Να αυξήσει τα πρόστιμα για τα μη αδειοδοτημένα διαμερίσματα σχεδιάζει η περιφέρεια της Βαλένθια, καθώς οι αντιδράσεις κατά του υπερτουρισμού γίνονται ολοένα και εντονότερες.
Έτσι, μετά τη Βαρκελώνη, η νότια περιφέρεια της Βαλένθια της Ισπανίας προστίθεται σε έναν αυξανόμενο αριθμό περιφερειακών διοικήσεων που επιβάλλουν κυρώσεις στις ενοικιάσεις διαμερισμάτων διακοπών τύπου Airbnb, ως απάντηση στην αυξανόμενη αντίδραση κατά του μαζικού τουρισμού.
Ισπανία: Θα πατάξει την τουριστική παραοικονομία;
Η περιφερειακή κυβέρνηση, η οποία εποπτεύει παραθαλάσσια θέρετρα όπως το Μπένιντορμ και το Αλικάντε, επιδιώκει να πατάξει τις ενοικιάσεις στη μαύρη αγορά απειλώντας τους ιδιοκτήτες που παραβιάζουν τους κανόνες με πρόστιμα έως και 600.000 ευρώ.
Η Nuria Montes, κορυφαία αξιωματούχος του τουρισμού της Βαλένθια, δήλωσε στους Financial Times ότι τα διαμερίσματα διακοπών έχουν σημαντικό ρόλο στην περιφερειακή οικονομία, αλλά «θέλουμε να τα ρυθμίσουμε και να βάλουμε τάξη, ώστε να μην αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα».
Το σημείο εκκίνησης, το οποίο θα περιλαμβάνεται σε μια δέσμη μέτρων που θα παρουσιαστεί την Πέμπτη, είναι η εξάλειψη των ενοικίων στη μαύρη αγορά. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε κανενός είδους παραοικονομία στα καταλύματα», δήλωσε ο Μόντες.
Διαμερίσματα τύπου Airbnb σε προορισμούς της νότιας Ευρώπης, από τη Βενετία έως τη Λισαβόνα, έχουν κατηγορηθεί ότι φιλοξενούν ατίθασους επισκέπτες, επιταχύνουν την «τουριστικοποίηση» των δημόσιων χώρων και ανεβάζουν τις τιμές των ακινήτων.
Στα βήματα της Βαρκελώνης
Η Βαλένθια απέχει από τα πιο ριζοσπαστικά μέτρα που έλαβε η Βαρκελώνη, η οποία σχεδιάζει να κλείσει όλα τα 10.000 διαμερίσματα τύπου Airbnb – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν ήδη αδειοδοτηθεί από τις αρχές – μέχρι τα τέλη του 2028.
Σε ολόκληρη την περιοχή της Βαλένθια, η οποία περιλαμβάνει την ακτογραμμή της Costa Blanca από τη Dénia έως την Torrevieja, ο αριθμός των αδειοδοτημένων διαμερισμάτων διακοπών είχε εκτοξευθεί σε 106.000 από 40.000 από το 2015, σύμφωνα με την Montes.
Εκτίμησε ωστόσο ότι ο αριθμός των μη καταγεγραμμένων διαμερισμάτων της μαύρης αγοράς θα μπορούσε να είναι 50.000 ή και περισσότερα, συμπεριλαμβανομένων πολλών που παρατίθενται σε διαδικτυακές ιστοσελίδες με αγγελίες, όπου η απάτη είναι ευρέως διαδεδομένη.
«Ξεφεύγουν από κάθε είδους έλεγχο. Προφανώς δεν πληρώνουν φόρους. Δεν ξέρουμε αν οι ιδιοκτήτες εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στους εργαζομένους τους», δήλωσε η Montes.
«Αλλά το κυριότερο είναι η ασφάλεια. Δεν συμμορφώνονται με την υποχρέωση να κοινοποιούν την ταυτότητα των πελατών στις αρχές. Δεν ξέρουμε αν τηρούν τους κανόνες για τις πυρκαγιές, τα επείγοντα περιστατικά, τα σχέδια εκκένωσης».
Αποφάσεις και πρόστιμα
Σύμφωνα με τα σχέδια της Βαλένθια, τα οποία αναμένεται να ψηφιστούν από το περιφερειακό κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο, μια κλιμακούμενη κλίμακα προστίμων θα ανέρχεται έως και 600.000 ευρώ ανά διαμέρισμα για σοβαρές παραβάσεις.
Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους ακόμη και τα διαμερίσματα που έχουν λάβει άδεια θα θεωρούνται παράνομα, εάν οι ιδιοκτήτες δεν έχουν παράσχει έναν επίσημο 20ψήφιο κωδικό που χρησιμοποιείται για την ταυτοποίηση όλων των ακινήτων στην Ισπανία.
Οι άδειες θα πρέπει επίσης να ανανεώνονται κάθε πέντε χρόνια – και θα αρνούνται αν μια ένωση ιδιοκτητών έχει αλλάξει τους κανόνες της για να απαγορεύσει τα διαμερίσματα διακοπών σε ένα κτίριο.
Η περιφέρεια της Βαλένθια διαθέτει μόνο 11 επιθεωρητές για τα διαμερίσματα διακοπών, αλλά σχεδιάζει να επιστρατεύσει τις δημοτικές αρχές για να ενισχύσει την επιβολή της νομοθεσίας.
Σε μια προσπάθεια εναρμόνισης ενός συνονθυλεύματος εθνικών νόμων σε ολόκληρη την ΕΕ, οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών υιοθέτησαν τον Απρίλιο έναν κανονισμό που απαιτεί από τις εταιρείες βραχυχρόνιας μίσθωσης να μοιράζονται δεδομένα με τις αρχές.
Οι κανόνες, οι οποίοι θα τεθούν σε ισχύ τον Μάιο του 2026, καλούν πλατφόρμες όπως η Airbnb, να υποβάλλουν τακτικές ενημερώσεις σχετικά με τους ιδιοκτήτες και τη δραστηριότητά τους στην ενοικίαση, ώστε να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις να πατάξουν τις παράνομες καταχωρίσεις.
Η χρυσή τομή
Η Βαλένθια ήταν αποφασισμένη να πατάξει κάθε ενοικίαση μεμονωμένων δωματίων σε πλατφόρμες όπως η Airbnb και η Vrbo, δήλωσε ο Montes. Αλλά δεν θέλει μια απαγόρευση τύπου Βαρκελώνης για όλα τα διαμερίσματα διακοπών. Αντιθέτως, η περιφερειακή κυβέρνηση θα ενθαρρύνει τους δημοτικούς άρχοντες να αποφασίσουν τι είναι καλύτερο για την περιοχή τους.
Τα τοπικά συμβούλια μπορούν να καθορίσουν όρια, για παράδειγμα, για τον μέγιστο αριθμό κατοικιών για τουριστική χρήση ανά κτίριο ή ανά γειτονιά, και τα όρια αυτά πρέπει να βασίζονται σε σαφή και αντικειμενικά κριτήρια», είπε. «Δεν μπορεί να είναι αυθαίρετα».
Ενώ τα τουριστικά διαμερίσματα αντιπροσώπευαν το 1,8% του συνόλου των κατοικιών στην περιοχή της Βαλένθια, τα κενά ακίνητα αποτελούσαν το 14% του συνόλου, σημείωσε η ίδια.
Η Montes επισήμανε πως για πολλά χρόνια τα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα για διακοπές συνυπήρχαν «με τρομερά ειρηνικό τρόπο» με τους μόνιμους κατοίκους. Όμως, είπε ότι η εμφάνιση πλατφορμών όπως η Airbnb οδήγησε στην «ξενοδοχειακή εκμετάλλευση» των κτιρίων και «αύξησε τον αριθμό των συγκρούσεων, ιδίως με τους κατοίκους στις κοινότητες που κατοικούνται από ιδιοκτήτες».
Την ίδια στιγμή η Montes υποστήριξε ότι η δαιμονοποίηση των διαμερισμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης σε όλη την Ισπανία είχε πάει πολύ μακριά. «Τα τουριστικά διαμερίσματα φαίνεται να έχουν ταυτιστεί με την καταστροφή. Χρειάζεται ψυχραιμία όμως και σωστή διαχείριση της κατάστασης, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και να μην επιστρέψουμε σύντομα σε αυτό, κατέληξε.
