Η 25η Νοεμβρίου, Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, μας υπενθυμίζει ότι η βία κατά των γυναικών παραμένει μια από τις πιο σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως.
Ανάμεσα στις διάφορες μορφές βίας, η ενδοοικογενειακή βία κατέχει μια ιδιαίτερη θέση καθώς συμβαίνει σε έναν χώρο που θεωρητικά πρέπει να προσφέρει ασφάλεια και αγάπη: το σπίτι.
Γράφει η Κατερίνα Ματέρη.
Οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας δεν περιορίζονται μόνο στο σώμα. Οι γυναίκες που γίνονται θύματα αντιμετωπίζουν βαθιές και μακροχρόνιες ψυχικές συνέπειες, οι οποίες συχνά παραμένουν σιωπηλές και αθέατες.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας
Η ενδοοικογενειακή βία δεν περιορίζεται μόνο σε φυσική κακοποίηση, αλλά περιλαμβάνει επίσης συναισθηματική, ψυχολογική και οικονομική κακομεταχείριση. Οι γυναίκες που βιώνουν τέτοιες καταστάσεις αντιμετωπίζουν συχνά:
1. Κατάθλιψη
Η συνεχής έκθεση σε κακοποίηση οδηγεί σε αισθήματα αβοηθησίας και ανεπάρκειας. Οι γυναίκες νιώθουν πως δεν έχουν διέξοδο, κάτι που συχνά επιδεινώνει την κατάθλιψη. Η αίσθηση απώλειας ελέγχου πάνω στη ζωή τους ενισχύει την απομόνωση και την αυτοκατηγορία.
2. Άγχος και μετατραυματικό στρες (PTSD)
Η ψυχική υγεία επηρεάζεται έντονα από το άγχος που προκαλεί η διαρκής αίσθηση κινδύνου. Οι γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα PTSD, όπως εφιάλτες, παρεμβατικές σκέψεις, υπερβολική επαγρύπνηση και δυσκολία στη συγκέντρωση. Ο φόβος ότι ο κακοποιητής θα επιστρέψει ή θα συνεχίσει τη βία εντείνει αυτά τα συμπτώματα.
3. Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Η ψυχολογική κακοποίηση και η υποτίμηση καταστρέφουν την αυτοπεποίθηση των γυναικών. Η συνεχής έκθεση σε προσβολές και εξευτελισμούς τις οδηγεί να πιστέψουν ότι αξίζουν τη βία που υφίστανται, καθιστώντας δύσκολη τη φυγή από τον κακοποιητή.
4. Εθισμός σε ουσίες
Ορισμένες γυναίκες στρέφονται στη χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ως έναν τρόπο να αντέξουν τον πόνο. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο, καθώς η εξάρτηση σε ουσίες επιδεινώνει την ψυχική τους κατάσταση και τις κάνει πιο ευάλωτες στη βία.
Μακροχρόνιες συνέπειες
Οι συνέπειες της ενδοοικογενειακής βίας δεν σταματούν με την απομάκρυνση από τον κακοποιητή. Οι γυναίκες συχνά κουβαλούν ψυχικά τραύματα που μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να επουλωθούν. Πολλές έχουν δυσκολίες στη δημιουργία υγιών σχέσεων, ενώ η εμπιστοσύνη τους στους ανθρώπους έχει καταρρεύσει. Τα ψυχολογικά τραύματα μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ικανότητά τους να εργαστούν ή να φροντίσουν τα παιδιά τους, δημιουργώντας πρόσθετες προκλήσεις.
Η ανάγκη για υποστήριξη
Η στήριξη των θυμάτων είναι κρίσιμη για την αποκατάσταση της ψυχικής τους υγείας. Τα παρακάτω βήματα μπορούν να βοηθήσουν:
- Πρόσβαση σε επαγγελματική βοήθεια: Οι ψυχολόγοι και οι σύμβουλοι μπορούν να παρέχουν τα κατάλληλα εργαλεία για τη διαχείριση του τραύματος.
- Υποστηρικτικά δίκτυα: Οι ομάδες υποστήριξης βοηθούν τις γυναίκες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να αισθανθούν ότι δεν είναι μόνες.
- Ασφαλές περιβάλλον: Η δημιουργία χώρων όπου οι γυναίκες μπορούν να νιώθουν ασφαλείς είναι θεμελιώδης για τη διαδικασία επούλωσης.
- Εκπαίδευση και ενδυνάμωση: Οι πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση των γυναικών και την προώθηση της οικονομικής τους ανεξαρτησίας συμβάλλουν στη δημιουργία μιας νέας ζωής.
Ο ρόλος της κοινωνίας
Η κοινωνία έχει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Η αποδοχή και η στήριξη προς τα θύματα, η καταπολέμηση των στερεοτύπων και η αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας είναι βήματα που μπορούν να σώσουν ζωές. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες να σπάσουν τη σιωπή τους, προσφέροντάς τους την ασφάλεια και τα εργαλεία που χρειάζονται για να ξεφύγουν από την κακοποίηση.
Η ψυχική υγεία των γυναικών που έχουν βιώσει ενδοοικογενειακή βία είναι ένα θέμα που απαιτεί προσοχή, κατανόηση και δράση. Επενδύοντας στην υποστήριξή τους, όχι μόνο επουλώνουμε τις πληγές, αλλά βοηθάμε στη δημιουργία μιας κοινωνίας που προωθεί τον σεβασμό, την ισότητα και την ανθρωπιά.
