Στις παγκόσμιες αγορές, οι τιμές των σιτηρών, των φυτικών ελαίων, των γαλακτοκομικών προϊόντων και άλλων βασικών τροφίμων έχουν μειωθεί συγκριτικά με τα ιστορικά υψηλά που είχαν καταγράψει το 2022, ωστόσο αυτή η αποκλιμάκωση δεν έχει φτάσει ακόμη στα ράφια των σουπερμάρκετ, με τα νοικοκυριά στην Ευρώπη να βιώνουν τη χειρότερη κρίση ακρίβειας εδώ και μια γενιά.
Οι τιμές των τροφίμων στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 16,6% τον Απρίλιο σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τη Eurostat, δηλαδή με διπλάσιο ρυθμό έναντι του γενικού πληθωρισμού που διαμορφώθηκε στο 8,1%. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στις τιμές των βασικών ειδών διατροφής, με το κόστος των αυγών να αυξάνεται κατά 22,7%, το φρέσκο γάλα κατά 25% και η ζάχαρη κατά 54,9%.
Ποια προϊόντα πληρώνουν ακριβότερα οι Έλληνες
Παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων στην Ελλάδα είναι χαμηλότερος από αυτόν στην Ευρωζώνη, οι ανατιμήσεις σε αρκετά προϊόντα είναι υψηλότερες, ροκανίζοντας τα εισοδήματα, τα οποία αν και αυξήθηκαν δεν αρκούν ειδικά για τους πιο ευάλωτους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής (Eurostat), ο πληθωρισμός των τροφίμων τον Απρίλιο στην Ελλάδα ήταν 11,2% μειωμένος συγκριτικά με τον Μάρτιο (14,1%), όταν στην Ευρωζώνη τον ίδιο μήνα ήταν πολύ υψηλότερος στο 15,1% από 17,9% τον Μάρτιο.
Ωστόσο, οι τιμές σε 10 από τα 25 επιμέρους προϊόντα που απαρτίζουν τον δείκτη τροφίμων της Eurostat είναι υψηλότερες στη χώρα μας σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Ειδικότερα οι Έλληνες πληρώνουν ακριβότερα για τα αυγά, το ψωμί, το μοσχάρι, το χοιρινό, το βούτυρο, τα έλαια και τα λίπη, τον καφέ, τη μπύρα και το κρασί.
Αναλυτικά, τον Απρίλιο του 2023 οι τιμές των αυγών σε ετήσια βάση αυξήθηκαν κατά 17,8% στην Ελλάδα έναντι 16,7% στην Ευρωζώνη, ενώ το ψωμί κατά 17% έναντι 14,6% στην Ευρωζώνη.
Πολύ μεγαλύτερη είναι η απόκλιση στο βούτυρο, καθώς σε ετήσια βάση στη χώρα μας αυξήθηκε κατά 16,8% ενώ στην Ευρωζώνη μόλις 6,1%.
Εξίσου μεγάλη είναι διαφορά των ανατιμήσεων στο μοσχάρι. Στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 2023 ανατιμήθηκε κατά 15,2% έναντι 8,6% στην Ευρωζώνη.
Παράλληλα, οι τιμές του χοιρινού κρέατος στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί μέσα σε ένα χρόνο κατά 14,1% έναντι 10,6% στην Ευρωζώνη, ενώ οι ανατιμήσεις στα φυτικά έλαια έφθασαν τον Απρίλιο στο 14,8% όταν στην Ευρωζώνη ήταν 5,2%.
Μάλιστα για το ψωμί και το μοσχάρι οι τιμές στην Ελλάδα έναντι του μέσου όρου της Ευρωζώνης είναι υψηλότερες συνεχώς για τους τελευταίους 12 μήνες.
Αντίθετα οι τιμές στη ζάχαρη, στο αρνί και στο κατσίκι, στις πατάτες και στο τυρί, που επίσης για πολλούς μήνες κατά τη διάρκεια του 2022 κινούνταν σε υψηλότερα επίπεδα συγκρινόμενες με το μέσο όρο της Ευρωζώνης, από τις αρχές του φετινού χρόνου έχουν υποχωρήσει.
Οι ακριβότερες εισαγωγές σιτηρών, που χρησιμοποιούνται για άλευρα αλλά και ζωοτροφές, εξηγεί ως ένα βαθμό τις υψηλότερες τιμές τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ωστόσο οι εκπρόσωποι των καταναλωτικών οργανώσεων σε όλη τη γηραιά ήπειρο δηλώνουν ότι ορισμένες ανατιμήσεις δεν δικαιολογούνται καλώντας τις κυβερνήσεις να «υιοθετήσουν ισχυρά μέτρα για την προστασία των καταναλωτών από την εκτίναξη των τιμών».
Κυβερνητικές παρεμβάσεις σε όλη την Ευρώπη
Η εκτίναξη των τιμών στα τρόφιμα προκαλεί ολοένα και πιο αντισυμβατικές παρεμβάσεις από τις κυβερνήσεις, που προσπαθούν να κατευνάσουν την οργή των καταναλωτών και ταυτόχρονα να δημιουργήσουν ένα δίκτυ ασφαλείας για τους πιο ευάλωτους. Σημειώνεται ότι από τη δεκαετία του 1970 στις δυτικές οικονομίες δεν έχει υπάρξει προσπάθεια γενικευμένου ελέγχου των τιμών.
Τα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης πλήττονται περισσότερο από την άνοδο των τιμών. Η Ουγγαρία και η Κροατία προχώρησαν στην επιβολή ανώτατου ορίου στο κόστος των ειδών πρώτης ανάγκης για να προστατεύσουν τους πιο ευάλωτους, οι οποίοι τείνουν να ξοδεύουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε τρόφιμα.
Στην Ουγγαρία, τα σουπερμάρκετ άρχισαν να βάζουν πλαφόν στις αγορές, αναγκάζοντας τους καταναλωτές να επισκέπτονται πολλά καταστήματα ή να ψωνίζουν καθημερινά.
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση περιόρισε τα περιθώρια κέρδους των λιανοπωλητών για να περιορίσει τις τιμές.
Στις πλουσιότερες οικονομίες, η Γαλλία έχει διαπραγματευτεί μια πιο χαλαρή συμφωνία με τα σουπερμάρκετ για την προσφορά μιας επιλογής ειδών στη χαμηλότερη δυνατή τιμή. Σημειώνεται ότι γαλλική κυβέρνηση πιέζει για την επανέναρξη των ετήσιων διαπραγματεύσεων μεταξύ των λιανοπωλητών και των προμηθευτών, προκειμένου να μειωθούν οι τιμές των τροφίμων. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομίας Μπρούνο Λε Μαρί, αυτό σημαίνει ότι το «πληθωριστικό σπιράλ» θα μπορούσε να σπάσει μέχρι το φθινόπωρο.
Η Ισπανία είναι μία από τις πολλές χώρες που έχουν μειώσει τον φόρο προστιθέμενης αξίας στα τρόφιμα. Άλλες, όπως η Ιταλία, δέχονται πιέσεις για να περιορίσουν το κόστος αγαπημένων τροφίμων, όπως τα ζυμαρικά.
Πηγή: ΟΤ
