«Έχει ο Τραμπ εμπορική στρατηγική για την Κίνα;» αναρωτιέται σε κύριο άρθρο της η αμερικανική εφημερίδα The Wall Street Journal.
Προφανώς δεν είναι η μόνη…
Για δεκαετίες, το εμπόριο ήταν το θεμέλιο των σινο-αμερικανικών σχέσεων.
Όμως πλέον έχει γίνει πεδίο γεωπολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη.
Η ανορθόδοξη, πλην κλιμακούμενη δασμολογική πολιτική του Αμερικανού προέδρου και η ανταπόδοση της Κίνας σε αντίμετρα προκαλούν διεθνείς οικονομικούς κλυδωνισμούς, με άγνωστη την έκβαση.
Η τρέχουσα κατάσταση; 145% δασμοί στις κινεζικές εξαγωγές στις ΗΠΑ, 125% στις αμερικανικές εξαγωγές στην Κίνα.
Κατά την έγκριτη WSJ, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι για την Ουάσιγκτον πιο βατά.
«Εάν ο Τραμπ είναι σοβαρός, η καλύτερη στρατηγική θα ήταν να συσπειρώσει συμμάχους στην καταπολέμηση του κινεζικού μερκαντιλισμού».
Το αιφνιδιαστικό 90ήμερο «πάγωμα» των πρόσθετων ανταποδοτικών δασμών των ΗΠΑ για όσες χώρες «δεν προχώρησαν σε αντίμετρα» έναντι των ΗΠΑ δεν προλειαίνει κατ’ ανάγκη το δρόμο προς την κατεύθυνση αυτή…
Ο αμερικανικός απομονωτισμός και ο οικονομικός εθνικισμός στις ΗΠΑ στην εποχή Τραμπ 2.0 δεν δημιουργούν τις προϋποθέσεις ούτε για μια εμπορική συμφωνία με την Κίνα, στην οποία ο Αμερικανός πρόεδρος λέει τώρα ότι ελπίζει.
Προς επίρρωση, έρχονται οι τελευταίες κινήσεις του Πεκίνου και το μήνυμα του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ ότι η χώρα του «δεν φοβάται».
Ενόσω περίπου 600 δισεκατομμύρια δολάρια στο διμερές εμπόριο εξαφανίζονται ή βρίσκουν νέες πηγές και προορισμούς, η Κίνα επιδιώκει -αντεπιτιθέμενη- επαναχάραξη του παγκόσμιου εμπορικού χάρτη, με τον σχηματισμό ενός αντιαμερικανικού μετώπου.
«Μπροστάρης» σε αυτή την εκστρατεία είχε τεθεί ένας τεχνοκράτης του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας.
Ο υπουργός Εμπορίου της Κίνας, Γουάνγκ Γουεντάο (αριστερά) σε χειραψία με τον ΥΠΕΞ της Ισπανίας, Χοσέ Μανουέλ Αλμπάρες, κατά τη διάρκεια υπογραφής διμερών συμφωνιών στο Πεκίνο, στις 11 Απριλίου (ANDRES MARTINEZ CASAREUTERS/Pool)
Ο «ψηλός και ηχηρός» Γουάνγκ Γουεντάο
Επί μακρόν στέλεχος του ΚΚΚ, υπουργός Εμπορίου στην Κίνα εδώ και μια τετραετία, ο Γουάνγκ Γουεντάο χαρακτηρίζεται πιστός στην προεδρία Σι, έμπειρος στη διοίκηση και δημοσίως δυσδιάκριτος, που λέει λίγα, αλλά πετυχαίνει πολλά.
Αυτό ακριβώς κάνει το τελευταίο διάστημα, εν μέσω των τραμπικών δασμών «ακορντεόν» και νευρικότητας στις αγορές.
Σε αυτό το φόντο και υπό το μότο του υπουργείου του ότι η Κίνα «θα παλέψει μέχρι τέλους», ο Γουάνγκ Γουεντάο έχει αποδυθεί μεθοδικά σε έναν μαραθώνιο επαφών.
Στα τέλη Μαρτίου, εξασφάλισε συμφωνία με τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία για ενίσχυση των εμπορικών δεσμών, στην πρώτη συνάντηση των υπουργών Εμπορίου των τριών ασιατικών χωρών εδώ και πέντε χρόνια.
Τις προάλλες, είχε διαβουλεύσεις για την ενίσχυση της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας της Κίνας με την Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), με στόχο την από κοινού ανταπόκριση στη δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ.
Είχε επίσης συζητήσεις με τους ομολόγους του από τη Σαουδική Αραβία και τη Νότια Αφρική, με την ίδια στόχευση.
Αλλά αυτό που προκάλεσε μεγάλη αίσθηση ήταν το αποτέλεσμα της πρόσφατης τηλεδιάσκεψης του Κινέζου υπουργού Εμπορίου με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Εμπορίου και Οικονομικής Ασφάλειας, Μάρος Σέφκοβιτς.
Σύμφωνα με το Πεκίνο, υπήρξε από κοινού δέσμευση για διατήρηση του πολυμερούς εμπορικού συστήματος με τον πυρήνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και για την ενίσχυση της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας Κίνας-ΕΕ.
Οι δύο πλευρές, αναφέρουν οι Global Times, «συμφώνησαν στη δημιουργία ενός ευνοϊκότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις και άμεσες διαπραγματεύσεις» για την «κατάλληλη αντιμετώπιση των εμπορικών τριβών», αρχής γενομένης από τη βιομηχανία ηλεκτροκίνησης.
Κατά τον Επίτροπο Σέφκοβιτς -που είχε επόμενο σταθμό στην ατζέντα του την Ουάσιγκτον για διαβουλεύσεις στο θέμα των δασμών- η ΕΕ είναι έτοιμη να αναπτύξει «κάθε εργαλείο» για να προστατευθεί από τον αντίκτυπο των αμερικανικών δασμών, εάν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το κινεζικό πρακτορείο Xinhua.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ σε συνάντησή τους στο Πεκίνο, στις 11 Απριλίου (ANDRES MARTINEZ CASARES/Πισίνα μέσω REUTERS)
Η αντεπίθεση της Κίνας
Τούτων λεχθέντων, ο Κινέζος πρόεδρος Σι είχε ήδη συνάντηση την περασμένη Παρασκευή στο Πεκίνο με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ -ο οποίος τάχθηκε υπέρ μιας πιο ισορροπημένης σχέσης ανάμεσα στην ΕΕ και στην Κίνα- ενώ αρχίζει ασιατική περιοδεία έως τις 18 Απριλίου, με σταθμούς το Βιετνάμ, τη Μαλαισία και την Καμπότζη.
«Η Κίνα προσεγγίζει άλλα έθνη, καθώς οι ΗΠΑ επιβάλλουν περισσότερους δασμούς, σε μια προσπάθεια του Πεκίνου να σχηματίσει ένα ενιαίο μέτωπο για να αναγκάσει την Ουάσινγκτον να υποχωρήσει», γράφει το πρακτορείο AP.
«Λίγες ημέρες μετά την έναρξη της προσπάθειας», σχολιάζει, «σημειώνει μερική επιτυχία ως προς τις χώρες που δεν επιθυμούν να συμμαχήσουν με τον κύριο στόχο του εμπορικού πολέμου του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ», ήτοι την Κίνα.
«Ο κόσμος πρέπει να αγκαλιάσει τη δικαιοσύνη και να απορρίψει τον ηγεμονισμό», ήταν το σχόλιο του Πεκίνου.
«Ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία και η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά καταναλωτικών αγαθών, η Κίνα έχει δεσμευτεί να κάνει ακόμη μεγαλύτερο άνοιγμα στον κόσμο, ανεξάρτητα από το πώς αλλάζει η διεθνής κατάσταση».
Το μήνυμα που επιχειρεί να στείλει το Πεκίνο είναι παραπάνω από σαφές.
Αν και υπάρχει μια αίσθηση déjà vu στον εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας -μετά τους αμερικανικούς δασμούς κατά την πρώτη προεδρία Τραμπ, το 2018- οι συνθήκες του τότε με το τώρα είναι πολύ διαφορετικές.
Σήμερα, η Κίνα βρίσκεται μεν σε μια πιο εύθραυστη οικονομική κατάσταση, πολύ μακριά από τους διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης των προηγούμενων ετών.
Όμως ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει έναν αντίπαλο που είναι καλύτερα προετοιμασμένος, σε σχέση με πριν από μια επταετία.
Μέσα σε αυτό το διάστημα, η Κίνα διαφοροποίησε τις εξαγωγές της, εξαρτώμενη λιγότερο από τις ΗΠΑ (14% έναντι 20% που ήταν το 2018).
Έχει μεγαλύτερα περιθώρια δημοσιονομικών ελιγμών και περισσότερα «όπλα» να αυξήσει τις πιέσεις στους ανταγωνιστές αντιπάλους της.
Οι Ντόναλντ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ κατά τη σινο-αμερικανική σύνοδο κορυφής το 2019, στο περιθώριο των G20, στην Ιαπωνία (REUTERS/Kevin Lamarque/File Photo)
Ο φόβος της αγοράς ομολόγων
Ένας εκ των διαθέσιμων για το Πεκίνο μοχλών πίεσης παραμένει, εν γένει, η επιβολή ελέγχων στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, κρίσιμων για μια σειρά από τομείς -από την πράσινη μετάβαση, έως την αμυντική βιομηχανία- όπου το Πεκίνο έχει με χαοτική διαφορά την πρωτοκαθεδρία.
Αλλά το κυριότερο «όπλο» -όπως επεσήμανε σε ανάρτηση και ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ- είναι η αγορά ομολόγων.
Είναι άλλωστε οι απότομες διακυμάνσεις στα αμερικάνικα ομόλογα δημόσιου χρέους -ένα σταθερό έως σήμερα επενδυτικό «καταφύγιο»- που οδήγησαν τον Τραμπ στην «κωλοτούμπα» με τους ανταποδοτικούς δασμούς.
Δεύτερος μεγαλύτερος ξένος κάτοχος αμερικανικού χρέους, «η Κίνα δείχνει πρόθυμη να πουλήσει αμερικανικά κρατικά ομόλογα, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα απορροφήσει απώλειες κεφαλαίου», έγραψε ο Μπλανσάρ «και φαίνεται ότι δεν χρειάζονται πολλά για να αυξηθεί αρκετά το επιτόκιο του 10ετούς».
«Με αυτά τα δεδομένα», παρατηρεί, «ο διπλασιασμός των αμερικανικών δασμών στις κινεζικές εισαγωγές δεν μοιάζει με στρατηγική νίκης»…
Κάτι που πλέον δεν περνά απαρατήρητο από τις υπόλοιπες χώρες, και δη στις ισχυρές οικονομίες, οι αντιδράσεις και η στάση των οποίων στον εν εξελίξει σινο-αμερικανικό νέο εμπορικό πόλεμο παραμένει βασικός άγνωστος Χ.
