Φωτογραφία από David Montanari
Η ιδέα της κατάργησης των Χριστουγέννων έχει χρησιμοποιηθεί σε φανταστικές ιστορίες, όπως στο βιβλίο του Dr. Seuss «Πώς ο Γκριντς έκλεψε τα Χριστούγεννα» ή σε αντι-χριστουγεννιάτικες θεματικές ταινίες. ‘Ομως κάτι παρόμοιο συνέβη τρεις φορές στην ιστορία της ανθρωπότητας!
Τα Χριστούγεννα είναι μια από τις πιο λαμπερές γιορτές του χρόνου, γεμάτη φως, τραγούδια και παραδόσεις. Όμως υπήρξαν εποχές και καθεστώτα που αποφάσισαν να πατήσουν… φρένο στη γιορτή, είτε για θρησκευτικούς, πολιτικούς, είτε για ιδεολογικούς λόγους.
Όταν το χριστουγεννιάτικο δέντρο έγινε αμαρτία (1647-1660)
Η Αγγλία του 17ου αιώνα πέρασε μια… αντιχριστουγεννιάτικη φάση. Μετά την Αγγλική Επανάσταση, ο Όλιβερ Κρόμγουελ και οι Πουριτανοί, που κυβερνούσαν τη χώρα, αποφάσισαν πως τα Χριστούγεννα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια παγανιστική γιορτή μεταμφιεσμένη σε χριστιανική. Αντί για φαγοπότια, κάλαντα και στολισμούς, οι άνθρωποι έπρεπε να προσεύχονται και να εργάζονται όπως κάθε άλλη μέρα.
Οποιαδήποτε γιορτινή εκδήλωση θεωρούνταν ανήθικη και μπορούσε να οδηγήσει σε τιμωρία. Οι λαϊκές αντιδράσεις ήταν πολλές: οι άνθρωποι έστηναν κρυφά γιορτές, ενώ σε κάποιες περιοχές ξέσπασαν ακόμη και ταραχές υπέρ του… γαλοπούλινου δείπνου.
Πρόστιμο για ένα “Merry Christmas”
Οι Πουριτανοί της Αμερικής δεν ήταν καλύτεροι. Με την άφιξή τους στον Νέο Κόσμο, οι αυστηρές θρησκευτικές τους αντιλήψεις πέρασαν και στον εορτασμό των Χριστουγέννων. Από το 1659 ως το 1681, στη Μασαχουσέτη, οι άνθρωποι που τολμούσαν να γιορτάσουν την ημέρα θα πλήρωναν πρόστιμο πέντε σελίνια.
Για τους Πουριτανούς, η 25η Δεκεμβρίου δεν είχε καμία βάση στην Αγία Γραφή και οι χριστουγεννιάτικες γιορτές ήταν κατάλοιπο “παγανιστικών οργίων”. Το αποτέλεσμα; Μια… ατσούμπαλη Πρωτοχρονιά χωρίς γλυκά και φασαρία. Με το πέρασμα του χρόνου, όμως, η επιρροή τους μειώθηκε και τα Χριστούγεννα κέρδισαν πίσω τη χαμένη τους δόξα.
Όταν το δέντρο της αγάπης έγινε “Νεοετών Δέντρο”
Ο 20ός αιώνας έφερε μια διαφορετική πρόκληση για τα Χριστούγεννα. Με την άνοδο του κομμουνισμού στη Σοβιετική Ένωση, η θρησκεία θεωρήθηκε εχθρός της ιδεολογίας και οι παραδοσιακές γιορτές, όπως τα Χριστούγεννα, αντικαταστάθηκαν από κοσμικές εκδηλώσεις.
Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα απαγορεύτηκαν, ενώ οι εορταστικές μέρες της 25ης Δεκεμβρίου μετακινήθηκαν γύρω από την Πρωτοχρονιά. Αντί για τον Άγιο Βασίλη, ο “Παππούς Πάγος” (Ded Moroz) και η εγγονή του Σνιεγκούροτσκα έφερναν δώρα στα παιδιά. Παρά τις προσπάθειες του καθεστώτος, οι παραδόσεις δεν εξαφανίστηκαν ποτέ τελείως, και μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, οι γιορτές επανήλθαν δυναμικά.
Η ιστορία δείχνει πως ακόμα και στις πιο δύσκολες περιόδους, το πνεύμα των Χριστουγέννων ήταν ανθεκτικό!
