Όσο η ανεργία μειώνεται με ρυθμούς χελώνας, τόσο οι κενές θέσεις εργασίας αυξάνονται με ρυθμούς αλόγου κούρσας: Το α’ τρίμηνο του 2024 οι κενές θέσεις εργασίας υπερδιπλασιάστηκαν, αγγίζοντας σχεδόν τις 71.000, από περίπου 33.000 το αντίστοιχο διάστημα του 2023 (αύξηση 115,6%). Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό από το 2009, όταν ξεκίνησαν να δημοσιεύονται σχετικά στοιχεία Ήδη είχε προηγηθεί αύξηση σχεδόν 100% σε σύγκριση με το 2022.
Το β’ τρίμηνο, σύμφωνα πάντα με την ΕΛΣΤΑΤ οι κενές θέσεις εργασίας μειώθηκαν, σε λιγότερες από 60.000, εμφανίζοντας ωστόσο αύξηση σε σύγκριση με το 2023, σχεδόν κατά 60%.
Την ίδια στιγμή, νευραλγικοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας, όπως τουρισμός, οι κατασκευές, ο πρωτογενής τομέας, η μεταποίηση, ακόμα και οι υπηρεσίες, κάνουν λόγο για εκατοντάδες χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Κεντρικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, οι κενές θέσεις εργασίας στο σύνολο της οικονομίας αγγίζουν τις 260.000, ενώ κάποιες εκτιμήσεις τις ανεβάζουν ως και στις 300.000.
Οι «διεθνείς εργαζόμενοι»
«Έλλειψη εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα: Είναι οι διεθνείς εργαζόμενοι μέρος της λύσης;» Ο τίτλος της ημερίδας που διοργανώνει το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδας (Deree) στις 10 Δεκεμβρίου θέτει . Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, η εκδήλωση θα φιλοξενήσει τον υπουργό Μετανάστευσης Νίκο Παναγιωτόπουλο και εκπροσώπους φορέων και εταιρειών όπως ο ΣΕΒ, η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, η WorkInGreece, η Goldair Handling κ.ά.
«Πρέπει επιτέλους αυτή η κοινωνία να αποφασίσει, αν θέλει ξένους. Για να ξέρουμε πώς πρέπει να πορευτούμε»
Η workingreece.io αυτοσυστήνεται ως «#1 Πλατφόρμα για την εισαγωγή μετακλητών εργαζομένων στην Eλλάδα», διασυνδέοντας ελληνικές επιχειρήσεις με «παγκόσμια ταλέντα».
Στην ιστοσελίδα της αναφέρει ότι έχει 45.000 διαθέσιμους εργαζόμενους από 18 χώρες και 2.850 αγγελίες, από 2.500 εργοδότες από την Ελλάδα.
«Θέλουμε μετανάστες ή όχι;»
Δεν μάσησε τα λόγια του για το θέμα των ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό ο πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας Αριστοτέλης Παντελιάδης, στην πρόσφατη ημερίδα του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών).
Απευθυνόμενος σε ένα κοινό που αποτελούνταν από στελέχη της βιομηχανίας τροφίμων και καταναλωτικών ειδών, και από τον κλάδο των σούπερ μάρκετ έθεσε το εξής ερώτημα:
Πρέπει επιτέλους αυτή η κοινωνία να αποφασίσει, αν θέλει ξένους. Τι χρώμα τους θέλει; Πράσινους, μαύρους κίτρινους; Πώς τους θέλει; Για να ξέρουμε πώς πρέπει να πορευτούμε. Γιατί αυτή τη στιγμή είμαστε σε ένα άναρχο καθεστώς και στρουθοκαμηλίζουμε».
Ο κ. Παντελιάδης τόνισε ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού – και οι κενές θέσεις εργασίας – , έχει αρνητικές επιπτώσεις στα μεγάλα έργα, στην αγροτική παραγωγή, στον τουρισμό. «Οι μισοί εργαζόμενοι στα αγροτικά προϊόντα είναι παράνομοι μετανάστες. Οι αρχές κυνηγούν τους παράνομους μετανάστες. Καλά κάνουν μεν, αλλά τελικά δεν θα υπάρχει κανείς να μαζέψει τα αγροτικά προϊόντα», είπε με νόημα.
Το 55% των Ελλήνων θεωρεί την εισροή μεταναστών κακή για την οικονομία.
«Αντι-μεταναστευτικό» κλίμα
Πάντως, μια αποστομωτική όσο και ανησυχητική απάντηση, ήρθε από τη νέα Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα. Το 55% των Ελλήνων θεωρούν ότι «οι μετανάστες είναι κακοί για την οικονομία». Οι δύο στους δέκα έχουν ουδέτερη άποψη, ενώ μόνο το 25% των απαντήσεων αποτιμά τη συμβολή των μεταναστών ως θετική. Συνολικά οι απαντήσεις των Ελλήνων τους κατατάσσουν στους πλέον αρνητικά διακείμενους απέναντι στους μετανάστες, μετά τους Σλοβάκους, τους Κύπριους και με πρώτους τους Ούγγρους.
400.000 αιτήσεις για μετακλητούς εργάτες
Συνήθως τα παράπονα των εργοδοτών για τις ελλείψεις εργατικών χεριών κορυφώνονται προς τα μέσα κάθε χρονιάς, εν όψει της τουριστικής σεζόν. Φέτος, εργοδοτικές ενώσεις έκαναν λόγο για 80.000 κενές θέσεις εργασίας σε τουρισμό-επισιτισμό, από 60.000 πέρυσι.
Αντίστοιχες ανησυχίες διατυπώνονται καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, από διαφορετικούς επαγγελματικούς κλάδους.
Μόνο στον αγροτικό τομέα, οι αιτήσεις για μετακλητούς εργάτες γης από τρίτες χώρες άγγιξαν ως τις αρχές της χρονιάς της 246.000. Συνολικά για όλους τους κλάδους της οικονομίας που αναζητούν εργάτες, οι αιτήσεις προσέγγισαν τις 400.000. Τα συναρμόδια υπουργεία ενέκριναν, με διαδοχικές αποφάσεις, περίπου 200.000 αιτήσεις, για τη διετία 2023-24.
Μόνο που στην πραγματικότητα, όπως επιβεβαιώνουν αγροτικοί σύλλογοι και εργοδοτικές ενώσεις, οι μετακλητοί εργάτες που τελικά φτάνουν στην Ελλάδα είναι σημαντικά λιγότεροι. Οι αιτήσεις εγκρίνονται μετ’ εμποδίων, τα γραφειοκρατικά εμπόδια είναι βουνό, ενώ οι διαδικασίες μετάκλησης είναι ιδιαίτερα χρονοβόρες. Ειδικά στις αγροτικές εργασίες, τις περισσότερες φορές οι εργάτες γης φτάνουν «πολλοί λίγοι, πολύ αργά», ακόμα και μετά την περίοδο της συγκομιδής.
Φέτος αγροτικοί σύλλογοι από όλη την Ελλάδα, από την Κρήτη ως τη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο, διαμαρτυρήθηκαν έντονα ότι οι μετακλήσεις μεταναστών γίνονταν «με το σταγονόμετρο» και με τεράστιες καθυστερήσεις – με καταστροφικά αποτελέσματα για τις σοδειές. Δεν έλλειψαν οι καταγγελίες για κυκλώματα, που εκμεταλλεύονται τόσο τους μετανάστες όσο και τους εργοδότες – εισπράττοντας χιλιάδες ευρώ, για εργάτες που δεν έφτασαν ποτέ ή έφτασαν… κατόπιν εορτής.
Λείπουν 55.000 εργαζόμενοι από τις κατασκευές
Το νέο καμπανάκι ήχησε από τον κατασκευαστικό κλάδο. Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των μεγάλων ομίλων (υπογεγραμμένες και προς υπογραφή συμβάσεις) εκτιμάται ότι ξεπερνά συνολικά τα 15 δισεκ. ευρώ, με βάση στοιχεία του πρώτου δεκαμήνου. Εκτιμήσεις ανεβάζουν το συνολικό ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών συμβάσεων ως το τέλος του χρόνου στα 20 δισεκ. ευρώ – σχεδόν 10% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών Βιομηχανικών Ερευνών, ο συνδυασμός των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ και των ιδιωτικών επενδύσεων, αναμένεται να κινητοποιήσει στον κλάδο των κατασκευών πόρους άνω των 52 δισεκ. ευρώ την τριετία 2024-2026.
Φτάνει ο υπάρχων αριθμός απασχολούμενων στις κατασκευές για να φέρει εις πέρας τον όγκο των ανειλημμένων έργων και όσων θα ακολουθήσουν στο άμεσο μέλλον;
Η ίδια έρευνα του ΙΟΒΕ, εκτιμά ότι χρειάζονται περίπου άλλοι 50-55.000 εργαζόμενοι στις κατασκευές, για να φτάσει ο αριθμός τους τις 250.000, που απαιτούνται ως και την επόμενη διετία.
«Ταβάνι» οι 10.000
Σε ό,τι αφορά τους μετακλητούς εργάτες από τρίτες χώρες, το ανώτατο όριο που έθεσε το υπουργείο Εργασίας για τη διετία 2023-24 στο κλάδο των κατασκευών ορίστηκε σε λίγο περισσότερες από 10.300 θέσεις. Από αυτούς είναι άγνωστο πόσοι τελικά θα φτάσουν, ενώ οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις δυσχεραίνουν τον προγραμματισμό των επιχειρήσεων.
Όπως έχει δημοσιοποιηθεί, ήδη από την άνοιξη μεγάλος κατασκευαστικός όμιλος αναζητούσε ειδικευμένους εργάτες σε Ινδία και Αίγυπτο, εξετάζοντας βιογραφικά και στέλνοντας εργοδηγούς στο εξωτερικό, για να τους φέρουν το δυνατόν συντομότερο.
Δεν είναι μόνο οι κατασκευές, ο πρωτογενής τομέας και ο τουρισμός που αναζητούν εργατικά χέρια από τρίτες χώρες. Επιπλέον, οι απαιτήσεις των επιχειρήσεων δεν περιορίζονται σε χειρώνακτες και χαμηλής ειδίκευσης εργατικό δυναμικό, αλλά και σε υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους – ιδίως από τον κλάδο της πληροφορικής. Σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης οι τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις αναζητούν προσωπικό αλλά δεν βρίσκουν, επικαλούμενες την «αναντιστοιχία δεξιοτήτων.
