Επιστήμονες στην Αυστραλία ανακάλυψαν ένα νέο πλάσμα, που θεωρείται πρόγονος του πλατύποδα και της έχιδνας και το οποίο ονομάστηκε «εχίνναπος».
Απολιθώματα του οστού της γνάθου του ζώου βρέθηκαν σε πεδίο με οπάλιο στη βόρεια Νέα Νότια Ουαλία, μαζί με στοιχεία για πολλά ακόμα αρχαία – σήμερα εξαφανισμένα – είδη. Επισήμως, το νέο είδος που ανακαλύφθηκε ονομάστηκε Opalios splendens και θεωρείται πως μοιάζει με τον πλατύποδα και την έχιδνα – που είναι τα μόνα θηλαστικά που γεννούν αυγά στον κόσμο σήμερα. Η ομάδα που έκανε την ανακάλυψη, υποστηρίζει ότι το εύρημα δείχνει πως η Αυστραλία είχε κάποτε – στην προϊστορική περίοδο – μια «εποχή μονοτρημάτων», στην οποία τα απίστευτα σπάνια ζώα ήταν άφθονα – έως και κυρίαρχα.
Οι έχιδνες ονομάζονται και ταχυγλωσσίδες (Tachyglossidae) και είναι οικογένεια της τάξης των μονοτρημάτων, τάξη ωοτόκων θηλαστικών. Υπάρχουν τέσσερα επιζώντα είδη, τα οποία, μαζί με τον πλατύποδα, είναι τα μόνα επιζώντα είδη της τάξης και τα μόνα επιζώντα ωοτόκα θηλαστικά. Το κοινό τους όνομα «έχιδνα» προέρχεται από το ομώνυμο μυθικό τέρας της ελληνικής μυθολογίας και δεν έχουν σχέση με το σύγχρονό μας ερπετό, την οχιά.
«Είναι σαν να ανακαλύπτεις έναν εντελώς νέο πολιτισμό», σχολίασε ο επικεφαλής της έρευνας καθηγητής Tim Flannery για την ανακάλυψη που πιθανόν να οδηγεί σε μια «εποχή μονοτρημάτων» στην Αυστραλία.
Η σειρά των απολιθωμάτων βρέθηκε πριν από περίπου 25 χρόνια από την παλαιοντολόγο Elizabeth Smith και την κόρη της Clytie, ενώ περνούσαν από ένα παλιό ορυχείου οπαλίου. Οι δύο τους έκαναν δωρεά τα δείγματα -που υπολογίζεται ότι είναι περίπου 100 εκατομμυρίων ετών- στο Μουσείο της Αυστραλία, όπου φυλάσσονταν ξεχασμένα σε ένα συρτάρι μέχρι πριν από περίπου δύο χρόνια. Ο καθηγητής Flannery λέει ότι όταν τα αντίκρυσε, αμέσως κατάλαβε ότι ήταν από αρχαία μονοτρήματα.
Μερικά από τα οστά ανήκαν στον ήδη ανακαλυφθέντα Steropodon galmani, έναν πιο κοντό, πιο τραχύ και πιο οδοντωτό πρόγονο του πλατύποδα. Αλλά υπήρχαν άλλα απολιθώματα που ήταν άγνωστα. Από αυτά, ο Δρ Flannery και η ομάδα του ανακάλυψαν στοιχεία τριών ειδών που ήταν προηγουμένως άγνωστα στην επιστήμη και τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στο Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology την προηγούμενη Δευτέρα.
Τα ζώα αυτά είχαν συνδυασμούς χαρακτηριστικών που δεν είχαν δει ποτέ πριν – σε ζωντανά ή απολιθωμένα μονοτρήματα, όπως δήλωσε ο διευθυντής του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Ερευνών των Μουσείων, καθηγητής Kris Helgen, ο οποίος εργάστηκε επίσης στην έρευνα. «Η συνολική ανατομία [του Opalios splendens] μοιάζει μάλλον με τον πλατύποδα, αλλά με χαρακτηριστικά της γνάθου και του ρύγχους που θυμίζουν περισσότερο έχιδνα», δήλωσε ο καθηγητής Helgen.
Όλα τα απολιθώματα σε οπάλιο είναι σπάνια -τα μονοτρήματα ακόμα περισσότερο- αλλά αυτά τα δείγματα αποτελούν «μια αποκάλυψη». Πλέον, ανεβάζουν τον συνολικό αριθμό των μονοτρημάτων που είναι γνωστό ότι έζησαν κάποτε στο Lightning Ridge της Αυστραλίας – το οποίο στην αρχαιότητα ήταν ένα κρύο, υγρό δάσος που συνόρευε με μια τεράστια εσωτερική θάλασσα – σε έξι. «Δείχνουν στον κόσμο ότι πολύ πριν η Αυστραλία γίνει η χώρα των θηλαστικών, των μαρσιποφόρων, ήταν μια χώρα με πολλά στρώματα αυγών από μονότρεμα». «Φαίνεται ότι πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια, υπήρχαν περισσότερα μονότρεμα στο Lightning Ridge από οπουδήποτε αλλού στη Γη, στο παρελθόν ή στο παρόν».
Άλλοι ειδικοί λένε ότι είναι πολύ νωρίς για να πούμε εάν η Αυστραλία κάποτε φιλοξένησε ένα πλήθος μονοτρημάτων και ότι χρειάζεται περαιτέρω εξερεύνηση. «Μπορεί να ήταν τόσο διαφορετική τότε, όσο η μεταγενέστερη αυστραλιανή μαρσιποφόρα πανίδα… αλλά θα χρειαζόμουν περισσότερα στοιχεία», δήλωσε σχετικά ο παλαιοντολόγος του Πανεπιστημίου Flinders, Rod Wells, στη δημόσια τηλεόραση της Αυστραλίας.
Οι συγγραφείς της μελέτης ελπίζουν ότι η εργασία τους θα ενθαρρύνει περισσότερη χρηματοδότηση για πιο στοχευμένες ανασκαφές στην περιοχή, για να υποστηρίξουν τα ευρήματά τους.
