Τα νέα όπλα στη μάχη κατά της ακρίβειας – 4 παρεμβάσεις για ανατιμήσεις και αισχροκέρδεια

«Καλάθι του νοικοκυριού»

Με το «καλημέρα» ο νέος υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας αποφάσισε την επέκταση του «καλαθιού του νοικοκυριού» μέχρι το τέλος του χρόνου. Το μέτρο βρίσκεται σε ισχύ από την 1η Νοεμβρίου του περασμένου έτους και ειδικά τους πρώτους μήνες είχε δώσει τη δυνατότητα σε χιλιάδες καταναλωτές να προμηθεύονται βασικά τρόφιμα, αλλά και άλλα προϊόντα καθημερινής ανάγκης σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές. Οπως επισημαίνουν εκπρόσωποι των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, πρόκειται για μια δράση που το τελευταίο διάστημα έχει ατονήσει, με τους περισσότερους καταναλωτές να στρέφουν το ενδιαφέρον τους στις προσφορές που γίνονται εκτός του «καλαθιού του νοικοκυριού». Χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις που έκανε πρόσφατα ο γενικός διευθυντής της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος Απόστολος Πεταλάς, σύμφωνα με τον οποίο «το μέτρο έχει ήδη συμπληρώσει οκτώ μήνες ύπαρξης και, ενώ στην αρχή είχε κερδίσει το ενδιαφέρον των καταναλωτών, βλέπουμε ότι σιγά-σιγά ατονεί, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν συνεχώς νέες προσφορές σε νέες κατηγορίες προϊόντων».

Για παράδειγμα, στο «καλάθι του νοικοκυριού» υπάρχουν προϊόντα όπως ο γαλλικός καφές, το τσάι, το κακάο, οι μαργαρίνες και πολλά άλλα, για τα οποία θα εξεταστεί εάν υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον, χωρίς να έχει ληφθεί ακόμη κάποια οριστική απόφαση. Το ζητούμενο είναι το «καλάθι του νοικοκυριού» να αποτελείται από προϊόντα που θα αναθερμάνουν το αγοραστικό ενδιαφέρον των καταναλωτών. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί και στο μείγμα των προϊόντων που θα αποτελέσουν το νέο «καλάθι του νοικοκυριού» αναφορικά με τον αριθμό των επώνυμων προϊόντων, αλλά και των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που θα περιλαμβάνονται μέσα σε αυτό. Σημειώνεται ότι σήμερα «καλάθι του νοικοκυριού» διαθέτουν 17 αλυσίδες σούπερ μάρκετ και ηλεκτρονικά καταστήματα με συνολικά περίπου 1.200 προϊόντα, το οποίο ανανεώνουν κάθε Τετάρτη. Σχεδόν κάθε εβδομάδα, από το σύνολο των 1.200 προϊόντων, περίπου σε 1.100 οι τιμές παραμένουν σταθερές, ενώ στα υπόλοιπα 100 παρατηρούνται μικρές αυξομειώσεις.

Market pass

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης προχώρησε σε επέκταση του market pass για τους επόμενους μήνες. Σύμφωνα με πληροφορίες το market pass θα επεκταθεί μέχρι και το τέλος του χρόνου, με δυνατότητα να μπορούν να δαπανήσουν οι δικαιούχοι της οικονομικής ενίσχυσης τα χρήματα που θα λάβουν μέχρι το τέλος Ιανουαρίου. Στόχος είναι να μπορέσουν να λάβουν την ενίσχυση οι καταναλωτές και την περίοδο των Χριστουγέννων. Η ισχύς του μέτρου λήγει στο τέλος Ιουλίου, με όλους τους δικαιούχους να έχουν λάβει ήδη το σύνολο των ενισχύσεων που δικαιούνται, ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση. Ομως, όσοι έχουν λάβει τα χρήματα μέσω ψηφιακής κάρτας στο κινητό τους τηλέφωνο θα μπορέσουν να τα δαπανήσουν για την αγορά τροφίμων και άλλων προϊόντων ευρείας κατανάλωσης μέχρι το τέλος Αυγούστου.

Η επέκταση του market pass κρίθηκε επιτακτική όσο ο πληθωρισμός στα τρόφιμα παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Ηδη τους πρώτους έξι μήνες εφαρμογής του μέτρου, 2,9 εκατομμύρια καταναλωτές ελάμβαναν κάθε μήνα από 22 έως 100 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση. Για παράδειγμα, ένας άγαμος ελάμβανε 22 ευρώ, ενώ ένα ζευγάρι με τρία παιδιά ελάμβανε 62 ευρώ κάθε μήνα. Η οικονομική ενίσχυση πιστωνόταν μηνιαίως σε ψηφιακή χρεωστική κάρτα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά σε καταστήματα λιανικού εμπορίου τροφίμων.

Στους δικαιούχους που είχαν επιλέξει κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό τα ποσά καταβλήθηκαν ανά τρίμηνο και το ύψος της ενίσχυσης ανερχόταν στο 80% των ανωτέρω ποσών. Δικαιούχοι του market pass είναι άγαμοι με ετήσιο εισόδημα έως 16.000 ευρώ και ζευγάρια με εισοδήματα έως 24.000 ευρώ, ποσό το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο. Επίσης, η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 250.000 ευρώ για τους άγαμους και τα 400.000 ευρώ για τους έγγαμους.

Σημειώνεται ότι οι δικαιούχοι του προηγούμενου εξαμήνου έλαβαν τις ενισχύσεις με βάση τα εισοδήματα του 2021. Οπως όλα δείχνουν, θα δοθεί η δυνατότητα να γίνουν εξαρχής οι αιτήσεις για την επέκταση του market pass προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα εισοδήματα του 2022, εφόσον έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων. Υπενθυμίζεται ότι το κόστος του συγκεκριμένου μέτρου για το πρώτο εξάμηνο εφαρμογής του ανερχόταν στα 510 εκατ. ευρώ.

Μέγιστο περιθώριο κέρδους

Την ίδια στιγμή, η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης αποφάσισε να επεκτείνει και το μέτρο του μέγιστου περιθωρίου κέρδους για τις επιχειρήσεις που εμπορεύονται βασικά καταναλωτικά προϊόντα και καύσιμα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν φαινόμενα αθέμιτης κερδοφορίας σε βάρος των καταναλωτών. Πρόκειται για ένα μέτρο που βρίσκεται ήδη σε ισχύ τα τελευταία δύο χρόνια. Ετσι, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ είναι υποχρεωμένες να πωλούν τα προϊόντα τους με περιθώριο κέρδους που δεν θα είναι μεγαλύτερο από αυτό με το οποίο τα διέθεταν την 1η Σεπτεμβρίου του 2021, οπότε και ξεκίνησε η ενεργειακή κρίση. Το ίδιο ισχύει και για τα πρατήρια καυσίμων, τα οποία θα πρέπει να διατηρήσουν τα ίδια περιθώρια κέρδους. Η επέκταση του μέτρου κρίθηκε αναγκαία προκειμένου να περιοριστούν φαινόμενα αισχροκέρδειας.

Μπαράζ ελέγχων

Στην εντατικοποίηση των ελέγχων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα της αγοράς, από την παραγωγή μέχρι την εμπορία και την πώληση των προϊόντων, θα προχωρήσουν οι ελεγκτικές Αρχές, με στόχο την καταπολέμηση της αισχροκέρδειας. Οι έλεγχοι θα βρεθούν στο επίκεντρο της πολιτικής που θα ασκήσει και η νέα ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, με στόχο να αποφευχθούν αδικαιολόγητες ανατιμήσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα συμβάλουν τόσο η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) όσο και η Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Πλέον, με σύμμαχο την τεχνολογία και ειδικότερα την τεχνητή νοημοσύνη, οι ελεγκτές της ΔΙΜΕΑ και η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν τις μεταβολές τιμών σε χιλιάδες προϊόντα σε καθημερινή βάση. Οπως έχει ήδη αποκαλύψει η «R», η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τις τιμές σε περισσότερα από 60.000 προϊόντα και υπηρεσίες σε καθημερινή βάση. Την ίδια στιγμή, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ξεκινήσει τη χαρτογράφηση δυναμικών κλάδων της οικονομίας, όπως είναι αυτοί του γάλακτος, των απορρυπαντικών και πολλών άλλων. Το προσεχές διάστημα οι έλεγχοι αναμένεται να αυξηθούν και να διευρυνθούν σε ακόμη περισσότερους κλάδους, με στόχο τη συνεχή παρακολούθηση της αγοράς. Πλέον, η επιστημονική ομάδα της Επιτροπής Ανταγωνισμού συλλέγει καθημερινά στοιχεία για τις τιμές των προϊόντων σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, όπως είναι τα τρόφιμα, και παρατηρεί τις μεταβολές των τιμών. Στη συνέχεια, μέσα από ειδικούς και πολύπλοκους αλγόριθμους που χρησιμοποιεί, μπορεί να διαπιστώνει εάν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για στρέβλωση του ανταγωνισμού, δηλαδή για την ύπαρξη καρτέλ η άλλων πρακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού. Στόχος της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι να προχωρεί σε ελέγχους μόνο όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι καταστρατηγούνται κανόνες του ανταγωνισμού. Επίσης, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, οι ελεγκτές της ΔΙΜΕΑ θα μπορούν να εντοπίζουν τις εικονικές εκπτώσεις (αύριο κάνουν πρεμιέρα οι εκπτώσεις και θα διαρκέσουν μέχρι το τέλος του Αυγούστου).

Αναλυτικότερα, από αύριο Δευτέρα, όπως είχε αποκαλύψει η «R», το υπουργείο Ανάπτυξης θα έχει στη διάθεσή του ένα νέο ηλεκτρονικό «υπερόπλο», το οποίο θα «σκανάρει» τις εκπτώσεις που θα πραγματοποιήσουν περισσότερες από 200.000 εμπορικές επιχειρήσεις.

Εξειδικευμένοι ελεγκτές θα μπορούν να τσεκάρουν εάν όντως οι εκπτώσεις που πραγματοποιεί ένα εμπορικό κατάστημα είναι πραγματικές και όχι πλασματικές. Στο στόχαστρο του νέου ηλεκτρονικού εργαλείου θα μπουν όλες οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν εκπτώσεις, όπως τα καταστήματα ένδυσης και υπόδησης, ειδών σπιτιού, ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων, οπτικών ειδών, αξεσουάρ και πολλών άλλων, είτε πρόκειται για φυσικά καταστήματα είτε για ηλεκτρονικά. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι, εκτός από τους ελέγχους που διενεργούνται με τη βοήθεια της τεχνολογίας, οι ελεγκτικές Αρχές προχωρούν και σε αιφνίδιους επιτόπιους ελέγχους, όποτε αυτό είναι αναγκαίο.