Εθνική ανάγκη οι μεταρρυθμίσεις – Τι λένε διακεκριμένοι οικονομολόγοι και επικεφαλής παραγωγικών φορέων

Κρίσιμες μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν την ελληνική οικονομία σε μια σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη ζητούν να υλοποιηθούν την επομένη ημέρα των εκλογών διακεκριμένοι καθηγητές Οικονομικών και κορυφαίοι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, με δηλώσεις τους στη Realnews.

Του Δημήτρη Χριστούλια

Μεταξύ άλλων, ζητούν επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, επισημαίνοντας ότι η αργή Δικαιοσύνη επιβαρύνει τις επιχειρήσεις και αποτρέπει τις επενδύσεις, καθώς και μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, με δραστική μείωση της γραφειοκρατίας και των διοικητικών βαρών στη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Επίσης, οικονομολόγοι και φορείς της αγοράς ζητούν από το κράτος να συνεχίζει να επενδύει στην ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, ενώ κρίσιμη θεωρούν τη φορολογική μεταρρύθμιση με ταυτόχρονη «κήρυξη πολέμου» στη φοροδιαφυγή. Παρεμβάσεις ζητούν και στην παιδεία, στο πλαίσιο ενός συνδυασμού παροχής γνώσεων και δεξιοτήτων και επανίδρυσης της τεχνικής εκπαίδευσης.

Με στόχο την ενίσχυση του επιχειρείν, εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου αναμένουν τη δημιουργία περισσότερων χρηματοδοτικών «εργαλείων» για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας.

Επίσης, ζητούν τη συνέχιση της πολιτικής για μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και την περαιτέρω απλοποίηση της διαδικασίας έγκρισης και υλοποίησης των επενδύσεων και τη συνολική βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος. Κρίσιμο θεωρούν και τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών έγκρισης και αδειοδότησης των επιχειρήσεων. Επιπροσθέτως, ζητούν μέτρα με τα οποία θα επιβραβεύονται σε μόνιμη βάση οι επιχειρήσεις που είναι συνεπείς στις οικονομικές υποχρεώσεις τους απέναντι στο Δημόσιο.

Παναγιώτης Πετράκης

Επιβεβλημένες αλλαγές στη νέα κυβερνητική θητεία

Η νέα κυβέρνηση θα έχει να αντιμετωπίσει, καλώς εχόντων των πραγμάτων, ένα δυσκολότερο μακροοικονομικό περιβάλλον, που προκαλεί η σύσφιξη των συνθηκών χρηματοδότησης, και τη σταδιακή, σχετικά αργή, επιστροφή στην κανονικότητα: πτώση πληθωρισμού, χαμηλά επιτόκια, αποκατάσταση ενεργειακής και γεωστρατηγικής ισορροπίας. Στον θετικό αντίποδα βρίσκεται μια νέα γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, που θα δημιουργήσει νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες. Συγχρόνως, το τραπεζικό σύστημα επιστρέφει στην ενεργό δράση -πλην νέων αναταράξεων- και τα μεταμνημονιακά δημόσια οικονομικά, με συνετό τρόπο, διατηρούν τη δυναμική τους.

Παράλληλα, θα έρθουν εντονότερα στην επιφάνεια τα ουσιαστικά προβλήματα της οικονομίας, με κυριότερο το μεσαίο επίπεδο ανάπτυξής της και το μεσαίο επίπεδο ικανοτήτων και γνώσεων του συντελεστή «εργασία», με μια επίμονη υψηλή ανεργία σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αν και έχει μειωθεί αρκετά, και με ένα αρκετά υψηλό ποσοστό της κοινωνίας να βρίσκεται κοντά στη ζώνη της σχετικής φτωχοποίησης.

Υπό κανονικές συνθήκες, γνωρίζουμε ότι ανατέλλει μια θετικότερη δεκαπενταετία από την προηγούμενη, με βελτίωση της θέσης της εργασίας αλλά και των επιχειρήσεων. Για να συμβεί, όμως, αυτό χρειάζεται μια ουσιαστική μεταρρυθμιστική παρέμβαση: Παιδεία, στο πλαίσιο ενός συνδυασμού παροχής γνώσεων και δεξιοτήτων. Επίπεδο διαβίωσης και κοινωνική συνοχή ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, στο πλαίσιο ενός προγράμματος γενναίας αναμόρφωσης των επιδομάτων ανεργίας και των προνοιακών επιδομάτων. Τέλος, απαιτούνται νέες διαδικασίες απονομής δικαιοσύνης και ρυθμιστικής αποτελεσματικότητας στο πλαίσιο αναμόρφωσης και του τρόπου απονομής της δικαιοσύνης, αλλά και του τρόπου με τον οποίο οργανώνεται η διαμόρφωση των κανόνων δικαίου.

Νίκος Βέττας

Προώθηση της καινοτομίας και των εξαγωγών υψηλής αξίας

Οι εκλογές μεσολαβούν ανάμεσα σε μια περίοδο κρίσεων, κυρίως υγειονομικής και ενέργειας, αλλά με σχετικά γρήγορη μεγέθυνση της οικονομίας, και σε μια περίοδο που υπάρχει ανάγκη δρομολόγησης συστηματικά ισχυρής ανάπτυξης με δημοσιονομική σταθερότητα. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες προκλήσεων: Πρώτον, για τη μεσοπρόθεσμη πορεία της οικονομίας μετά τη βαθιά κρίση χρέους, ώστε να καλύψει σταδιακά το επενδυτικό κενό, να ενισχύσει τις εξαγωγές και να σταθεροποιηθεί σε επίπεδα που θα καθιστούν τη μελλοντική διαχείριση του χρέους περισσότερο ευχερή.

Δεύτερον, για τις πρόσφατες αναταράξεις που έχουν δημιουργήσει η πανδημία, το κόστος ενέργειας και ο πληθωρισμός, που δεν θα υποχωρήσει εύκολα, ένα πλέγμα προβλημάτων που απαιτεί παρεμβάσεις στην παραγωγική βάση και στο κράτος. Τρίτον, κίνδυνοι από το εξωτερικό περιβάλλον δεν αποκλείονται και η οικονομία μας πρέπει να είναι προετοιμασμένη για αναταράξεις, ιδίως καθώς η παγκόσμια οικονομία προσπαθεί να εξισορροπήσει σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων. Σε αυτό το σύνθετο πλαίσιο, όλα τα μέτρα της οικονομικής πολιτικής το επόμενο διάστημα, στις αγορές και στον δημόσιο τομέα, είναι σκόπιμο να κατευθύνονται συστηματικά προς έναν στόχο, τη σταδιακή ενίσχυση της παραγωγής και των εισοδημάτων. Αυτό προϋποθέτει επιλογές, ειδικότερα προώθηση της καινοτομίας και των εξαγωγών υψηλής αξίας κάθε είδους, σε σχέση με το τμήμα της οικονομίας που κινείται άτυπα και εσωστρεφώς.

Παναγιώτης Λιαργκόβας

Οι αναγκαίες τομές μετά τις εκλογές

Δύο είναι οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα προκειμένου να συνεχίσει τη διαδρομή της η ελληνική οικονομία σε έναν ενάρετο κύκλο

• Επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Στην Ελλάδα, η οριστική επίλυση μιας δικαστικής διαφοράς για τις επιχειρήσεις ξεπερνά τα 4,5 χρόνια (στοιχεία 2020). Πρόκειται για τον μεγαλύτερο χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών-μελών, ο οποίος είναι υπερδιπλάσιος ακόμη και σε σύγκριση με την Πορτογαλία και τη Σλοβακία, που έχουν εκσυγχρονίσει τα συστήματά τους. Οι δύο αυτές χώρες προσεγγίζουν, πλέον, τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (455 ημέρες). Το γεγονός ότι η Δικαιοσύνη παραμένει ακόμη στην «εποχή του χαρτιού» περιορίζει τη δυνατότητα διαχείρισης του απαραίτητου αριθμού υποθέσεων, με αποτέλεσμα ο ρυθμός επίλυσης αστικών και εμπορικών υποθέσεων να διαμορφώνεται στην 24η θέση στην Ε.Ε. Οι καθυστερήσεις που δημιουργούνται στα πρωτοβάθμια δικαστήρια μεταφράζονται σε τρεις εκκρεμείς υποθέσεις για κάθε 100 πολίτες στο τέλος κάθε χρονιάς (21η θέση στην Ε.Ε.), δεδομένου ότι συχνά απαιτούνται 18 μήνες για μια αστική ή εμπορική υπόθεση. Η μεγάλη αναμονή για εκδίκαση δυσχεραίνει τις ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και την επενδυτική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Λειτουργεί σε βάρος των φτωχών και υπέρ των πλουσίων, αφού χρειάζεται να έχει κάποιος χρόνο, χρήματα και αντοχές για να πληρώνει δικηγόρους.
• Φορολογική μεταρρύθμιση με ταυτόχρονη κήρυξη πολέμου στη φοροδιαφυγή. Το σημερινό φορολογικό σύστημα είναι άδικο και αναποτελεσματικό. Φορολογεί υπέρμετρα τη μισθωτή εργασία, από την οποία αντλεί και τα περισσότερα φορολογικά έσοδα, ενώ αποτυγχάνει παταγωδώς να αντλήσει έσοδα από τους αυτοαπασχολούμενους. Βασίζεται επίσης σε πολύ υψηλούς συντελεστές έμμεσης φορολογίας, ενώ η φοροδιαφυγή έχει γίνει δομικό στοιχείο (πλουτισμού και όχι επιβίωσης) της οικονομικής δραστηριότητας.

Λευτέρης Θαλασσινός

Επαναφορά της κανονικότητας

Η νέα κοινοβουλευτική περίοδος θα βρει τη χώρα αρνητικά επηρεασμένη από τα γεγονότα της προηγούμενης 15ετίας (πτώχευση, μνημόνια, πανδημία, ενεργειακή κρίση, υποβαθμισμένη οικονομία). Η νέα κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να ανατάξει την αξιοπιστία του πολιτικού προσωπικού και να επαναφέρει την κανονικότητα. Απαιτούνται ριζικές μεταρρυθμίσεις σε διάφορους τομείς. Ενδεικτικά:

• Φορολογικό σύστημα: Χαμηλότεροι συντελεστές για δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους εξαρτημένης εργασίας, εκπτώσεις σε οικογένειες με παιδιά των παραπάνω κατηγοριών, επαναφορά μισθών και συντάξεων στην προ χρεοκοπίας εποχή. Το ισοδύναμο μπορεί να εξασφαλιστεί από τη φορολογία των φυσικών προσώπων ελεύθερης εργασίας και επιχειρηματικών κλάδων που φοροδιαφεύγουν, με αυστηρότερους ελέγχους και καλύτερο συντονισμό των ελεγκτικών μηχανισμών.
• Αγορά εργασίας: Ελαστικοποίηση του πλαισίου σε όφελος των εργαζομένων, επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων, μέτρα για μείωση μαύρης εργασίας. Kίνητρα πρόσληψης νέων, αυτοματοποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών για φορολογικούς και πολεοδομικούς ελέγχους, αδειοδοτήσεις κ.λπ., ώστε να περιοριστεί η εκμετάλλευση από τρίτους, με στόχο τη σύλληψη επιπλέον φορολογητέας ύλης. Άμεση και αυστηρή εφαρμογή των νόμων σε θέματα παραβιάσεων του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της αγοράς (αναστολή λειτουργίας επιχειρήσεων, πρόστιμα).
• Εκπαίδευση: Συναίνεση για ενίσχυση της δημόσιας παιδείας σε πόρους και προσωπικό, σύγχρονες ανεξάρτητες μετρήσιμες μέθοδοι αξιολόγησης, δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου για τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων χωρίς τον φόβο της σύγκρισης ή της λαϊκίστικης αντίληψης περί άπορων και εύπορων οικογενειών.
• Υγεία: Ανάγκη αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των πολιτών, με αύξηση των δαπανών σε υποδομές και προσωπικό, επαναλειτουργία των Κέντρων Υγείας, αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας και νοσοκομειακής περίθαλψης με όποιο πρόσφορο μέσο και τρόπο.
• Δικαιοσύνη: Μείωση του χρόνου λήψης αποφάσεων, αποσυμφόρηση φυλακών, αυστηρότερες ποινές για ειδεχθή εγκλήματα, δικαστικά συμβούλια με μεικτές συνθέσεις, ανώτερος αριθμός επισυναπτόμενων εγγράφων από τον κάθε διάδικο ώστε να μειωθεί ο αριθμός των σελίδων που υποβάλλονται και αποτελούν πλασματικό δείκτη στην αξιολόγηση των υποθέσεων, αλλά ισχυρό άλλοθι στους δικαστικούς λειτουργούς στον χρόνο ανακοίνωσης των αποφάσεων.
• Κράτος: Ολοκλήρωση της επιτυχημένης ψηφιοποίησης του κράτους.

Ιωάννης Χαλικιάς

Παρεμβάσεις για ουσιαστική ανάπτυξη

Πολλές είναι οι υποσχέσεις από τους υποψήφιους πρωθυπουργούς. Όλοι υπόσχονται ότι θα λύσουν τα χρόνια προβλήματα των Ελλήνων τις πρώτες ημέρες της διακυβέρνησής τους. Από τα αναδρομικά των συνταξιούχων, την προστασία της πρώτης κατοικίας των δανειοληπτών, τη μείωση έως και τον μηδενισμό του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) στα τρόφιμα και άλλα βασικά είδη, τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα έως και την κατάργηση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα πανεπιστήμια (γιατί να μείνει εκτός πανεπιστημίου ο υποψήφιος που έγραψε για 1, 2 ή 3, στη βαθμολογική κλίμακα 0-20;).

Το ερώτημα είναι αν αυτά είναι τα πραγματικά προβλήματα των Ελλήνων. Προφανώς είναι και αυτά. Χαμηλοσυνταξιούχοι, χαμηλόμισθοι οικογενειάρχες κ.λπ. αντιμετωπίζουν καθημερινά το πρόβλημα της ακρίβειας και με δέος σκέφτονται ότι, εάν ο γιος ή η κόρη δεν πετύχουν στο πανεπιστήμιο ή στο δημόσιο ΙΕΚ, δεν υπάρχουν τα χρήματα για να φοιτήσουν σε κολλέγιο ή ιδιωτικό ΙΕΚ. Αυτά όμως τα προβλήματα θα αντιμετωπιστούν μόνο με την οικονομική ανάπτυξη.

Αυτό είναι το κρίσιμο πρόβλημα της χώρας μας, η οικονομική ανάπτυξη, που θα οδηγήσει σε αύξηση των εισοδημάτων. Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από επενδύσεις που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, αύξηση της παραγωγικότητας, αύξηση των εξαγωγών αγαθών (η δεύτερη σημαντική συνιστώσα του ΑΕΠ) και αύξηση των εισοδημάτων.

Επομένως, τα μέτρα που η κυβέρνηση πρέπει να λάβει την επομένη των εκλογών είναι εκείνα που ενισχύουν τις επενδύσεις, όπως μείωση ασφαλιστικών εισφορών, μείωση της γραφειοκρατίας, επανίδρυση της τεχνικής εκπαίδευσης, αναδιοργάνωση της Δικαιοσύνης κ.λπ.

Δημήτρης Παπαλεξόπουλος

Δεν έχουμε την πολυτέλεια να εφησυχάσουμε

Η Ελλάδα είναι σήμερα πιο φιλική προς την επιχειρηματικότητα σε σχέση με πριν από πέντε ή δέκα χρόνια και, σε ένα περιβάλλον διαδοχικών, πολύπλευρων προκλήσεων, έχει καταφέρει να αποκτήσει αναπτυξιακή ορμή που μπορεί να εξελιχθεί σε βιώσιμη και συμπεριληπτική προοπτική ευημερίας.

Τα επόμενα χρόνια παρουσιάζουν μια εξαιρετική, αλλά όχι αυτόματη ευκαιρία για ένα άλμα προς τα εμπρός. Η επόμενη κυβέρνηση πρέπει να διαφυλάξει την πρόοδο που έχουμε πετύχει ως χώρα μέσα από μια διαδικασία επιτάχυνσης, αλλά και μια απόφαση επανάστασης, σε κρισιμότατες πτυχές της πολιτείας μας:

• Να χτίσει πάνω στα θεμέλια της βελτιούμενης συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και αγοράς, απελευθερώνοντας τις δημιουργικές δυνάμεις στο εσωτερικό τους και εμβαθύνοντας ουσιαστικά τις γνώσεις και τις δεξιότητες σε σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογικές ειδικότητες.
• Να πετύχει τη ραγδαία επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Η αργή Δικαιοσύνη επιβαρύνει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, αποτρέπει επενδύσεις και, εντέλει, αποδυναμώνει και την ίδια.
• Να κάνει μια μικρή επανάσταση στη δημόσια διοίκηση, με δραστική μείωση της γραφειοκρατίας και των διοικητικών βαρών στη λειτουργία των επιχειρήσεων, με πραγματικά διαλειτουργικά συστήματα και με δραστική απλοποίηση υπηρεσιών και διαδικασιών, πριν από την ψηφιοποίησή τους.
• Ταυτόχρονα, να συνεχίσει να επενδύει στην ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, αντισταθμίζοντας τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης και πραγματοποιώντας τα κρίσιμα βήματα που απαιτούνται, προκειμένου η χώρα μας να αποκτήσει μια κυκλική και βιώσιμη οικονομία.

Δεν έχουμε την πολυτέλεια να εφησυχάσουμε. Η πρόοδος είναι αντιστρέψιμη, ιδιαίτερα στο αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, ενώ και οι υπόλοιπες χώρες επιταχύνουν τις αλλαγές τους. Έχουμε, όμως, κάθε δυνατότητα να πετύχουμε.

Κωνσταντίνος Κόλλιας

Tα κρίσιμα μέτωπα

Το έντονο ενδιαφέρον, το οποίο εκδηλώνεται τα τελευταία χρόνια για επενδύσεις στη χώρα μας, αλλά και η μαζική υλοποίηση πολλών εξ αυτών, δεν πρέπει να μας καθησυχάζουν.

Αντίθετα, και εν αναμονή της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας -υπό την προϋπόθεση της εκλογής σταθερής και βιώσιμης κυβέρνησης, η οποία θα φέρει και ακόμα περισσότερες επενδύσεις- θα πρέπει να τρέξουμε ακόμα περισσότερο. Έτσι, ένα σημαντικό κομμάτι των μεταρρυθμίσεων, στις οποίες πρέπει να κινηθεί η επόμενη κυβέρνηση, είναι απολύτως απαραίτητο να κινηθεί γύρω από την περαιτέρω απλοποίηση της διαδικασίας έγκρισης και υλοποίησης των επενδύσεων και τη συνολική βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος.

Είναι κρίσιμες η μείωση του χρόνου ολοκλήρωσης των δικαστικών προσφυγών, η ταχύτερη έκδοση των σχετικών αποφάσεων, καθώς και η διαρκής επικαιροποίηση της γνώσης των δικαστικών λειτουργών γύρω από τις εξελίξεις στο παγκόσμιο επιχειρηματικό γίγνεσθαι και τις σχετικές διαδικασίες.

Είναι κρίσιμη η καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών, σε ό,τι αφορά τόσο την αποστολή και μεταφορά των απαραίτητων εγγράφων και αρχείων, όσο και τη λήψη των απαραίτητων αποφάσεων για την έγκριση, έναρξη και ολοκλήρωση των επενδύσεων αυτών.

Είναι κρίσιμη η ενίσχυση του εκσυγχρονισμού των διαδικασιών έγκρισης και αδειοδότησης, ώστε να μην είναι χρονοβόρες, άρα να

έχουν μειωμένο κόστος για τους υποψήφιους επενδυτές, να μη δημιουργούν στρεβλώσεις και, τελικά, να μη λειτουργούν αποτρεπτικά.

Πάνω απ’ όλα, είναι κρίσιμη η διατήρηση της λειτουργίας της κρατικής μηχανής κατά τη διάρκεια του διαστήματος έως την -πιθανή- δεύτερη εκλογική αναμέτρηση. Διότι αυτό θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την αξιοπιστία της Ελληνικής Δημοκρατίας προς το εξωτερικό, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο για τη χώρα, ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος.

Σόφια Κουνενάκη – Εφραίμογλου

Έμφαση στην ενδυνάμωση των μικρομεσαίων

Η κυβέρνηση που θα αναδειχθεί από τις εκλογές θα πρέπει να διασφαλίσει την αναπτυξιακή δυναμική που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια στην ελληνική οικονομία – με κοινή προσπάθεια της πολιτείας και των επιχειρήσεων. Θα πρέπει, κυρίως, να συνεχίσει τα βήματα που οδηγούν στον παραγωγικό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, διασφαλίζοντας συνθήκες σταθερότητας και ασκώντας μια πολιτική φιλική προς την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, ο επιχειρηματικός κόσμος αναμένει λελογισμένες παρεμβάσεις στήριξης απέναντι στις πιέσεις που δημιουργούν ο υψηλός ακόμη πληθωρισμός και η αύξηση των επιτοκίων.

Αναμένουμε, παράλληλα, να συνεχιστούν τα βήματα μείωσης της φορολογίας, των ασφαλιστικών εισφορών και του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας, σε συνάρτηση με τη δημοσιονομική πορεία της χώρας. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην ενδυνάμωση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, με βελτίωση της πρόσβασης σε πηγές και εργαλεία χρηματοδότησης, μέσω του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς και στην επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης, ώστε οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να επωφεληθούν από φθηνότερες, καθαρές μορφές ενέργειας.

Ζήτημα προτεραιότητας για τις επιχειρήσεις είναι και η στενότερη σύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς, καθώς και η επένδυση σε προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης, με έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.

Παραμένει, τέλος, το αίτημα του επιχειρηματικού κόσμου για συνέχιση και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η δημόσια διοίκηση και το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Πέρα από την ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης του δημόσιου τομέα, αναμένουμε τολμηρές αλλαγές και παρεμβάσεις για τη ριζική αναβάθμιση της λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών, για την ενίσχυση της διαφάνειας και συνολικά για την καταπολέμηση παθογενειών σε επίπεδο οργάνωσης και κουλτούρας.

Γιάννης Ρέτσος

Η επόμενη ημέρα στον τουρισμό

Η φετινή χρονιά φαίνεται ότι εξελίσσεται δυναμικά και η Ελλάδα εξαργυρώνει την εξαιρετική φήμη που χτίστηκε στη διάρκεια της πανδημίας. Με βάση τα δεδομένα μέχρι στιγμής, ο ελληνικός τουρισμός ενδέχεται να ξεπεράσει το τουριστικό «ρεκόρ» του 2019, δηλαδή, τα 18,2 δισ. ευρώ. Όμως, η δραστηριότητα του τουρισμού είναι κυκλική και, τώρα που η Ελλάδα είναι παγκόσμιο αναγνωρίσιμο τουριστικό brand, θα πρέπει αυτό να συνοδεύεται με στρατηγική και οργάνωση για την επόμενη ημέρα. Έχουν γίνει πολλά και σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια, όμως η πρόκληση είναι μεγάλη και τα «ανοιχτά ζητήματα» πολλά.

Ως προς το σκέλος της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού, ο ΣΕΤΕ έχει κατ’ επανάληψη επισημάνει την ανάγκη για ενιαίο ΦΠΑ σε τουρισμό-μεταφορές στo 11%, ως ένα θέμα που θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της μελλοντικής πλέον στρατηγικής του τουρισμού, ανάλογα και με την εξέλιξη των δημοσιονομικών μεγεθών. Επίσης, μεγάλο ζήτημα της τουριστικής βιομηχανίας εντοπίζεται στο θέμα της απασχόλησης και της αδυναμίας εύρεσης προσωπικού, ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα, που απαιτεί περισσότερους και στοχευμένους ελέγχους, τήρηση των κλαδικών συμβάσεων και μεσοπρόθεσμα την κατάρτιση νέων εργαζομένων στις ειδικότητες του τουρισμού. Παράλληλα, η σωστή λειτουργία και διαχείριση των προορισμών είναι μείζονος σημασίας. Σε επίπεδο υποδομών είναι εύλογο ότι χρειάζεται «δουλειά» τόσο σε μεγάλες δημόσιες υποδομές όσο και στα ενεργειακά – θα πρέπει, ωστόσο, να δοθεί βάρος και σε μικρότερες, επιμέρους

υποδομές που επηρεάζουν επισκέπτες, αλλά και πολύ περισσότερο τους κατοίκους. Μιλάμε, επίσης, για σύνθεση προϊόντων, εμπλουτισμό υφιστάμενων αλλά και δημιουργία νέων. Και βέβαια τον τρόπο προώθησης της χώρας στο εξωτερικό. Συγκεκριμένες προτάσεις περιλαμβάνονται στο στρατηγικό σχέδιο το οποίο έχει εκπονήσει ο ΣΕΤΕ και έχει παρουσιάσει και σε κυβέρνηση και τοπική αυτοδιοίκηση, έχοντας ανοίξει διάλογο στις τοπικές κοινωνίες.

Η συγκυρία είναι η κατάλληλη. Οι συνθήκες είναι ώριμες για να ξεκινήσει μια σειρά βασικών αλλαγών. Είναι ευκαιρία να κλείσουν τα παρατεταμένα ανοιχτά μέτωπα για τον τομέα, με την εφαρμογή στρατηγικής και ενός μείγματος οικονομικής πολιτικής που θα συμβάλει στη στοχευμένη ανάπτυξη προορισμών με όρους βιωσιμότητας και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων.

Γιάννης Μασούτης

Τι αναμένει ο κόσμος των επιχειρήσεων

Για εμάς, οι προτεραιότητες που θα κληθεί να υπηρετήσει η επόμενη κυβέρνηση είναι σαφείς. Προτεραιότητα είναι η διατήρηση της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης και δημοσιονομικής σταθερότητας καθώς και η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για τα ομόλογα του Δημοσίου, η οποία θα επιτρέψει φθηνότερο δανεισμό για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Θα ενισχύσει την εικόνα της χώρας και θα ευνοήσει την προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων. Η συνέχιση της πολιτικής των φοροελαφρύνσεων και της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών – με λελογισμένα, αλλά σταθερά βήματα. Χωρίς επιστροφή στην υπερφορολόγηση, που μας γονάτισε για πάνω από μία δεκαετία και η διευκόλυνση της πρόσβασης ειδικά των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων στις δράσεις του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. Με προσαρμογή των κριτηρίων και των διαδικασιών ένταξης, με μείωση της γραφειοκρατίας κ.λπ.

Προτεραιότητα είναι η βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία είναι προσαρμοσμένα στις δυνατότητες και στις ανάγκες της μικρής επιχείρησης. Προτεραιότητα είναι να υπάρξει υπεύθυνο σχέδιο διαχείρισης των οφειλών που συσσωρεύτηκαν στη διάρκεια της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης. Με λύσεις βιώσιμες και υπεύθυνες, που ανακουφίζουν τους ευάλωτους, όσους πραγματικά δυσκολεύονται. Χωρίς να στρέφονται σε βάρος των συνεπών οφειλετών: της επιχείρησης που αγωνίζεται και προσπαθεί να δανειστεί με καλύτερους όρους.

Προτεραιότητα είναι η εφαρμογή πολιτικών για τη μείωση του ενεργειακού κόστους. Με φορολογικές ελαφρύνσεις στα ενεργειακά τιμολόγια και στα καύσιμα, με επίσπευση της έναρξης του «Εξοικονομώ» για τις επιχειρήσεις. Είναι η επιτάχυνση των επενδύσεων για τη μετάβαση στην ενέργεια από ΑΠΕ. Και ιδιαίτερα για την υποστήριξη της αυτοπαραγωγής από επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Προτεραιότητα είναι η σοβαρή άσκηση του ελεγκτικού ρόλου του κράτους, εκεί που πραγματικά χρειάζεται:

• Για την αντιμετώπιση των υπερβολικών ανατιμήσεων στην αγορά πρώτων υλών.
• Για την καταπολέμηση του παρεμπορίου.

Προτεραιότητα είναι η αποτελεσματική αστυνόμευση. Για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και την προστασία των επιχειρήσεων από καταστροφές και βανδαλισμούς.

Λουκία Σαράντη

4 μεγάλες προκλήσεις

Οι ελληνικές επιχειρήσεις -ιδίως μάλιστα οι μικρές και μεσαίες- εδώ και χρόνια έχουν αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα. Ομως έχουν αντέξει. Σήμερα, περιμένουν όποια κυβέρνηση προκύψει από τις εκλογές να δείξει πολιτική βούληση για ουσιαστική συμπαράσταση, ώστε να συνεχίσουν να προσφέρουν όσα μπορούν στην οικονομία και στην κοινωνία μας. Η κύρια προσδοκία από τις εκλογές -τις σημερινές και τις πιθανότατες δεύτερες- είναι μία: Να προκύψει μια σταθερή κυβέρνηση. Χρειαζόμαστε ένα όσο το δυνατόν πιο σίγουρο και σταθερό πολιτικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο οι επιχειρήσεις μας να μπορούν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους. Η πολιτική αβεβαιότητα μόνο αρνητικά μπορεί να επιδράσει στην υλοποίηση επενδύσεων, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στην αξιοποίηση των μεγάλων και σημαντικών κονδυλίων για την πρόοδο της πατρίδας μας. Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) έχει καταθέσει ολοκληρωμένες προτάσεις για την έμπρακτη υποστήριξη της πολιτείας στη βιομηχανία, με κύρια στόχευση την αντιμετώπιση των τεσσάρων μεγάλων προκλήσεων, που είναι:

• Η ενεργειακή κρίση, η οποία δυστυχώς -παρά την πρόσφατη μείωση των τιμών- παραμένει ως συνεχής απειλή.
• Οι αντίξοες οικονομικές συνθήκες και ιδίως η ραγδαία άνοδος των επιτοκίων δανεισμού και ο υψηλός πληθωρισμός.
• Η κάλυψη των ελλείψεων σε προσωπικό – ιδίως σε μεσαία στελέχη και εργαζομένους με τεχνικές και ψηφιακές δεξιότητες.
• Η ανάληψη δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού και πράσινης μετάβασης.

Η αλήθεια είναι ότι όλα τα παραπάνω θα θέλαμε να έχουν πολύ πιο κεντρικό ρόλο στην προεκλογική συζήτηση και να καταλήγουν στο μεγάλο θέμα, που όλοι στην αγορά σκεφτόμαστε, αλλά σπανίως οι πολιτικοί θέτουν στο τραπέζι: την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας.

Γιάννης Χατζηθεοδοσίου

Αλλαγές στις ρυθμίσεις οφειλών

Η νέα κυβέρνηση, είτε αυτοδύναμη είτε συνεργασίας, οφείλει να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και γενικότερα στον χώρο της οικονομίας, δίνοντας έμφαση στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και των πολιτών που δοκιμάζονται από την ακρίβεια.

Θεωρώ επιτακτική ανάγκη την αλλαγή στις ρυθμίσεις των δόσεων με την εφαρμογή μιας νέας, με την οποία οι οφειλέτες θα μπορούν να αποπληρώσουν το σύνολο των χρεών τους σε πολλές δόσεις και σίγουρα με επιτόκιο που να ανταποκρίνεται στα δεδομένα της εποχής, ώστε να μπορέσουν να υπαχθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι οφειλέτες. Πάντα με στόχο την ενίσχυση του επιχειρείν, η αγορά περιμένει τη δημιουργία περισσότερων χρηματοδοτικών «εργαλείων» για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας.

Το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών συνεχίζει να υποστηρίζει την πρόταση που έχει καταθέσει για την επανεξέταση της διάθεσης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και του ΕΣΠΑ, προκειμένου να στηριχθούν όχι μόνο οι μεγάλες επιχειρήσεις αλλά και οι μικρομεσαίες, που σήμερα απειλούνται με «λουκέτο» εξαιτίας των ειδικών συνθηκών που επικρατούν στην ελληνική οικονομία. Τέλος, από τις βασικές προτεραιότητες πρέπει να είναι η προστασία της πρώτης κατοικίας για τους πραγματικά αδύναμους. Θα είναι καταστροφικό για την κοινωνία να δούμε σπίτια να βγαίνουν στο σφυρί, επειδή οι δανειολήπτες αδυνατούν να ανταποκριθούν στα νέα υψηλότερα επιτόκια και ενώ δεν επαρκούν πλέον τα εισοδήματά τους. Η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και η εφαρμογή πολιτικών που θα έχουν ως στόχο τη βιωσιμότητα και την πρόοδο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων πρέπει να αποτελέσουν την απόλυτη προτεραιότητα για την επόμενη ημέρα.

Γιώργος Καββαθάς

Το αγκάθι της έλλειψης ρευστότητας

Από τις έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ γνωρίζουμε ότι η έλλειψη ρευστότητας και η υπερχρέωση αποτελούν τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Τα δύο αυτά προβλήματα, απότοκα της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, τείνουν να μετατραπούν σε προβλήματα διαρθρωτικού χαρακτήρα, καθώς δεν έχουν υιοθετηθεί μέχρι σήμερα αποτελεσματικές πολιτικές για την αντιμετώπισή τους. Είναι γνωστό ότι οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις είναι διαχρονικά αποκλεισμένες από το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, όπου οι χρηματοδοτήσεις χορηγούνται μέσα από το τραπεζικό σύστημα.

Η μη πρόσβαση σε χρηματοδότηση στο περιβάλλον που έχει διαμορφώσει η μακρά περίοδος των διαδοχικών και παράλληλων κρίσεων της ελληνικής οικονομίας προκαλεί συχνά σοβαρή έλλειψη ρευστότητας. Αυτό, με τη σειρά του, οδηγεί σε αδυναμία εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων. Είναι συνεπώς επιτακτική η ανάγκη να γίνουν περισσότερα για τη βιώσιμη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους και παράλληλα να υιοθετηθούν μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων.

Η ΓΣΕΒΕΕ έχει προτείνει τη θεσμοθέτηση χρηματοδοτικού σχήματος στα πρότυπα των επιστρεπτέων προκαταβολών ως μόνιμο εργαλείο χρηματοδότησης για κεφάλαια κίνησης αποκλειστικά για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Επιπλέον, την ενεργοποίηση της Αναπτυξιακής Τράπεζας όχι ως ταμείου, αλλά ως τράπεζας που να χρηματοδοτεί τις επενδύσεις των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων. Αυτό κρίνεται αναγκαίο, καθώς μέχρι σήμερα η έλλειψη ρευστότητας και η μη πρόσβαση σε χρηματοδότηση καθηλώνουν τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις σε περιορισμένης κλίμακας επενδύσεις, που συνήθως προέρχονται από ίδια κεφάλαια. Η ανάπτυξη, η αύξηση της παραγωγικότητάς τους και η προσαρμογή τους στο νέο ψηφιακό και πράσινο περιβάλλον απαιτούν πρόσβαση σε επαρκή επενδυτικά κεφάλαια.

Σταύρος Καφούνης

5 ανατροπές, μία απόφαση

Περάσαμε πολλά τα τελευταία χρόνια. Χρειάστηκε σκληρή δουλειά και υπομονή ώστε να σταματήσουμε την αιμορραγία και οι θυσίες δεν μπορεί -και δεν πρέπει- να πάνε χαμένες. Αποτελούν κοινωνική απαίτηση τόσο η επιτάχυνση και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν τα τελευταία χρόνια, αλλά και η γενναία απόφαση για την πραγματοποίηση νέων, απαραίτητων για τη δημιουργία ενός κράτους σύγχρονου με φιλοεπενδυτικό και φιλοεργατικό χαρακτήρα.

1. Σήμερα πρέπει να λάβουμε τις αποφάσεις που θα επιταχύνουν την απονομή δικαιοσύνης, δημιουργώντας αίσθημα ασφάλειας και ισονομίας.
2. Η αυστηροποίηση του θεσμικού πλαισίου που αφορά τη μικροεγκληματικότητα, ώστε, αν κάποιος συλληφθεί 100 φορές, να μη μένει ατιμώρητος και να το επαναλάβει για 101η φορά, φαντάζει ως εξαιρετικά λογική απαίτηση.
3. Η Αστυνομία, με ενίσχυση και εκπαίδευση τόσο του προσωπικού όσο και των μέσων, πρέπει να εφαρμόζει τον νόμο, ώστε κάθε παιδάκι, κάθε επισκέπτης ή κάτοικος της χώρας μας να μπορούν με ασφάλεια να περπατούν παντού.
4. Η κωδικοποίηση των φορολογικών και λοιπών κανόνων που αφορούν την επιχειρηματικότητα κατά τα πρότυπα σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών θα απελευθερώσει ενέργεια και θα λειτουργήσει ως μαγνήτης μεγάλων και μικρών επενδύσεων.
5. Και τέλος, η δημιουργία ενός σύγχρονου συστήματος παιδείας με δημόσιο αλλά και ιδιωτικό πυλώνα, που θα εφοδιάζει τα παιδιά μας με τις αναγκαίες δεξιότητες του σήμερα, είναι η βάση για να χτίσουμε την Ελλάδα του αύριο. Παρεχόμενη παιδεία από άξιους καθηγητές σε οργανωμένα ιδρύματα όχι απλώς θα κρατήσει τους νέους στη χώρα, αλλά θα φέρει και εκατοντάδες χιλιάδες άλλους από όλο τον κόσμο, συνεισφέροντας συνάλλαγμα, αλλά πάνω από όλα ενέργεια που μόνον οι νέοι διαθέτουν.

Γιατί, εντέλει, οι σημαντικές κατακτήσεις δεν απαιτούν χρήματα αλλά βούληση. Αυτή θα απαιτήσουμε εμείς ως ο ισχυρότερος κλάδος της ελληνικής οικονομίας, ώστε η χώρα να κατακτήσει τη θέση που της αξίζει στον παγκόσμιο χάρτη.

Δρ Παναγιώτης Ν. Σχίζας

Αυτοδύναμη ελληνική οικονομία

Κατά τη διάρκεια της κρίσης, οι κυβερνήσεις συνεργασίας ήταν αναγκαίο κακό ώστε τα δύσκολα μέτρα να έχουν τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ανοχής από την ελληνική κοινωνία. Στις εκλογές του 2023, το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι πόσα κόμματα θα σχηματίσουν αυτοδυναμία, αλλά ποιο ή ποια κόμματα θα αποσπάσουν την ευρεία συναίνεση στη βιώσιμη οικονομική ευημερία.

Η εκτίναξη των επιτοκίων, η διεθνής άνοδος των τιμών της ενέργειας, η αύξηση του εργασιακού κόστους έχουν επιβραδύνει την παγκόσμια οικονομία και η αντιστάθμισή τους αποτελεί μονόδρομο. Απαιτείται ένας καλά επιλεγμένος συνδυασμός αντιστάθμισης εισαγωγών πετρελαιοειδών με εγχώρια παραγωγή πράσινης ενέργειας, επενδύσεων σε δημόσιες υποδομές, σταθερού και αντικυκλικού τουριστικού εισοδήματος, αύξησης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και αλλαγής των μεταφορών σε χαμηλότερες εκπομπές αερίων, βελτιώνοντας παράλληλα την ποιότητα της στέγασης και την κινητικότητα. Η αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών και η εφαρμογή του πακέτου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θωρακίζουν την οικονομία.

Η επίτευξη και διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων αποκλειστικά και μόνο από τη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, η καλύτερη στόχευση μέτρων ενεργειακής στήριξης και η διατήρηση των δημόσιων εσόδων, με παράλληλη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, θα επιτύχουν την αυτοδύναμη ελληνική οικονομία. Η διατήρηση της δυναμικής των μεταρρυθμίσεων, η συνέχιση των προσπαθειών για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος μπορούν να διασφαλίσουν τη βιώσιμη ανάκαμψη μακροπρόθεσμα.

Η επενδυτική βαθμίδα παρέχει ένα μαξιλάρι ιδιαίτερα σε περιόδους σοβαρών κρίσεων, ωστόσο οι ανωτέρω παράγοντες αποτελούν τον καταλύτη στην περαιτέρω αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Η ευρεία στήριξη της κοινωνίας, η διατήρηση της συναίνεσης και η υποστήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών θα συμβάλουν στη συνέχιση της προόδου σε μακροπρόθεσμη βάση.