Αν οι τοίχοι μπορούσαν να μιλήσουν, η Βίλα Κλωναρίδη θα μας ψιθύριζε ιστορίες παλιάς Αθήνας, βιομηχανικής ανάπτυξης, κοινωνικών αλλαγών και… μερικών σκανδάλων. Σκαρφαλωμένη διακριτικά ανάμεσα στην Πατησίων, την Καυτατζόγλου και την Τσίλλερ, αυτή η διώροφη εξοχική κατοικία κουβαλά πάνω από έναν αιώνα ιστορίας, ενώ η αύρα της συνεχίζει να σαγηνεύει τους περαστικούς.
Η πρόσφατη φωτιά που «ξύπνησε» τις αναμνήσεις
Τον Μάιο του 2023, η βίλα παραλίγο να χαθεί στις φλόγες. Μια φωτιά ξέσπασε στο κτίριο, που εδώ και χρόνια έχει γίνει στέκι αστέγων και παραμελημένο μνημείο της πόλης. Ευτυχώς, η Πυροσβεστική αντέδρασε γρήγορα, αποτρέποντας την ολική καταστροφή. Ωστόσο, μετά το συμβάν, η έπαυλη «σφραγίστηκε» με λαμαρίνες, προσθέτοντας μια ακόμα θλιβερή πινελιά στην ήδη παραμελημένη εικόνα της. Στα τέλη Φεβρουαρίου 2022, ξεκίνησαν οι πρώτες εργασίες αναστήλωσης από συνεργεία του Δήμου Αθηναίων. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 220.000 ευρώ. Γύρω από το ιστορικό κτήριο ο επισκέπτης αντικρίζει σήμερα λαμαρίνες και σκαλωσιές….
Από αρχοντικό εξοχικό σε θρυλικό κτίσμα
Η βίλα κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα (1900-1902) και θεωρείται έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ. Εκείνη την εποχή, η περιοχή των Πατησίων δεν είχε καμία σχέση με τη σημερινή πυκνοκατοικημένη μορφή της. Ήταν γεμάτη εξοχικές επαύλεις, κήπους και περιβόλια – ένας παράδεισος για τους Αθηναίους που αναζητούσαν μια ανάσα μακριά από το κέντρο.
Η οικογένεια Κλωναρίδη, γνωστή για τη ζυθοποιία και παγοποιία της, επέλεξε να χτίσει την κατοικία κοντά στο εργοστάσιό της, το οποίο λειτούργησε από το 1903. Η μπύρα Κλωναρίδη γνώρισε τεράστια επιτυχία, με τους ιδιοκτήτες να γίνονται προμηθευτές της Βασιλικής Αυλής και να μοιράζουν δωρεάν πάγο σε νοσοκομεία και βρεφοκομεία. Όμως, η ευτυχία δεν κράτησε για πολύ…
Σκάνδαλα, ανταγωνισμός και το τέλος μιας εποχής
Ο σκληρός ανταγωνισμός με τη ζυθοποιία Fix, οι αυξημένοι φόροι στη βύνη και οι κατηγορίες για λαθρεμπόριο έβαλαν φρένο στη δυναστεία των Κλωναρίδη. Το 1911, το εργοστάσιο σφραγίστηκε και ο Ερρίκος Κλωναρίδης συνελήφθη, βάζοντας πρόωρο τέλος στο όνειρο της οικογένειας. Παρά τις αλλαγές ιδιοκτησίας του εργοστασίου, η βίλα παρέμεινε στην οικογένεια μέχρι το 1999, κρατώντας ζωντανές τις μνήμες μιας άλλης Αθήνας.
Ένα κτίριο με αρχιτεκτονική αξία και αβέβαιο μέλλον
Η Βίλα Κλωναρίδη είναι ένας θησαυρός αρχιτεκτονικής. Η κόκκινη όψη της, αν και φθαρμένη, μαρτυρά το μεγαλείο της, ενώ ο εσωτερικός διάκοσμος φιλοτεχνήθηκε από σπουδαίους καλλιτέχνες της εποχής. Το 1980 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο, αλλά παραμένει αφημένη στο έλεος του χρόνου και των βανδαλισμών.
Θα καταφέρει άραγε να διασωθεί ή θα έχει την τύχη του εργοστασίου, που κατεδαφίστηκε το 2000; Η μοίρα της βίλας εξαρτάται από τη βούληση των αρμόδιων φορέων, αλλά και από τη φωνή των πολιτών που αναγνωρίζουν την αξία της.
Αν περπατήσετε μια μέρα στο Πάρκο Φιξ-Κλωναρίδη, ρίξτε μια ματιά στο ερειπωμένο αρχοντικό. Πίσω από τους ραγισμένους τοίχους, ακόμα ψιθυρίζονται ιστορίες μιας Αθήνας που δεν υπάρχει πια…
