Μπορεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έδειχνε με κάθε τρόπο τη δυσαρέσκεια της για τους χειρισμούς του Elon Musk στο Χ, πρώην Twitter, αλλά η σύλληψη του ιδρυτή της Telegram, Πάβελ Ντούροφ, φέρνει στο προσκήνιο μια πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων που είναι ακόμα μεγαλύτερος πονοκέφαλος για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Οι ισχυρισμοί του Telegram ότι το απόρρητο των χρηστών είναι ιερό και ότι οι συνομιλίες δεν ήταν ορατές στις κυβερνήσεις ή ακόμα και στην ίδια την Telegram έχουν προσελκύσει κυβερνοεγκληματίες, παιδεραστές και τρομοκράτες, ακόμη και όταν η εταιρεία περιέγραψε τον εαυτό της ως καταφύγιο για «κινήματα υπέρ της Δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο».
Σε αντίθεση με τον δισεκατομμυριούχο τεχνολογίας Musk, ο οποίος προκάλεσε δημόσιες διαμάχες σχετικά με την προσπάθεια της ΕΕ για την «αστυνόμευση» του διαδικτυακού περιεχομένου, η Telegram και ο Durov κατάφεραν στο παρελθόν να παραμείνουν εκτός ραντάρ καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προσπαθούσαν να καταπολεμήσουν το παράνομο περιεχόμενο ή συμπεριφορά στην εφαρμογή, σύμφωνα με το Politico.
Όμως, χάρη στη σύλληψη του Durov σε ένα αεροδρόμιο του Παρισιού, η Telegram αντιμετωπίζει τώρα τη σκληρή πραγματικότητα των ρυθμιστικών, πολιτικών και δικαστικών ρυθμίσεων.
Η εταιρεία δεν έχει γνωστή παρουσία στις Βρυξέλλες και δεν είναι εγγεγραμμένη στο μητρώο διαφάνειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Από το περιθώριο… στο προσκήνιο
Η Telegram αρχικά ήταν μια περιθωριακή πλατφόρμα, η οποία αναπτύχθηκε την τελευταία δεκαετία για να ανταγωνιστεί την υπηρεσία μηνυμάτων WhatsApp της Meta Platforms.
Ο Durov ίδρυσε την Telegram το 2013 μαζί με τον αδερφό του Nikolai, βασιζόμενοι στην επιτυχία τους να λανσάρουν την «απάντηση» της Ρωσίας στο Facebook, το VKontakte, το 2006. Η διατήρηση του απορρήτου των πελατών της ήταν βασικό μέρος της απήχησης της Telegram, καθιστώντας την μια ελκυστική εφαρμογή για όποιον θέλει να αποφύγει τους ελέγχους.
«Η Telegram είχε ιστορικά προβλήματα με ρυθμιστικές αρχές σε ορισμένα μέρη του κόσμου, επειδή, σε αντίθεση με άλλες υπηρεσίες, υπερασπιζόμασταν σταθερά το απόρρητο των χρηστών μας και δεν έχουμε κάνει ποτέ καμία συμφωνία με κυβερνήσεις», έγραψε ο Durov το 2017, έχοντας εγκαταλείψει τη Ρωσία χρόνια νωρίτερα αφού αρνήθηκε να κλείσιμο ομάδων αντιπολίτευσης στο VKontakte.
Η εφαρμογή του σημείωσε άνθηση, αυξήθηκε σε 900 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως και έγινε βασικό εργαλείο επικοινωνίας σε συγκρούσεις που παρακολουθούνται στενά, όπως ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπου τη χρησιμοποιούν και οι δύο πλευρές.
Η πλατφόρμα εδρεύει στο Ντουμπάι και ο Durov έχει διπλή υπηκοότητα στη Γαλλία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τα αιτήματα τύπου διεκπεραιώνονται από ένα αυτοματοποιημένο bot στην πλατφόρμα του Telegram. Η εταιρεία δεν έχει γνωστή παρουσία στις Βρυξέλλες και δεν είναι εγγεγραμμένη στο μητρώο διαφάνειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό επέτρεψε στην Telegram να αποφύγει πολλές προσπάθειες της ΕΕ για τον περιορισμό της διαδικτυακής της παρουσίας.
Μάλιστα, η ΕΕ δεν κατάφερε να υποχρεώσει την Telegram να υπογράψει τον εθελοντικό κώδικα πρακτικής για την παραπληροφόρηση, ο οποίος κυκλοφόρησε το 2018 και αναθεωρήθηκε το 2022. Μεγάλοι ανταγωνιστές, όπως η Google, η Meta και η TikTok, υπέγραψαν τη δέσμευση, αλλά η Telegram όχι.
Αυτό άλλαξε τον Φεβρουάριο, όταν η ΕΕ κατάφερε τελικά να ελέγξει την Telegram καθώς ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) ανάγκασε την πλατφόρμα να υπακούσει σε διάφορες απαιτήσεις.
“Αυτό περιλαμβάνει την αφαίρεση παράνομου περιεχομένου, τη συνεργασία με τις εθνικές αρχές και τον σεβασμό των εντολών αφαίρεσης όταν οι εθνικές αρχές δίνουν τέτοιες εντολές”, δήλωσε στο Politico ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τόμας Ρεγκνιέρ.
Εύρος εγκληματικών πράξεων
Παρόλα αυτά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξακολουθούν να ψάχνουν τρόπους πώς να χειριστούν το Telegram.
Η γαλλική εισαγγελία είπε ότι ερευνά πιθανό έγκλημα στον κυβερνοχώρο, υποστηρίζοντας ότι η Telegram ήταν συνένοχος σε μια σειρά εγκληματικών πράξεων όπως η κατοχή παιδικής πορνογραφίας, η διακίνηση ναρκωτικών και η οργανωμένη απάτη.
Αυτή είναι μια ξεχωριστή γραμμή επίθεσης από την επιβολή της εποπτείας περιεχομένου της ΕΕ, όπου η βελγική αρχή τηλεπικοινωνιών θα είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση της Telegram στις Βρυξέλλες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εποπτεύει μόνο τις μεγαλύτερες πλατφόρμες που έχουν περισσότερους από 45 εκατομμύρια χρήστες. Το Telegram ισχυρίζεται ότι έχει λιγότερους από αυτούς στην ΕΕ.
