Στις 24 Οκτωβρίου 1975, οι γυναίκες της Ισλανδίας έγραψαν ιστορία με μία από τις πιο εντυπωσιακές πράξεις μαζικής κινητοποίησης για τα δικαιώματα των γυναικών.
Εκείνη την ημέρα, περίπου το 90% των γυναικών της χώρας κατέβηκαν σε απεργία, αρνούμενες να εργαστούν, είτε στις θέσεις εργασίας τους, είτε στα σπίτια τους. Σκοπός τους ήταν να αναδείξουν τη σημασία της συνεισφοράς τους στην οικονομία και την κοινωνία, αλλά και να διαμαρτυρηθούν για τη βαθιά ανισότητα που επικρατούσε ανάμεσα στα φύλα.
Για αιώνες, οι γυναίκες αυτού του ναυτικού έθνους έμεναν στο σπίτι καθώς οι σύζυγοί τους διέσχιζαν τους ωκεανούς. Χωρίς άνδρες στο σπίτι, οι γυναίκες έπαιζαν τους ρόλους του αγρότη, του κυνηγού, του αρχιτέκτονα, του οικοδόμου.
Παρά την προοδευτική εικόνα της Ισλανδίας, το 1975 οι γυναίκες εξακολουθούσαν να βρίσκονται στο περιθώριο της πολιτικής και οικονομικής ζωής. Οι μισθοί τους ήταν σημαντικά χαμηλότεροι από αυτούς των ανδρών, ενώ η εργασία τους, τόσο στην επαγγελματική ζωή όσο και στο σπίτι, δεν αναγνωριζόταν ούτε εκτιμούνταν. Για αιώνες, οι γυναίκες αυτού του ναυτικού έθνους έμεναν στο σπίτι καθώς οι σύζυγοί τους διέσχιζαν τους ωκεανούς. Χωρίς άνδρες στο σπίτι, οι γυναίκες έπαιζαν τους ρόλους του αγρότη, του κυνηγού, του αρχιτέκτονα, του οικοδόμου.
Το αίτημα για ίσα δικαιώματα και καλύτερες συνθήκες εργασίας υπήρχε ήδη, αλλά η συγκεκριμένη ημέρα αποτέλεσε τομή στον αγώνα τους.
Η κινητοποίηση της 24ης Οκτωβρίου, γνωστή και ως “Ημέρα Απουσίας των Γυναικών” (Women’s Day Off), ήταν πρωτοφανής. Οι γυναίκες σταμάτησαν να εργάζονται στα γραφεία, στα εργοστάσια και στα σχολεία. Αρνήθηκαν να μαγειρέψουν, να καθαρίσουν και να φροντίσουν τα παιδιά τους, καταδεικνύοντας πόσο εξαρτημένη ήταν η κοινωνία από τη δουλειά τους. Εκατοντάδες χιλιάδες Ισλανδές συγκεντρώθηκαν στο κέντρο του Ρέικιαβικ, σε μια μαζική πορεία που έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα για την ισότητα.
Οι αντιδράσεις
Οι άνδρες της Ισλανδίας βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Με τα σχολεία κλειστά και τις γυναίκες απεργούς, πολλοί έμειναν στα σπίτια, προσπαθώντας να αναλάβουν τις δουλειές και τη φροντίδα των παιδιών, κάτι που οι γυναίκες έκαναν καθημερινά χωρίς ιδιαίτερη αναγνώριση. Η απεργία αποκάλυψε πόσο αναγκαία ήταν η εργασία των γυναικών, τόσο στις οικογένειες όσο και στην οικονομία της χώρας.
Η ιστορική αυτή απεργία είχε σημαντικές επιπτώσεις για την Ισλανδία. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1980, η Βίγκντις Φινμπογκαντότιρ εξελέγη η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ισλανδίας – και πρώτη εκλεγμένη γυναίκα αρχηγός κράτους στον κόσμο. Η απεργία του 1975 θεωρήθηκε ως ένας από τους βασικούς καταλύτες για την εκλογή της, καθώς ανέδειξε τη δύναμη και τη σημασία των γυναικών στην ισλανδική κοινωνία.
Επιπλέον, η κινητοποίηση αυτή επηρέασε τη νομοθεσία και τις πολιτικές υπέρ της ισότητας των φύλων στην Ισλανδία. Οι γυναίκες κέρδισαν δικαιώματα όπως ίσες αμοιβές, άδεια μητρότητας, και ενίσχυσαν την παρουσία τους σε θέσεις εξουσίας. Σήμερα, η Ισλανδία θεωρείται μία από τις πιο προοδευτικές χώρες στον κόσμο σε ζητήματα φύλου, και η απεργία του 1975 παραμένει σημείο αναφοράς για τον αγώνα των γυναικών παγκοσμίως.
