Οι ελπίδες για τιθάσευση του πληθωρισμού στην Ευρώπη φαίνεται ότι δεν άργησαν να αποδειχθούν φρούδες.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία για τον Φεβρουάριο δείχνουν απροσδόκητη επιτάχυνση της αύξησης των τιμών στις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.
Για την κυβέρνηση Μακρόν, τα νέα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της χώρας Insee σκιαγραφούν μια εκρηκτική κατάσταση, εν μέσω συσσωρευμένης λαϊκής οργής από το αυξανόμενο κόστος ζωής και την προωθούμενη συνταγματική μεταρρύθμιση.
«Σε ετήσια βάση», αναφέρει, «ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή αναμένεται να αυξηθεί κατά 7,2%, από 7,0% τον Ιανουάριο».
Οι μεγαλύτεροι ρυθμοί αύξησης καταγράφονται στα τρόφιμα.
Με τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και τους χονδρεμπόρους να πετούν ο ένας στον άλλο το «μπαλάκι» της βασικής ευθύνης για την αυξανόμενη ακρίβεια, η έκκληση του Γάλλου προέδρου από το Διεθνές Αγροτικό Σαλόνι στο Παρίσι για συγκράτηση των τιμών αναμένεται να πέσει στο «βρόντο».
Γαλλικές επιχειρήσεις και ΜΜΕ προειδοποιούν εδώ και καιρό για έναν «Μάρτη στα κόκκινα», λόγω του αυξημένου κόστους των πρώτων υλών, της συσκευασίας, των μεταφορών και της ενέργειας.
Και δη ενόσω οι Γάλλοι αγρότες βρίσκονται αντιμέτωποι με πρόσθετες προσκλήσεις που σηματοδοτεί η κλιματική αλλαγή και η ξηρασία.
Σε αυτό το φόντο, η γαλλική κυβέρνηση προωθεί τη λήψη νέων μέτρων για την ανάσχεση του πληθωρισμού σε ορισμένα βασικά προϊόντα, όπως ένα «καλάθι νοικοκυριού» με 50 βασικά προϊόντα, που θα προσφέρονται μέχρι και τον Ιούνιο σε σταθερά χαμηλές τιμές.
Ορισμένες αλυσίδες σούπερ μάρκετ έχουν ήδη προχωρήσει κατά μόνας και κατά τόπους στην υιοθέτηση του μέτρου, που ενώσεις καταναλωτών επικρίνουν ως ελλιπές.
Μέσα σε αυτό το τοπίο, τους κανόνες στο «παιχνίδι» επιχειρούν εν τω μεταξύ να αλλάξουν συνεταιρισμοί τροφίμων, που μπαίνουν όλο και πιο δυναμικά στον ανταγωνισμό.
Αλλάζοντας τον «χάρτη»
Στο Στρασβούργο για παράδειγμα λειτουργεί το συμμετοχικό σχήμα Coopalim, αν και σε περιορισμένο πλαίσιο.
Τα προϊόντα του -συνήθως εποχικά, τοπικής παραγωγής και υψηλής ποιότητας- είναι διαθέσιμα μόνο στα μέλη του συνεταιρισμού, καθένα από τα οποία έχει επενδύσει τουλάχιστον 100 ευρώ (που επιστρέφονται σε περίπτωση αποχώρησης από το σχήμα) και προσφέρει εθελοντική εργασία στις εγκαταστάσεις του Coopalim τρεις ώρες κάθε τέσσερις εβδομάδες.
Το πρακτικό αντίκρισμα είναι χαμηλές τιμές, και δη σε σχέση με την ποιότητα.
Κάτι στο οποίο συμβάλλουν οι απευθείας αγορές από παραγωγούς -χωρίς να παρεμβάλλονται μεσάζοντες- μια πολιτική σφιχτών περιθωρίων κέρδους, καθώς και η αύξηση του ενδιαφέροντος για βιολογικά προϊόντα, η καλλιέργεια των οποίων δεν επηρεάζεται από την αύξηση των τιμών σε χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα.
Στο ίδιο σκεπτικό λειτουργεί το συνεταιριστικό σούπερ μάρκετ La Louve, στο 18ο διαμέρισμα του Παρισιού, με συνδρομή μέλους στα 100 ευρώ και τρεις ώρες εθελοντικής εργασίας το μήνα.
Η ιδέα για την ίδρυσή του ανήκε σε δύο Αμερικανούς που ζουν στη Γαλλία και άντλησαν έμπνευση από ένα ανάλογο εγχείρημα στο Μπρούκλιν, το Park Slope Food Coop, που λειτουργεί από το 1973.
Σήμερα τα μέλη του La Louve ξεπερνούν τα 6.000, οι εγκαταστάσεις τους εκτείνονται σε μια έκταση 1.450 τ.μ. και διαφημίζει ότι τα προϊόντα του διατίθεται κατά μέσο όρο 15% έως και 40% φθηνότερα από τα άλλα σούπερ μάρκετ.
Ως βασικοί λόγοι αναφέρονται οι λιγότεροι μεσάζοντες, τα μηδενικά έξοδα μάρκετινγκ, η συμμετοχική του λειτουργία και η επανεπένδυση των κερδών.
Πρόκειται για μερικά μόνο παραδείγματα συνεταιριστικών σχημάτων στον κλάδο των τροφίμων, που -αν και μεμωνομένα- σημειώνουν θεαματική αύξηση τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία.
Από αυτό τον μήνα πάντως ένα νέο εγχείρημα φιλοδοξεί να ταράξει κι άλλο τα «νερά».
Τώρα και συνεταιριστική αλυσίδα σούπερ μάρκετ
Στο φόντο της ακρίβειας και ενός έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, μια νέα του είδους έκανε ποδαρικό στον Μάρτη, με τα εγκαίνια του πρώτου καταστήματος την Τετάρτη στο νομό Γκαρ, στο νότο της Γαλλίας.
Η αλυσίδα σούπερ μάρκετ «Toujust!» αποτελεί ουσιαστικά ένα νέο μοντέλο σούπερ μάρκετ, η ιδιαιτερότητα του οποίου συνίσταται στο γεγονός ότι μέτοχοι είναι και προμηθευτές.
«Δεν πρόκειται για ένα εκπτωτικό ή χαμηλού κόστους κατάστημα», αλλά για «την πρώτη συνεργατική αλυσίδα σούπερ μάρκετ», κυρίως με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας -φρέσκα και μη- τονίζει σε δελτίο τύπου ο εμπνευστής και ιδρυτής της εταιρείας, Φαμπρίς Ζερμπέ.
Πρώην διευθυντής διαφόρων μεγάλων αλυσίδων λιανικής, υπόσχεται προϊόντα «5 έως 10% φθηνότερα» από τους ανταγωνιστές, προτάσσοντας το νέο συμμετοχικό μοντέλο ως απάντηση στην κρίση ακρίβειας.
Περίπου το 80% των προϊόντων στα ράφια της νέας αλυσίδας, εξηγεί, θα προέρχονται από τους προμηθευτές-μετόχους, «περιορίζοντας τους μεσάζοντες» και «τα αντίστοιχα περιθώρια κέρδους που επιβαρύνουν το καλάθι αγορών», χωρίς να γίνονται «συμβιβασμοί στην ποιότητα και στην εξυπηρέτηση».
Στον προγραμματισμό υπάρχει το άνοιγμα άλλων εννέα καταστημάτων μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023 και 40-50 σε μικρές κοινότητες ανά τη γαλλική επικράτεια μέχρι το τέλος του έτους, κατά τη διάρκεια του οποίου «θα έχουμε εκρηκτικό πληθωρισμό», εκτιμά ο Ζερμπέ.
Στα χαρτιά είναι το άνοιγμα 310 καταστημάτων έως το 2027, κυρίως στα περίχωρα πόλεων με 8.000 έως 12.000 κατοίκους.
Η ιδέα του νέου αυτού μοντέλου, ανέφερε ο 47χρονος Γάλλος, του ήλθε κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, όταν πολλές επιχειρήσεις στον κλάδο των τροφίμων και της εστίασης στράφηκαν σε τοπικούς παραγωγούς προς αναπλήρωση των κενών στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Κάτι που επιχειρεί τώρα να παγιώσει, ως ένα πιο ισορροπημένο μοντέλο μεταξύ παραγωγών, λιανοπωλητών και καταναλωτών.
