Με εγκύκλιο του ΕΦΚΑ δίνονται οδηγίες για τη διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών του κλάδου Κύριας Σύνταξης στους δημοσίους υπαλλήλους που είχαν υποστεί κρατήσεις από το 2016 ώς το τις 31/12/2019. Η επιστροφή επιβάλλεται καθώς οι εν λόγω μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι είχαν κρατήσεις κύριας σύνταξης, παρότι βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας δεν υπήρχε τέτοια υποχρέωση.
Προσοχή! Για την εκκίνηση της διαδικασίας επιστροφής πρέπει οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουν αιτήσεις.
Επίσης , για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που αφορούν στους λοιπούς κλάδους (επικουρικής ασφάλισης, εφάπαξ παροχών και υγειονομικής περίθαλψης), όπως επίσης και για την επιστροφή εισφορών που καταβλήθηκαν από 01/01/2020 και εφεξής, θα ακολουθήσουν νεότερες οδηγίες, μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων ελέγχων.
Σε γενικές γραμμές , όπως αναφέρει η εγκύκλιος ως αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον e-Ε.Φ.Κ.Α., για οποιαδήποτε αιτία, και για τα οποία, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.
Ενδεικτικά, περιπτώσεις για τις οποίες η καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών χαρακτηρίζεται ως «αχρεώστητη» αποτελούν η καταβολή εισφορών πέραν του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν), η καταβολή εισφορών για αποδοχές, τμήματα αποδοχών και για πρόσθετες αμοιβές-αποζημιώσεις, για τις οποίες ρητά προβλέπεται η μη καταβολή εισφορών, η καταβολή εισφορών πέραν της νόμιμης βάσης υπολογισμού, οι εισφορές που προκύπτουν ως υπερβάλλουσες των οφειλομένων από μεταβολή του χρόνου ασφάλισης, των πακέτων κάλυψης ή της ιδιότητας των ασφαλισμένων/ασφαλισθέντων πριν την 1/1/1993 (παλαιοί ασφαλισμένοι) ή μετά την 1/1/1993 (νέοι ασφαλισμένοι), κ.λπ.
Κατ’ εξαίρεση, δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Ο συμψηφισμός με οφειλή και η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών αφορούν σε χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί υπέρ των κλάδων ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α., καθώς και σε χρηματικά ποσά που έχουν εισπραχθεί αχρεωστήτως από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. υπέρ του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., του τ. Ο.Α.Ε.Δ (νυν Δ.ΥΠ.Α.), καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα, για τον οποίο ο e-Ε.Φ.Κ.Α. συνεισπράττει εισφορές.
Με την κοινοποιούμενη Απόφαση εντάσσονται στη διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και οι απαιτήσεις ασφαλισμένων που απασχολούνται στο Δημόσιο Τομέα με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου, καθώς και αυτές των εργοδοτών του Δημοσίου Τομέα, κατόπιν σχετικής αιτήσεώς τους, ενώ καθορίζεται η διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών στον ε-ΕΦΚΑ ασφαλιστικών εισφορών.
Πεδίο εφαρμογής
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 4 της κοινοποιούμενης Υπουργικής Απόφασης, τα προβλεπόμενα στις οικείες διατάξεις έχουν εφαρμογή:
Ι) Σε περιπτώσεις που προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών σύμφωνα με τα προηγούμενα και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 1/1/2017.
ΙΙ) Σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών οι οποίες έχουν υποβληθεί στους ενταχθέντες β-Ε.Φ.Κ.Α. ασφαλιστικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, μέχρι 31/12/2016, ή στον e-Ε.Φ.Κ.Α. από 1/1/2017, και βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.
Οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές δεν πρέπει να έχουν υποπέσει σε παραγραφή κατά την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αιτήσεως. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.6 του άρθρου 40 του Α.Ν.1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 7 του Ν. 825/1978 και τις διατάξεις της παρ.8 του άρθρου 21 του Ν.1902/1990, οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή. Επομένως είναι απαιτητό το ποσό των εισφορών που καταβλήθηκε αχρεώστητα κατά την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αιτήσεως για επιστροφή αυτών.
Επιπρόσθετα, με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 4 της ανωτέρω υπουργικής απόφασης, ορίζεται ότι οι αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές κύριας σύνταξης έως 31/12/2016 στο Δημόσιο και από 1/1/2017 έως 31/12/2019 στον e-Ε.Φ.Κ.Α., για τα πρόσωπα της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016, επιστρέφονται από τον e-Ε.Φ.Κ.Α., σύμφωνα με τη διαδικασία των προηγουμένων άρθρων, κατόπιν σχετικής βεβαίωσης που εκδίδεται από τους οικείους εκκαθαριστές μισθοδοσίας.
Σημειώνεται ότι, με τις διατάξεις της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016, από 1.1.2017 οι τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου, οι τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί της Βουλής, των Ν.Π.Δ.Δ. και των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμίδας, οι ιερείς και οι υπάλληλοι των εκκλησιαστικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, καθώς και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και του Πυροσβεστικού Σώματος, από την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου υπάγονται για κύρια σύνταξη στο ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό καθεστώς του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.).
ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΑΧΡΕΩΣΤΗΤΩΣ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙΣΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΚΥΡΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ, ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΕ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΕΩΣ 31/12/2019
Οι ήδη υποβληθείσες αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών θα διαβιβαστούν στις κατά τόπο αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α., στη χωρική αρμοδιότητα των οποίων εντάσσεται ο φορέας ή η Υπηρεσία απασχόλησης των δικαιούχων ασφαλισμένων και των εργοδοτών.
Η διαδικασία διεκπεραίωσης εκκρεμών αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών κύριας σύνταξης, μισθωτών ασφαλισμένων και εργοδοτών του Δημοσίου Τομέα, που αφορούν στο χρονικό διάστημα έως 31/12/2019, καθώς και των αιτήσεων που θα υποβληθούν για το ίδιο χρονικό διάστημα από την κοινοποίηση της παρούσας και εφεξής, περιλαμβάνει κατά στάδιο την ακόλουθη ροή εργασιών:
1: ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΗΣ – ΑΡΜΟΔΙΑ ΤΟΠΙΚΗ Δ/ΝΣΗ
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 περ.α της κοινοποιούμενης Υ.Α, για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών στις περιπτώσεις μισθωτών ασφαλισμένων, υποβάλλεται σχετική αίτηση από τον δικαιούχο των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, ασφαλισμένο ή και εργοδότη. Στην αίτηση αυτή (επισυνάπτονται υποδείγματα) θα πρέπει, προκειμένου για ασφαλισμένο δικαιούχο, να αναφέρονται οι κλάδοι ασφάλισης, για τους οποίους χώρησε η αχρεώστητη καταβολή, το χρονικό διάστημα, καθώς και η αιτία με περιληπτική περιγραφή. Επίσης θα πρέπει να σημειώνεται η σχέση εργασίας του δικαιούχου (μόνιμος υπάλληλος, ΙΔΑΧ, ΙΔΟΧ κ.λ.π.).
Στην αίτηση που θα υποβάλλεται από δικαιούχους εργοδότες θα πρέπει να αναφέρεται η νομική μορφή (Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. κ.λ.π.), καθώς και η Υπηρεσία και ο τόπος απασχόλησης του ασφαλισμένου, για τον οποίο εχώρησε η αχρεώστητη καταβολή, ειδικά όταν πρόκειται για αποκεντρωμένη περιφερειακή Υπηρεσία του Φορέα.
Αρμόδια Τοπική Δ/νση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την υποβολή της αίτησης για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και την έκδοση σχετικής απόφασης, ορίζεται η Τοπική Δ/νση στην ασφαλιστική – χωρική αρμοδιότητα της οποίας έχει την έδρα του ο εργοδότης – φορέας του δικαιούχου ασφαλισμένου.
Στις περιπτώσεις ωστόσο φορέων – εργοδοτών, οι οποίοι λειτουργούν αποκεντρωμένα και με μεγάλο αριθμό Περιφερειακών Υπηρεσιών – Παραρτημάτων, θα είναι δυνατή η παραλαβή των αιτήσεων και εν συνεχεία η έκδοση των σχετικών αποφάσεων από τις Τοπικές Δ/νσεις, στην ασφαλιστική περιοχή των οποίων παρασχέθηκε ή παρέχεται η απασχόληση του δικαιούχου
Η μεταφορά της αρμοδιότητας εν προκειμένω θα αποφασίζεται και θα γνωστοποιείται από την Γενική Δ/νση Εισφορών
2: ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΩΝ
Ταυτόχρονα με την αίτηση επιστροφής ή και μεταγενέστερα θα πρέπει να υποβληθεί και η προβλεπόμενη από την κοινοποιούμενη Υπουργική Απόφαση ”ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ”.
Στην εν λόγω “βεβαίωση”, η οποία θα υπέχει τη μορφή επίσημου διοικητικού εγγράφου, αρμοδίως υπογεγραμμένου, θα πρέπει, προκειμένου για δικαιούχο ασφαλισμένο, να περιέχονται:
α) Τα ατομικά ασφαλιστικά στοιχεία.
β) Η σχέση εργασίας (Δημοσίου Δικαίου – ΙΔΑΧ – ΙΔΟΧ κ.λπ.).
γ) Το ποσό των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, ξεχωριστά για κάθε κλάδο ασφάλισης (κύριας ασφάλισης – επικουρικής ασφάλισης – εφάπαξ παροχών -υγειονομικής περίθαλψης).
δ) Η χρονική – μισθοδοτική περίοδος, κατά την οποία έλαβε χώρα η αχρεώστητη καταβολή.
ε) Η αιτία για την οποία έλαβε χώρα η αχρεώστητη καταβολή.
στ) Ειδική αναφορά ότι οι εισφορές, για τις οποίες ζητείται η επιστροφή ως αχρεωστήτως καταβληθείσες, έχουν καταβληθεί μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών (Ε.Α.Π.) ή μέσω τραπεζικής κατάθεσης στους λογαριασμούς των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων και δεν έχουν επιστραφεί ή συμψηφισθεί καθ’οιονδήποτε τρόπο
Προκειμένου για δικαιούχο φορέα – εργοδότη, η “ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΗ” θα πρέπει να περιέχει την πλήρη επωνυμία του φορέα, τον Α.Μ.Ε., τον Α.Φ.Μ., τον τόπο παροχής των Υπηρεσιών του δικαιούχου ασφαλισμένου (έδρα ή περιφερειακή Υπηρεσία – παράρτημα εργοδότη), καθώς και τα υπόλοιπα στοιχεία που αναφέρθηκαν για τον δικαιούχο ασφαλισμένο.
Η “βεβαίωση του εκκαθαριστή μισθοδοσίας” θα πρέπει να συνοδεύεται από “ειδική κατάσταση”, η οποία θα συμπληρώνεται με βάση τις επίσημες μισθοδοτικές καταστάσεις που έχουν υποβληθεί στην Ενιαία Αρχή Πληρωμών, και θα περιλαμβάνει σε διακριτές στήλες:
α) τη μισθολογική περίοδο αναφοράς της αχρεώστητης καταβολής.
β) τον αριθμό της μισθοδοτικής κατάστασης, τις αποδοχές (συντάξιμες-ασφαλιστέες), επί των οποίων υπολογίστηκαν οι αχρεώστητες (επί πλέον) εισφορές.
γ) Τα ποσά που παρακρατήθηκαν ως εισφορές ασφαλισμένου.
δ) Τα ποσά που παρακρατήθηκαν ως εισφορές εργοδότη.
ε) Το ποσό εισφορών που προκύπτει ως διαφορά “επί πλέον” και πρέπει να επιστραφεί. Τα ποσά των επί μέρους στηλών θα πρέπει να εμφανίζονται και ως ετήσια σύνολα.
Στις περιπτώσεις ελλειπουσών καταβολών (επί το έλαττον), που πιθανόν να προκύπτουν για ορισμένες μισθολογικές περιόδους, αυτές θα συμψηφίζονται με τις “επί πλέον” καταβολές των επόμενων περιόδων, ώστε στο σύνολο των μισθοδοτικών περιόδων του διαστήματος που έλαβε χώρα η αχρεώστητη καταβολή να εμφανίζεται “πιστωτικό υπόλοιπο”.
Ευνόητο είναι ότι, στην περίπτωση εμφάνισης “χρεωστικού υπολοίπου”, αυτό θα καταλογίζεται κατά τα γνωστά.
protothema
