Ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει ένα σημαντικό εμπόδιο στην προσπάθεια μετατροπής της οικονομίας των ΗΠΑ σε έναν αυτοδύναμο κολοσσό: τον εαυτό του.
Σύμφωνα με την Washington Post, η οικοδόμηση των εργοστασίων για την υλοποίηση της υποσχεθείσας «Χρυσής Εποχής» των υψηλών δασμών του προέδρου και η εύρεση των εργατών για τη λειτουργία τους δεν θα είναι εύκολη.
Αλλά η μονομερής στάση του Τραμπ, έναντι της νομοθεσίας του Κογκρέσου, για τη θέσπιση νέων φόρων στις εισαγωγές, οι αντιφατικές πολιτικές του και η ιστορία του στην αλλαγές πορείας μπορεί να αποθαρρύνουν τα στελέχη των επιχειρήσεων να προχωρήσουν στην επανεκκίνηση που επιθυμεί.
Μετά από την ανακοίνωσή του για υψηλούς δασμούς στις 2 Απριλίου, ο Τραμπ και οι ανώτεροι σύμβουλοί του έστειλαν αντικρουόμενα μηνύματα σχετικά με το εάν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει την απειλή των δασμών ως μοχλό πίεσης για να κερδίσει παραχωρήσεις από εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ ή να επιβάλει μόνιμους φόρους στις εισαγωγές – έως και 50% σε ορισμένες χώρες (και ακόμη υψηλότερους στην περίπτωση της Κίνας).
Το «όραμα του Τραμπ για τη νέα Χρυσή Εποχή του Παγκόσμιου Εμπορίου»
«Μπορεί και τα δύο να είναι αληθινά. Μπορεί να υπάρχουν μόνιμοι δασμοί και μπορεί επίσης να υπάρξουν διαπραγματεύσεις», είπε ο Τραμπ τη Δευτέρα, καλωσορίζοντας τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο.
Ο Τραμπ έχει επίσης συγκρίνει τους ιστορικούς δασμούς του με σκληρό «φάρμακο» το οποίο πρέπει να αντέξει η οικονομία. Οι επενδυτές που τον υποστηρίζουν αρχίζουν να εξετάζουν τις οικονομικές επιπτώσεις αυτής της συνταγής.
«Μιλάει για αυτό εδώ και 50 χρόνια. Νομίζω ότι μιλάει σοβαρά», δήλωσε ο Eric Winograd, διευθυντής της AllianceBernstein. «Η πορεία του μέχρι το σήμερα ήταν σαφέστατη.»
Τη Δευτέρα, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, είπε ότι ο Τραμπ ζήτησε από τον ίδιο και τον Τζέιμισον Γκριρ, τον κύριο εμπορικό διαπραγματευτή, να ξεκινήσουν συνομιλίες με την Ιαπωνία σχετικά με το «όραμα του Τραμπ για τη νέα Χρυσή Εποχή του Παγκόσμιου Εμπορίου».
Σε παλαιότερη ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ είχε πει ότι «χώρες από όλο τον κόσμο μιλούν μαζί μας» – σχόλιο που βοήθησε στην ενίσχυση των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Ακόμα κι αν ο Τραμπ συμφωνήσει να μειώσει ή να παραιτηθεί από τους υψηλότερους δασμούς που έχει ανακοινώσει για μεμονωμένες χώρες, η συνολική αύξηση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες στους δασμολογικούς συντελεστές που εφάρμοσε στις 5 Απριλίου ανέβασε τον μέσο όρο των ΗΠΑ στο υψηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1940.
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο νέος φόρος θα είναι μόνιμος.
«Σχεδόν κάθε σενάριο τελειώνει με δασμούς που είναι αφάνταστα μεγάλοι σε σχέση με την εμπειρία μας πριν από λίγους μήνες… στο ίδιο επίπεδο με το Ιράν και τη Βενεζουέλα – και αυτό είναι το καλό σενάριο», δήλωσε ο οικονομολόγος Jason Furman του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, πρώην σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα.
Πίσω από αυτό το τείχος των δασμών, ο Τραμπ σχεδιάζει να προεδρεύει εν τω μέσω μιας αναγέννησης της μεταποίησης, καθώς οι εταιρείες που κάποτε μετέφεραν την παραγωγή σε χώρους με χαμηλούς μισθούς επιστρέφουν στην πατρίδα τους.
Τι λένε οι οικονομολόγοι
Ο Λευκός Οίκος χαιρέτισε την περασμένη εβδομάδα τις πρόσφατες ανακοινώσεις εταιρειών όπως η General Motors, η οποία μετά από τη δήλωση του Τραμπ είπε ότι θα ενισχύσει την παραγωγή ελαφρών φορτηγών σε εργοστάσιο στην Ιντιάνα.
Η αντικατάσταση της παραγωγικής ικανότητας που μετακινήθηκε εκτός ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της ακμής της παγκοσμιοποίησης δεν θα είναι γρήγορη ή εύκολη. Πρέπει να κατασκευαστούν δεκάδες νέα εργοστάσια, ικανά να παράγουν τα πάντα: από υφάσματα και ρούχα μέχρι βιομηχανικά ανταλλακτικά και smartphones.
Για να γίνει απαιτούνται τεράστιες κεφαλαιουχικές δαπάνες, ικανές να τονώσουν την ανάπτυξη και την απασχόληση στις κατασκευές τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τον Winograd. Αλλά η μετατόπιση των επενδυτικών προτεραιοτήτων, εάν αυτή συμβεί, θα είναι εις βάρος άλλων πιθανών έργων, αλλά και το σύνολο της οικονομίας θα λειτουργεί λιγότερο αποτελεσματικά από ό,τι σήμερα.
Οι καταναλωτές αναμένεται να έλθουν αντιμέτωποι με υψηλότερες τιμές και να έχουν λιγότερες επιλογές προϊόντων, είπαν οι οικονομολόγοι.
Η εύρεση εργαζομένων για την παραγωγή ορισμένων προϊόντων που εισάγουν τώρα οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να είναι δύσκολη. Η χαμηλόμισθη χειρωνακτική εργασία, συμπεριλαμβανομένης της κλωστοϋφαντουργικής, είναι απίθανο να προσελκύσει κατά μεγάλο βαθμό το ενδιαφέρον των Αμερικανών, είπαν οικονομολόγοι.
Εξάλλου τέτοιου είδους προσλήψεις πιθανότατα να μειωθούν περαιτέρω και από την καταστολή της παράτυπης μετανάστευσης στην οποία προχωράει ο Τραμπ.
Ορισμένα προϊόντα -όπως ο καφές ή οι μπανάνες- δεν μπορούν να παραχθούν στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και αν προστατεύονται από δασμούς. Έτσι οι Αμερικανοί θα πληρώνουν υψηλότερες τιμές για να τα εισάγουν.
Άλλα προϊόντα είναι μεν δυνατόν να παράγονται στις ΗΠΑ, αλλά θα κοστίζουν επίσης περισσότερο καθώς οι αμερικανικοί μισθοί είναι σημαντικά υψηλότεροι από ό,τι σε άλλες χώρες όπως η Κίνα ή το Μεξικό, είπε ο Furman.
Ο Τραμπ επιδιώκει ένα κολοσσιαίο οικονομικό εγχείρημα, αλλά θα επικεντρωθεί σε ένα σχετικό κομμάτι της οικονομίας των ΗΠΑ. Οι εισαγωγές αντιπροσωπεύουν μόλις το 11% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των 30 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Υπό αυτή την έννοια, η απότομη αντίδραση των χρηματοπιστωτικών αγορών από τα μέσα Φεβρουαρίου, με τον δείκτη S&P 500 να υποχωρεί σχεδόν κατά 18%, μπορεί να μειώσει τον τελικό οικονομικό αντίκτυπο.
Πάνω από 4,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη μεταποίηση έχουν εξαφανιστεί
Ακριβώς όπως η παγκοσμιοποίηση ωφέλησε ορισμένους Αμερικανούς και έβλαψε άλλους, συνήθως τους εργάτες μεταποίησης με τις λιγότερες δεξιότητες και τη λιγότερη εκπαίδευση, η σχεδιαζόμενη… «επανάσταση» του Τραμπ θα δημιουργήσει επίσης νικητές και ηττημένους.
Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησή του έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους: Καθώς οι δασμοί δίνουν κίνητρα στους κατασκευαστές να κάνουν περισσότερη δουλειά εντός των συνόρων των ΗΠΑ, θα ανοίξουν εκατομμύρια καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας ενώ το ετήσιο εμπορικό έλλειμμα των 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων εκτιμάται πως θα συρρικνωθεί, είπαν.
Ορισμένες θέσεις εργασίας ενδέχεται να εμφανιστούν εντός μηνών, δήλωσαν αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου. Τα εγχώρια εργοστάσια αυτοκινήτων λειτουργούν με περίπου τα 2/3 της χωρητικότητά τους, όπερ σημαίνει ότι υπάρχει χώρος στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις για την παραγωγή περισσότερων οχημάτων και ανταλλακτικών.
Αλλού, ωστόσο, ο μετασχηματισμός θα μπορούσε να διαρκέσει πολύ περισσότερο και είναι πιθανόν να δημιουργήσει έναν απογοητευτικό αριθμό θέσεων εργασίας.
Πάνω από 4,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη μεταποίηση έχουν εξαφανιστεί από το 2000. Αλλά ακόμα κι αν κάθε εργοστάσιο που μετακόμισε στο εξωτερικό επέστρεφε στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα είχε ανάγκη λιγότερους υπαλλήλους από ό,τι κάποτε.
