Το ταφικό ανάγλυφο ενός βαριά οπλισμένου μονομάχου, που ενδεχομένως συμμετείχε σε μονομαχικούς αγώνες στη Θεσσαλονίκη, κοσμεί τον χώρο υποδοχής του Αρχαιολογικού Μουσείου της συμπρωτεύουσας, καλωσορίζοντας τους επισκέπτες και τις επισκέπτριές του.
Πρόκειται για ένα ταφικό ανάγλυφο που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 2ου αι. μ.Χ. και ξεχωρίζει από τα αντίστοιχα της συλλογής του μουσείου, καθώς διατηρεί σε πάρα πολύ καλό βαθμό τη χρωματική του διακόσμηση, γεγονός σπάνιο, καθώς στα περισσότερα γλυπτά το χρώμα δεν σώζεται.
«Έως το 2017 δεν μπορούσαμε να ταυτίσουμε την προέλευσή του, το πώς βρέθηκε δηλαδή στη συλλογή του μουσείου. Είχε πίσω του έναν ταξινομικό αριθμό που όμως δεν αντιστοιχούσε με τους δικούς μας.
Όταν λοιπόν έγινε μία αρχειακή έρευνα στα αρχεία άλλων υπηρεσιών, εντοπίστηκε τελικά σε ταξινομικό αριθμό του βυζαντινού μουσείου, οπότε βρήκαμε ότι είχε ανασκαφεί στην οδό Κωνσταντίνου Μελενίκου, απέναντι από τα πανεπιστήμια, κοντά στο ανατολικό τείχος της αρχαίας Θεσσαλονίκης», δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η αρχαιολόγος Αγγελική Κουκουβού, προϊσταμένη στο τμήμα Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
«Ο συγκεκριμένος μονομάχος απεικονίζεται στον λεγόμενο τύπο της «δόξας», δηλαδή είναι όρθιος, φοράει όλο τον εξοπλισμό του, τις περισκελίδες και τη ζώνη του, που σημαίνει ότι είναι προστατευμένος για τον αγώνα. Κρατάει μπροστά στο στήθος του ένα εγχειρίδιο -δηλαδή ένα μαχαιράκι, έχει το κράνος του σε μια ψηλή βάση και έτσι τονίζονται με πολύ έντονο τρόπο τα χαρακτηριστικά του προσώπου του, όπως και οι λεπτομέρειες από την ενδυμασία του» εξηγεί η κ. Κουκουβού.
Το ταφικό ανάγλυφο μονομάχου, ανήκει στα λεγόμενα μονομαχικά μνημεία, δηλαδή μνημεία προς τιμήν των μονομάχων που πέθαναν στην αρένα, τα οποία στήνονταν από συγγενείς, φίλους, συναδέλφους ή τις συζύγους του, όπως πιθανότατα συνέβη με τη γυναίκα του εικονιζόμενου.
«Είναι σημαντικό γιατί έχουμε επιπλέον φιλολογικές μαρτυρίες ότι και στη Θεσσαλονίκη, όπως και σε άλλα μέρη του ρωμαϊκού κόσμου, γινόταν οι γνωστές μονομαχίες και θηριομαχίες, ένα ρωμαϊκό θέαμα που είχε έρθει σε όλες τις ανατολικές επαρχίες του ρωμαϊκού κράτους» εξηγεί η αρχαιολόγος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν ανακαλυφθεί κι άλλες πηγές, όπως κάποιες εξαγγελίες, δηλαδή επίσημες αφίσες, που αναρτώνταν στην αγορά και προανήγγειλαν τους μονομαχικούς αγώνες.
