέροντα, που θα περιλαμβάνει σαφέστερες πληροφορίες για τις παράπλευρες θέσεις εργασίας και τις εξωτερικές δραστηριότητες των μελών, όπου χρειάζεται
- Πρόγραμμα εκπαίδευσης για την συμμόρφωση των ευρωβουλευτών με τους κανόνες, αλλά και την καταγγελία σε περίπτωση παραβίασης τους
- Καταπολέμηση της ξένης παρέμβασης μέσω της εφαρμογής κανόνων για τις προτάσεις ψηφίσματος που κατατέθηκαν επειγόντως σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 144 (ROP).
- Ενίσχυση της συνεργασίας με τις εθνικές αρχές για την ενίσχυση της καταπολέμησης της διαφθοράς
Ως ένα πρόσθετο μέτρο, το Κοινοβούλιο πρόκειται να διεξάγει εκστρατείες ευαισθητοποίησης για όλες τις παραπάνω δράσεις, αλλά και για τις υποχρεώσεις των ευρωβουλευτών και του προσωπικού.
Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις
Η απόφαση των προέδρων των κομμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι το πρώτο βήμα για την ενίσχυση των κανόνων του θεσμού προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στο Κοινοβούλιο μετά το Qatargate και να προστατευτεί το δικαίωμα των ευρωβουλευτών στην ελεύθερη άσκηση των δικαιωμάτων τους, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι.
Οι εργασίες για αυτές τις μεταρρυθμίσεις πρόκειται να ξεκινήσουν άμεσα για να διασφαλιστεί η έναρξη ισχύος το συντομότερο δυνατό. Ακόμη, πρόκειται να εξεταστούν περαιτέρω βήματα, συμπεριλαμβανομένων μεσοπρόθεσμων έως μακροπρόθεσμων μέτρων που θα ενσωματωθούν σε μια ευρύτερη μεταρρυθμιστική διαδικασία, που ξεκίνησε από τη Διάσκεψη των Προέδρων τον Ιανουάριο του 2023.
Νέα μέτρα και για το lobbying
Στα μέτρα που συμφωνήθηκαν περιλαμβάνονται αυστηρότεροι κανονισμοί για πρώην ευρωβουλευτές που επιδιώκουν να επηρεάσουν μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αφού ολοκληρώσουν τη θητεία τους. Θα πάψουν να δίνονται μόνιμες άδειες εισόδου σε πρώην ευρωβουλευτές, ενώ θα απαιτείται να γίνονται πολύ πιο αναλυτικές δηλώσεις συμφερόντων από τα μέλη του ΕΚ.
Θα αρχίσουν αμέσως οι διαδικασίες για να τεθούν σε εφαρμογή οι μεταρρυθμίσεις αυτές το συντομότερο, πάντα κατά το δελτίο Τύπου της προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ «εξετάζονται» επίσης άλλα πιο μακροπρόθεσμα μέτρα κατά της διαφθοράς.
