Το να γίνεις μαμά είναι από μόνο του ένα ταξίδι γεμάτο προκλήσεις, χαρές και ανατροπές. Όταν όμως αυτό το ταξίδι συμβαίνει μακριά από την πατρίδα, οι δυσκολίες αποκτούν άλλες διαστάσεις. Πώς είναι να μεγαλώνεις ένα παιδί χωρίς τη στήριξη της οικογένειας, χωρίς τις παραδοσιακές “ρίζες” που πολλές φορές θεωρούμε δεδομένες; Πώς διαχειρίζεσαι τη νοσταλγία, τα διαφορετικά κοινωνικά πρότυπα και τα εμπόδια της γλώσσας ή της γραφειοκρατίας;
Από την Κατερίνη στη Νορβηγία η Τόνια Ιωαννίδου βρέθηκε σε μια νέα πραγματικότητα με τον άντρα της, που είναι προπονητής, και τον γιο της και η ζωή της άλλαξε ριζικά. “Όταν μετακόμισα στη Νορβηγία στους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης μου, κάθε τι ήταν νέο για μένα: και η χώρα και η εμπειρία της μητρότητας. Και παρόλο που προσαρμόστηκα γρήγορα, η απόσταση από την οικογένειά μου, και ειδικά από τη μητέρα μου, ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση. Ως «πρωτάρα» μαμά, η καθοδήγηση και η παρουσία της θα ήταν ανεκτίμητη, τόσο πρακτικά όσο και συναισθηματικά”.
“H απόσταση από την οικογένειά μου, και ειδικά από τη μητέρα μου, ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση. Ως «πρωτάρα» μαμά, η καθοδήγηση και η παρουσία της θα ήταν ανεκτίμητη, τόσο πρακτικά όσο και συναισθηματικά”
“Από την άλλη, οι χαρές του να μεγαλώνω το παιδί μου εδώ είναι σημαντικές. Νιώθω ασφάλεια για το γιο μου, καθώς η ποιότητα ζωής που προσφέρουμε είναι υψηλή, χωρίς το άγχος και το στρες που συναντά κανείς στην Ελλάδα. Ωστόσο, δεν λείπουν οι δυσκολίες. Το παιδί μας μεγαλώνει μακριά από τους παππούδες και τους θείους, χάνοντας τη στενή σχέση που θα μπορούσε να έχει μαζί τους. Ακόμα, προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι δε θα χάσει την επαφή του με την ελληνική γλώσσα και τις παραδόσεις μας, διατηρώντας την πολιτιστική του ταυτότητα ζωντανή”.
Η Νορβηγία προσφέρει σημαντικές παροχές στις μέλλουσες και νέες μητέρες. Οι επισκέψεις στον γιατρό κατά την εγκυμοσύνη είναι δωρεάν, όπως και η γέννα στο νοσοκομείο. Επιπλέον, ειδικές κλινικές για παιδιά με μαίες προετοιμάζουν τη μητέρα για τη διαδικασία της γέννας. “Μετά τη γέννηση, το κράτος παρέχει μηνιαίο επίδομα για το παιδί μέχρι να γίνει 18 ετών, ενώ η ιατρική και οδοντιατρική περίθαλψη παραμένουν δωρεάν”.
Στη Νορβηγία, τα παιδιά μαθαίνουν την ανεξαρτησία από πολύ μικρή ηλικία. Από το να ντύνονται μόνα τους μέχρι να πηγαίνουν μόνα τους στο σχολείο από τα 5-6 τους χρόνια, η προσέγγιση στην ανατροφή είναι διαφορετική. “Επίσης, οι δραστηριότητες κοντά στη φύση είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους. Τα παιδιά δεν διστάζουν να επιστρέψουν από τον παιδικό σταθμό γεμάτα λάσπη – είναι μέρος της ελευθερίας που τους προσφέρεται για παιχνίδι” λέει.
Παράλληλα, η κοινωνία στη Νορβηγία δείχνει ιδιαίτερη ευαισθησία για την ευημερία των παιδιών. Υπάρχουν αυστηροί κανόνες σχετικά με την προστασία τους από οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης ή παραμέλησης. Είναι χαρακτηριστικό πως η πρόνοια μπορεί να παρέμβει άμεσα εάν υπάρξει υποψία κακομεταχείρισης.
Κόστος ζωής και βρεφικά είδη
Οι τιμές στα βρεφικά προϊόντα είναι γενικά χαμηλότερες στη Νορβηγία συγκριτικά με την Ελλάδα, με τις πάνες και τη φόρμουλα να κοστίζουν αισθητά λιγότερο. Ωστόσο, τα ρούχα για παιδιά είναι ακριβότερα, κυρίως λόγω της ανάγκης για ζεστά, ποιοτικά υλικά που προστατεύουν από το βαρύ κρύο της Νορβηγίας.
“Το να μεγαλώνεις ένα παιδί στο εξωτερικό είναι μια εμπειρία γεμάτη προκλήσεις και ευκαιρίες. Αν και μου λείπει η στενή σχέση με την οικογένειά μου και η καθοδήγηση που θα είχα από τη μητέρα μου, προσπαθώ να κρατώ ζωντανές τις ελληνικές παραδόσεις και αξίες. Την ίδια στιγμή, εκτιμώ την ποιότητα ζωής και την ασφάλεια που παρέχει η Νορβηγία για την οικογένειά μας, δημιουργώντας ένα ισχυρό θεμέλιο για το μέλλον του γιου μας”.
Η Βούλα Πολυχρονίδου, καθηγήτρια Αγγλικών από τη Θεσσαλονίκη, ζει τα τελευταία χρόνια στο Μάντσεστερ της Αγγλίας. Η απόφασή της να μεταναστεύσει συνδέθηκε με τις σπουδές της για μεταπτυχιακό κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Όταν ολοκλήρωσε το πρόγραμμα, ήρθε αντιμέτωπη με το δίλημμα: να επιστρέψει στην ίδια πραγματικότητα των φροντιστηρίων και των ιδιαίτερων μαθημάτων ή να ανοίξει έναν νέο δρόμο, πιο ενδιαφέροντα και εποικοδομητικό για την καριέρα της.
Ως Ελληνίδα μαμά στο εξωτερικό, η εθνικότητα δεν αποτέλεσε εμπόδιο στις σχέσεις της με τους Άγγλους. Ωστόσο, υπήρξαν σημαντικές προκλήσεις στη διαχείριση της μητρότητας μακριά από την πατρίδα. “Έπρεπε να βγω από την αντίληψη της κλασικής ελληνικής οικογένειας,” λέει. Ήταν δύσκολο να δεχτεί ότι η μητέρα της δεν θα ήταν μαζί της στη γέννα ή στους πρώτους μήνες του παιδιού της. Επιπλέον, οι επιλογές της -όπως το να μη βαφτίσουν το παιδί ή να μην παντρευτούν- προκάλεσαν αντιδράσεις από συγγενείς στην Ελλάδα. Το κόστος των εισιτηρίων ανάμεσα στις δύο χώρες έκανε επίσης δύσκολες τις επισκέψεις στα αγαπημένα της πρόσωπα.
Παρά τις δυσκολίες, η ζωή στο Μάντσεστερ έφερε και χαρές. “Η μεγαλύτερη ελευθερία είναι ότι το παιδί μεγαλώνει έξω από τα ελληνικά στερεότυπα, χωρίς τα ‘πρέπει’.” Για παράδειγμα, το παιδί της μπορεί να περπατά ξυπόλητο στο σπίτι χωρίς να δημιουργείται πανικός. Επιπλέον, είναι υπέροχο να βλέπει το παιδί της να επικοινωνεί και στις δύο γλώσσες. Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές που νιώθει τύψεις για τους παππούδες στην Ελλάδα που δεν μπορούν να είναι τόσο κοντά στο εγγόνι τους όσο θα ήθελαν και περιορίζονται σε βιντεοκλήσεις.
“Θυμάμαι να περιμένω 12 ώρες στα επείγοντα για να πιστοποιηθεί η αποβολή της πρώτης εγκυμοσύνης μου,” αναφέρει.
Οι κοινωνικές παροχές στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά είναι πολλές και δωρεάν. Οι μαίες προσφέρουν υποστήριξη κατά την εγκυμοσύνη και μετά τη γέννα, ενώ υπάρχει και βοήθεια στο σπίτι για τις πρώτες εβδομάδες. “Παρακολουθούν το παιδί μέχρι το πρώτο έτος και παρέχουν συμβουλές για την ανάπτυξη, τη διατροφή και τον ύπνο,” εξηγεί η Βούλα. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και προβλήματα. Η τεχνολογία στους υπερήχους είναι παρωχημένη, η επικοινωνία μεταξύ φορέων δυσλειτουργική, και η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού δημιουργεί καθυστερήσεις. “Θυμάμαι να περιμένω 12 ώρες στα επείγοντα για να πιστοποιηθεί η αποβολή της πρώτης εγκυμοσύνης μου,” αναφέρει.
Η ανατροφή παιδιών στη Βρετανία έχει τις διαφορές της. “Στο Μάντσεστερ, λόγω της πολυπολιτισμικότητας, τα παιδιά είναι πιο ανοιχτά και εξοικειωμένα με τη διαφορετικότητα. Οι γονείς εδώ δεν νοιάζονται για το ‘τι θα πει ο κόσμος’ και δεν ακολουθούν στερεότυπα.” Τα παιδιά δεν χρειάζεται να βαφτιστούν ούτε να ανήκουν σε μια παραδοσιακή μορφή οικογένειας. Παρότι το εκπαιδευτικό σύστημα στηρίζεται στην παπαγαλία, όπως και στην Ελλάδα, τα παιδιά μεγαλώνουν κοντά στη φύση και βλέπουν ζώα να προστατεύονται και να αγαπιούνται σαν μέλη της οικογένειας.
Kόστος ζωής
Ακόμα και οι τιμές σε βασικά βρεφικά είδη είναι πιο προσιτές. “Η φόρμουλα κοστίζει £11 και ένα πακέτο πάνες £2.80,” σημειώνει. Με τη ζωή της πλέον να μοιράζεται ανάμεσα σε δύο χώρες, η Βούλα Πολυχρονίδου έχει καταφέρει να ισορροπήσει ανάμεσα στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που της προσφέρει το Μάντσεστερ, φτιάχνοντας ένα μέλλον για την ίδια και την οικογένειά της.
