Φωτογραφία από Terrance Moon
Οι επιστήμονες λένε ότι ο βίαιος καιρός που πλήττει τη Μεσόγειο είναι προάγγελος του τι μπορεί να περιμένει σύντομα η υπόλοιπη Ευρώπη – Ενώ οι επιστήμονες διστάζουν να πουν ότι κάποιο μεμονωμένο ακραίο γεγονός προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή, οι ερευνητές έσπευσαν να επισημάνουν τον ρόλο που είχε η αύξηση της θερμοκρασίας στην επιδείνωση των ισπανικών πλημμυρών.
Οι κάτοικοι της Τσίβα, μιας μικρής πόλης στα περίχωρα της Βαλένθια, αντιμετωπίζουν ένα ζοφερό μέλλον με όλο και πιο έντονες ξηρασίες, καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται και η χώρα στερεύει από νερό.
Όμως την Τρίτη, βίωσαν σε λίγες ώρες βροχή που αντιστοιχεί σε ολόκληρο το ετήσιο ύψος των βροχοπτώσεων.
Οι καταρρακτώδεις βροχές που έπληξαν τη νότια και ανατολική Ισπανία το βράδυ της Τρίτης, ξερίζωσαν γέφυρες και κατέστρεψαν πόλεις, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δεκάδες άνθρωποι. Η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα ενισχύει τις δύο αντίθετες όψεις του υδάτινου κύκλου: η ζέστη εξατμίζει το νερό, αφήνοντας ανθρώπους και φυτά να υποφέρουν από δίψα, ενώ ο θερμός αέρας συγκρατεί περισσότερη υγρασία, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καταστροφικές βροχοπτώσεις.
«Η ξηρασία και οι πλημμύρες είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Stefano Materia, Ιταλός επιστήμονας κλίματος στο Κέντρο Υπερυπολογιστών της Βαρκελώνης. Ο ίδιος τόνισε ότι έρευνες έχουν συνδέσει τις ξηρασίες στη Μεσόγειο με την κλιματική κρίση μέσω αλλαγών στην κυκλοφορία της ατμόσφαιρας, ενώ η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας έχει θερμάνει σημαντικά την περιοχή.
Η Ισπανία, όπως και η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ελλάδα, βιώνει ήδη τις σκληρές συνέπειες που οι επιστήμονες ονομάζουν σύνθετους κινδύνους και αλληλουχίες καταστροφικών επιπτώσεων.
Η Ισπανία, όπως και η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ελλάδα, βιώνει ήδη τις σκληρές συνέπειες που οι επιστήμονες ονομάζουν σύνθετους κινδύνους και αλληλουχίες καταστροφικών επιπτώσεων. Οι καύσωνες μετατρέπουν τα δάση σε πυριτιδαποθήκες, προκαλώντας φονικές πυρκαγιές που πνίγουν πόλεις στον καπνό. Η ξηρασία ξεραίνει το έδαφος, εμποδίζοντας το νερό να απορροφηθεί κατά τις έντονες βροχοπτώσεις. Οι περιορισμένες ποσότητες νερού έχουν ήδη αναγκάσει πόλεις όπως η Βαρκελώνη να υιοθετήσουν επείγοντες περιορισμούς, ενώ αγρότες και τουριστικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να επιβιώσουν από τους διαρκείς κλυδωνισμούς.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής απορρύθμισης είναι εντονότερες στη Νότια Ευρώπη, όπως φαίνεται από τα στατιστικά των θανάτων λόγω καύσωνα. Την Τρίτη, ερευνητές από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης διαπίστωσαν ότι η κλιματική κρίση ευθύνεται για περισσότερους από τους μισούς από τους 68,000 θανάτους κατά τη διάρκεια του καυτού καλοκαιριού του 2022 στην Ευρώπη. Το μεγαλύτερο ποσοστό των θανάτων σημειώθηκε στην Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία.
Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι η βίαιη αλλαγή του καιρού στην Ισπανία και τις γειτονικές χώρες είναι προάγγελος όσων μπορεί να αντιμετωπίσει σύντομα και η υπόλοιπη Ευρώπη. Σύμφωνα με έρευνα του Eurobarometer τον Μάιο, το 61% των Ισπανών συμφωνούν απόλυτα ότι τα περιβαλλοντικά ζητήματα επηρεάζουν άμεσα την καθημερινή τους ζωή – ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αντίθετα, οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα.
Παρότι τα έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες στην Ισπανία, μπορεί να ενισχύσουν τη στήριξη για δράση κατά της κλιματικής αλλαγής, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι δεν είναι πάντα οριστική η επιρροή αυτών των γεγονότων. Έρευνες από την Αυστραλία μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2019 έδειξαν ότι άτομα που αμφισβητούσαν τον επιστημονικό σύνδεσμο με την κλιματική αλλαγή δεν επηρεάστηκαν από τις προσωπικές εμπειρίες τους.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι πρόσφατες πλημμύρες θα πρέπει να λειτουργήσουν ως υπενθύμιση για τη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών και τη βελτίωση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και άμεσης αντίδρασης. Αυτές οι πλημμύρες σημειώνονται έναν μήνα μετά από αντίστοιχα φαινόμενα στην κεντρική Ευρώπη, τη δυτική Αφρική και τη νοτιοανατολική Ασία και δύο εβδομάδες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή Cop29 στο Αζερμπαϊτζάν.
«Οι τραγικές συνέπειες αυτής της καταστροφής δείχνουν πόσος δρόμος μένει ακόμη να διανυθεί», δήλωσε η Liz Stephens, επιστήμονας κλιματικού κινδύνου στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ. «Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν θάνατοι από τέτοια προβλέψιμα καιρικά φαινόμενα σε χώρες που διαθέτουν τους πόρους για να το αποτρέψουν».
