Οι επιστήμονες ανέπτυξαν μια οντότητα που μοιάζει πολύ με ένα πρώιμο ανθρώπινο έμβρυο, χωρίς να χρησιμοποιήσουν σπέρμα, ωάρια ή μήτρα.
Η ομάδα του Ινστιτούτου Weizmann λέει ότι το «μοντέλο εμβρύου» τους, που κατασκευάστηκε με τη χρήση βλαστοκυττάρων, μοιάζει με το παράδειγμα ενός πραγματικού εμβρύου 14 ημερών, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC.
Απελευθερώθηκαν ακόμη και ορμόνες που κατέστησαν θετικό ένα τεστ εγκυμοσύνης στο εργαστήριο. Η φιλοδοξία για τα μοντέλα εμβρύων είναι να παρέχουν έναν ηθικό τρόπο κατανόησης των πρώτων στιγμών της ζωής μας.
Οι πρώτες εβδομάδες μετά τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου από ένα σπέρμα είναι μια περίοδος δραματικών αλλαγών. Αυτή η κρίσιμη περίοδος είναι μια σημαντική πηγή αποβολών και γενετικών ανωμαλιών, αλλά ελάχιστα κατανοητή.
«Είναι ένα μαύρο κουτί και αυτό δεν είναι κλισέ, καθώς οι γνώσεις μας είναι πολύ περιορισμένες», λέει ο καθηγητής Jacob Hanna, από το Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann.
Το «έμβρυο» αποτελείται από βλαστοκύτταρα -Πώς το ανέπτυξαν οι επιστήμονες
Η έρευνα σε έμβρυα αντιμετωπίζει σοβαρά ηθικά, νομικά και τεχνικά ζητήματα. Υπάρχει όμως τώρα ένας αναπτυσσόμενος τομέας που μιμείται τη φυσική ανάπτυξη εμβρύων.
Η έρευνα αυτή, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, περιγράφεται από την ισραηλινή ομάδα ως το πρώτο «πλήρες» μοντέλο εμβρύου που μιμείται όλες τις βασικές δομές που εμφανίζονται στο πρώιμο έμβρυο.
«Πρόκειται πραγματικά για μια εικόνα από το εγχειρίδιο ενός ανθρώπινου εμβρύου της 14ης ημέρας», λέει ο καθηγητής Hanna.
Αντί για ένα σπέρμα και ένα ωάριο, το αρχικό υλικό ήταν πρωτόγονα βλαστικά κύτταρα, τα οποία επαναπρογραμματίστηκαν ώστε να αποκτήσουν τη δυνατότητα να γίνουν οποιοσδήποτε τύπος ιστού στο σώμα. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν χημικές ουσίες για να μετατραπούν αυτά τα βλαστικά κύτταρα σε τέσσερις τύπους κυττάρων που βρίσκονται στα πρώτα στάδια του ανθρώπινου εμβρύου:
- κύτταρα της επιβλάστης, τα οποία γίνονται έμβρυο
- κύτταρα τροφοβλάστης, τα οποία γίνονται ο πλακούντας
- υποβλαστικά κύτταρα, τα οποία γίνονται ο αμνιακός σάκος
- κύτταρα εξωεμβρυϊκού μεσοδέρματος
Συνολικά, 120 από αυτά τα κύτταρα αναμείχθηκαν σε μια ακριβή αναλογία.
Περίπου το 1% του «μείγματος» ξεκίνησε το ταξίδι τής «αυθόρμητης συναρμολόγησης» σε μια δομή που μοιάζει αλλά δεν είναι πανομοιότυπη με ένα ανθρώπινο έμβρυο.
«Πιστεύω πολύ στα κύτταρα. Πρέπει να φέρετε το σωστό μείγμα και να έχετε το σωστό περιβάλλον και απλά απογειώνεται», λέει ο καθηγητής Hanna. «Αυτό είναι ένα εκπληκτικό φαινόμενο».
Τα μοντέλα εμβρύων αφέθηκαν να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν μέχρι να είναι συγκρίσιμα με ένα έμβρυο 14 ημέρες μετά τη γονιμοποίηση. Σε πολλές χώρες, αυτό είναι το νομικό όριο για την κανονική έρευνα σε έμβρυα.
Πού θα μπορούσε να είναι καθοριστική η μελέτη για το μοντέλο εμβρύων
Η ελπίδα είναι ότι τα μοντέλα εμβρύων μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να εξηγήσουν πώς προκύπτουν οι διάφοροι τύποι κυττάρων, να παρακολουθήσουν τα πρώτα βήματα για τη δημιουργία των οργάνων του σώματος ή να κατανοήσουν τις κληρονομικές ή γενετικές ασθένειες.
Ήδη, η μελέτη αυτή δείχνει ότι άλλα μέρη του εμβρύου δεν θα σχηματιστούν αν δεν μπορούν να το περιβάλλουν τα πρώιμα κύτταρα του πλακούντα.
Γίνεται ακόμη λόγος για τη βελτίωση των ποσοστών επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης, βοηθώντας στην κατανόηση των λόγων για τους οποίους ορισμένα έμβρυα αποτυγχάνουν, ή χρησιμοποιώντας τα μοντέλα για να ελεγχθεί κατά πόσον τα φάρμακα είναι ασφαλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
