Όταν η τέχνη… εξοργίζει: Από την εικονομαχία του τότε, στην επίθεση του βουλευτή τώρα

Η καταστροφή έργων τέχνης λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων έχει βαθιές ρίζες στην ανθρώπινη ιστορία. Από την Εικονομαχία του Βυζαντίου μέχρι τις σύγχρονες επιθέσεις σε έργα που θεωρούνται βλάσφημα, η τέχνη συχνά βρέθηκε στο στόχαστρο θρησκευτικών και πολιτικών κινημάτων.

Σπάσανε τα έργα, έμεινε η… ιστορία 

Κατά την περίοδο της Εικονομαχίας, από τον 8ο έως τον 9ο αιώνα, το Βυζαντινό Κράτος αντιμετώπισε έντονες διαμάχες σχετικά με τη χρήση εικόνων στη λατρεία. Οι εικονομάχοι, υποστηρίζοντας ότι η λατρεία εικόνων συνιστούσε ειδωλολατρία, κατέστρεφαν ή αφαιρούσαν θρησκευτικές εικόνες από εκκλησίες και δημόσιους χώρους. Αυτή η περίοδος οδήγησε σε σημαντικές απώλειες καλλιτεχνικών έργων και δημιούργησε βαθιές διαιρέσεις στην κοινωνία.

Κατά την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, πολλοί μεταρρυθμιστές αντιτάχθηκαν στη χρήση θρησκευτικών εικόνων, θεωρώντας τες ως μορφή ειδωλολατρίας. Αυτό οδήγησε σε εκτεταμένες καταστροφές έργων τέχνης, ιδιαίτερα σε καθολικές εκκλησίες, όπου αγάλματα, πίνακες και άλλα διακοσμητικά στοιχεία καταστράφηκαν ή αφαιρέθηκαν.

Το ναζιστικό καθεστώς στη Γερμανία καταδίκασε την μοντέρνα τέχνη, χαρακτηρίζοντάς την ως “εκφυλισμένη” (“Entartete Kunst”). Το 1937, οι Ναζί κατέσχεσαν πάνω από 20.000 έργα μοντέρνας τέχνης από γερμανικά μουσεία, συμπεριλαμβανομένων έργων των Πάμπλο Πικάσο, Βίνσεντ βαν Γκογκ και Ανρί Ματίς. Πολλά από αυτά τα έργα πουλήθηκαν στο εξωτερικό για την ενίσχυση του καθεστώτος, ενώ περισσότερα από 5.000 έργα που δεν μπορούσαν να πουληθούν κάηκαν δημόσια το 1939.

Στη σύγχρονη εποχή, έργα τέχνης συνεχίζουν να γίνονται στόχος επιθέσεων! Για παράδειγμα, το 2020, βάνδαλοι κατέστρεψαν περίπου 70 αρχαία έργα τέχνης σε μουσεία του Βερολίνου, ψεκάζοντάς τα με ελαιώδες υγρό, προκαλώντας σοβαρές ζημιές.