Πρόσφατα αποκρυπτογραφημένα αποσπάσματα από πάπυρο που θάφτηκε κάτω από στρώματα ηφαιστειακής τέφρας μετά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. μπορεί να ρίχνουν φως στις τελευταίες ώρες του Πλάτωνα, μιας ιστορικής προσωπικότητας που αποτέλεσε… κλειδί στην ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας.
Σε μια πρωτοποριακή ανακάλυψη, ο αρχαίος πάπυρος βρέθηκε να περιέχει μια άγνωστη μέχρι σήμερα αφήγηση που περιγράφει λεπτομερώς πώς ο Έλληνας φιλόσοφος πέρασε το τελευταίο του βράδυ, περιγράφοντας πώς άκουγε μουσική που έπαιζε σε φλάουτο μια Θρακιώτισσα σκλάβα, σύμφωνα με πληροφορίες από τον Guardian.
Παρά το γεγονός ότι πάλευε με πυρετό και βρισκόταν στα πρόθυρα του θανάτου, ο Πλάτωνας – ο οποίος ήταν γνωστός ως μαθητής του Σωκράτη και μέντορας του Αριστοτέλη, και ο οποίος πέθανε στην Αθήνα γύρω στο 348 π.Χ. – διατήρησε αρκετή διαύγεια ώστε να επικρίνει τη μουσικό για την έλλειψη ρυθμού της, σύμφωνα με την αφήγηση.
O τόπος ταφής του
Οι αποκωδικοποιημένες λέξεις υποδηλώνουν επίσης ότι ο τόπος ταφής του Πλάτωνα ήταν ο καθορισμένος κήπος του στην Ακαδημία Αθηνών, το πρώτο πανεπιστήμιο στον κόσμο, το οποίο ίδρυσε ο ίδιος. Προηγουμένως, ήταν γνωστό μόνο σε γενικές γραμμές ότι είχε ταφεί εντός της Ακαδημίας.
Σε παρουσίαση των ερευνητικών ευρημάτων στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης, ο καθηγητής Graziano Ranocchia, του Πανεπιστημίου της Πίζας, ο οποίος ηγήθηκε της ομάδας που ήταν υπεύθυνη για την αποκάλυψη του απανθρακωμένου παπύρου, χαρακτήρισε την ανακάλυψη ως ένα «εξαιρετικό αποτέλεσμα που εμπλουτίζει την κατανόησή μας για την αρχαία ιστορία».
Είπε χαρακτηριστικά: «Χάρη στις πιο προηγμένες απεικονιστικές διαγνωστικές τεχνικές, είμαστε επιτέλους σε θέση να διαβάσουμε και να αποκρυπτογραφήσουμε νέα τμήματα κειμένων που προηγουμένως φαίνονταν απρόσιτα».
Πουλήθηκε ως σκλάβος
Το κείμενο αποκαλύπτει επίσης ότι ο Πλάτωνας πουλήθηκε ως σκλάβος στο νησί της Αίγινας, πιθανώς ήδη από το 404 π.Χ., όταν οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν το νησί, ή εναλλακτικά το 399 π.Χ., λίγο μετά το θάνατο του Σωκράτη.
«Μέχρι τώρα πίστευαν ότι ο Πλάτωνας πουλήθηκε ως δούλος το 387 π.Χ. κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Σικελία στην αυλή του Διονυσίου Α΄ των Συρακουσών» δήλωσε ο Ranocchia.
«Για πρώτη φορά, μπορέσαμε να διαβάσουμε αλληλουχίες κρυμμένων γραμμάτων από τους παπύρους που ήταν τυλιγμένα μέσα σε πολλαπλά στρώματα, κολλημένα το ένα πάνω στο άλλο με την πάροδο των αιώνων, μέσω μιας διαδικασίας ξετυλίγματος με τη χρήση μιας μηχανικής τεχνικής που αποσυνέδεσε ολόκληρα κομμάτια του κειμένου».
Ο Ranocchia δήλωσε ότι η ικανότητα να εντοπίζονται αυτά τα στρώματα και να επανατοποθετούνται ουσιαστικά στις αρχικές τους θέσεις για την αποκατάσταση της συνέχειας του κειμένου αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη συλλογή τεράστιου όγκου πληροφοριών.
Που βρήκαν τον πάπυρο
Ο πάπυρος φυλασσόταν σε μια πολυτελή βίλα στο Ηράκλειο που ανακαλύφθηκε το 1750 και πιστεύεται ότι ανήκε στον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα.
Με την πάροδο των ετών, οι μελετητές προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν τους παπύρους που βρέθηκαν σε αυτή τη βίλα, γνωστή ως Βίλα των Παπύρων.
Ο Domenico Camardo, αρχαιολόγος στο πρόγραμμα συντήρησης του Herculaneum, συνέκρινε τον αντίκτυπο της έκρηξης του 79 μ.Χ. στο Herculaneum, μια αρχαία ρωμαϊκή παραθαλάσσια πόλη κοντά στην Πομπηία, με τη ρίψη ατομικής βόμβας στην ιαπωνική πόλη Χιροσίμα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η θερμότητα του πυροκλαστικού κύματος που παρήγαγε ο Βεζούβιος ήταν τέτοια – πιστεύεται ότι κυμαινόταν μεταξύ 400C και 500C – που ο εγκέφαλος και το αίμα των θυμάτων έβραζαν αμέσως.
