Σε μια από τις πιο ιστορικές πόλεις της Πολωνίας, στην Κρακοβία, ο υπερτουρισμός είναι άμεσα συνδεδεμένος με έναν μεθυσμένο όχλο.
Εδώ και χρόνια οι κάτοικοι της πάλαι ποτέ πρωτεύουσας και σήμερα δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της χώρας βρίσκονται αντιμέτωποι με ορδές τουριστών, που τους αποκαλούν «διεθνές τουριστικό λούμπεν προλεταριάτο».
Φωνές, καυγάδες, εμετοί και λιπόθυμοι από το ποτό τουρίστες «βρομίζουν» -μεταφορικά και κυριολεκτικά- τους δρόμους της Κρακοβίας, ακόμη και στο μεσαιωνικό κέντρο της, που είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Στην οδό Σέβσκα, μια από τις πιο ιστορικές στην Παλιά Πόλη, λειτουργούν δεκάδες κλαμπ, μπαρ και παμπ, που αποχαιρετούν τους τελευταίους πελάτες τους τις πρώτες πρωινές ώρες.
Ένα εστιατόριο fast-food μένει ανοιχτό μέχρι τα ξημερώματα, κάνοντας «χρυσές δουλειές» από την αυξημένη πελατεία πεινασμένων, μεθυσμένων τουριστών.
Το πρόβλημα προφανώς και δεν περιορίζεται στην συγκεκριμένη οδό.
Ένεκα της συναλλαγματικής ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος, του ζλότι, το φθηνό αλκοόλ για τους ξένους ρέει άφθονο.
Όμως για τους κατοίκους της Σέβσκα η κατάσταση έχει φτάσει στο «ως εδώ και μη παρέκει».
Δεν είναι μόνο ο αυξημένος αριθμός των τουριστών, αλλά και η ασύδοτη συμπεριφορά τους.
Δεν σέβονται τους ίδιους, το ιστορικό κέντρο της Κρακοβίας και, προφανώς, τις ώρες κοινής ησυχίας.
Συμπεριφέρονται σαν «τον Ταρζάν στη ζούγκλα», λέει χαρακτηριστικά στο πρακτορείο AFP ο Ρίσαρντ Ριντάιγκερ, δικηγόρος με έδρα την Κρακοβία.
Ζει κοντά στην οδό Σέβσκα.
Εκπροσωπώντας κατοίκους της περιοχής, κατέθεσε πρόσφατα μήνυση κατά των δημοτικών αρχών της πολωνικής πόλης.
Καταγγέλλοντας ότι δεν έκαναν αρκετά για τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης, συμπεριλαμβανομένου του δυνατού θορύβου και της υπερβολικής μέθης.
Ως μάρτυρες στην υπόθεση έχουν κληθεί κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής, σε μια πόλη που το 2023 την επισκέφθηκαν 9,4 εκατομμύρια τουρίστες.
Θαμώνες σε κέντρο νυχτερινής διασκέδασης στην Κρακοβία (Photo: Unsplash/Michał Franczak)
Μέτρα χωρίς αντίκρυσμα
Οι ενάγοντες αξιώνουν από τον δήμο της Κρακοβίας αποζημίωση 500 ζλότι (περίπου 115 ευρώ) για κάθε παραβίαση των ορίων θορύβου που προβλέπει ο νόμος.
Ζητούν επίσης τον διορισμό ειδικού κλιμακίου εμπειρογνωμόνων για τη μέτρηση της ηχορύπανσης κατά τη διάρκεια της νύχτας.
«Είναι δύσκολο να περπατάς στο δρόμο, να κοιμηθείς το βράδυ, να διαβάσεις ένα βιβλίο, να ακούσεις μουσική ή να παρακολουθήσεις τηλεόραση», αναφέρουν οι κάτοικοι της Σέβσκα στην αγωγή τους.
«Μεσοτοιχία με το υπνοδωμάτιό μας είναι ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης», εξηγεί στην εφημερίδα Gazeta Wyborcza ο δικηγόρος της ομάδας και ένας εκ των εναγόντων.
«Ζήτησα από τον ιδιοκτήτη να βάλει ηχομόνωση, όμως μου απάντησε ότι ήρθε εδώ για να βγάλει χρήματα, όχι για να επενδύσει».
«Πριν από λίγες ημέρες δεν έκλεισα μάτι όλη τη νύχτα εξαιτίας του θορύβου. Ζήτησα από την αστυνομία και τη δημοτική αρχή να παρέμβουν», αναφέρει.
«Όμως η δημοτική αστυνομία είπε ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Η δε αστυνομία ήρθε μόλις στις 4 τα ξημερώματα, όταν η κατάσταση είχε πια ηρεμήσει λίγο».
Προφανώς δεν έχει αποδώσει η προ τριετίας πρωτοβουλία City Helpers, με πρωταγωνιστές εθελοντές, που παρέχουν πληροφορίες σε τουρίστες και καλούν την αστυνομία εάν χρειαστεί κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Ούτε τα πρόστιμα έχουν αποδώσει.
Πέρυσι επιβλήθηκαν στα δύο τρίτα των συνολικά 6.800 αστυνομικών παρεμβάσεων στο κέντρο της Κρακοβίας.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ήταν για υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και φθορά δημόσιας περιουσίας.
Από τον περασμένο Ιούλιο εν τω μεταξύ η Κρακοβία υποτίθεται ότι έγινε η πρώτη πόλη στην Πολωνία που απαγόρευσε τις πωλήσεις αλκοόλ από τα μεσάνυχτα έως τις 5:30 το πρωί.
Αν και η αστυνομία αναφέρει ότι κατά το πρώτο εξάμηνο της εφαρμογής του μέτρου οι καταγεγραμμένες παραβάσεις μειώθηκαν στο μισό, η πράξη δείχνει ότι ούτε και αυτό το μέτρο αποδίδει.
Αφορά εξάλλου μόνο ψιλικατζίδικα και βενζινάδικα, και όχι τα μπαρ και τα εστιατόρια.
Πέρα από τους τουρίστες, η κατανάλωση αλκοόλ είναι υψηλή και στις τάξεις των ίδιων των Πολωνών: από 15 ετών και άνω καταναλώνουν κατά μέσο όρο 11,7 λίτρα αλκοόλ κατά κεφαλήν ετησίως, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ (Photo: Shutterstock)
Ζητείται σεβασμός
«Βρίσκεστε στην πόλη των Πολωνών βασιλιάδων. Αυτό αξίζει σεβασμό», ανέφεραν αφίσες που κατέκλυσαν πρόσφατα το ιστορικό κέντρο της Κρακοβίας.
Ήταν στο πλαίσιο εκστρατείας της δημοτικής αρχής για ευαισθητοποίηση του κοινού και για το περιορισμό του φαινομένου που πλέον αναφέρεται στην Κρακοβία ως «αλκοολικός υπερτουρισμός».
Ο δήμαρχος της Κρακοβίας, Αλεξάντερ Μισάλσκι, δεσμεύτηκε εκ νέου για την εξεύρεση πρόσθετων λύσεων στα αυξανόμενα δεινά των κατοίκων.
Μόλις πρόσφατα ανακοινώθηκε ο διορισμός «νυχτερινού δημάρχου», ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τη συμφιλίωση των αναγκών των κατοίκων, των επιχειρηματιών και των τουριστών της πόλης.
Είναι μια τακτική, ανέφερε η δημοτική αρχή, που έχει ήδη εφαρμοστεί στο Άμστερνταμ, στη Τουλούζη, στη Φλωρεντία και στην Πράγα.
Πολλοί μιλούν ωστόσο για ημίμετρα σε μια πόλη, όπου τα προβλήματα στοιβάζονται εδώ και καιρό και ο πληθυσμός της βασίζεται όλο και περισσότερο στον τουρισμό για έσοδα και θέσεις εργασίας.
«Η περιοχή γύρω από την Πλατεία Κεντρικής Αγοράς έχει μετατραπεί σε εργοστάσιο εμφιάλωσης φθηνής μπύρας και βότκας», παρατηρεί ο Μάριουζ Κόγκουτ, που ζει στο κέντρο της Κρακοβίας εδώ και τρεις δεκαετίας, έχοντας γίνει αυτόπτης μάρτυρας των ριζικών αλλαγών της.
«Έχω βρεθεί σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Πουέρτο Ρίκο, όπου υπάρχει αντίστοιχα μεγάλο πρόβλημα με τη μέθη και την εγκληματικότητα», τονίζει.
«Όμως εκεί το κέντρο της πρωτεύουσας, το Σαν Χουάν, είναι μια πραγματική καρτ ποστάλ», παρατηρεί.
«Δε υπάρχουν ορδές μεθυσμένων τουριστών, επειδή η αστυνομία τηρεί την τάξη και οι τοπικές αρχές φροντίζουν ώστε την παλιά πόλη να την επισκέπτονται μόνο τουρίστες που μπορούν να εκτιμήσουν την ομορφιά της».
Πολλοί πλέον κάτοικοι του ιστορικού κέντρου το εγκαταλείπουν μαζικά.
Μόνο πέρυσι οι τουρίστες στην Κρακοβία ξεπέρασαν τα 9,4 εκατομμύρια (Photo: Unsplash/Dario Daniel Silva)
Υπερτουρισμός, ένα σκηνικό αδιεξόδου
«Στο κτήριό μας μείναμε από ιδιοκτήτες μόνο εγώ και ο σύζυγός μου. Όλα τα άλλα διαμερίσματα νοικιάζονται σε τουρίστες», λέει η Εύα Χορόφσκα, η οποία ζει εδώ και δεκαετίες δίπλα στην οδό Σιένα.
Κάθε βράδυ η περιοχή της μετατρέπεται πια σε υπαίθριο εστιατόριο και τα πρωινά είναι γεμάτη σκουπίδια και άδεια μπουκάλια, ενώ από παντού αναδύεται η οσμή ούρων.
Ακόμη και από τους τοίχους των κτιρίων-ορόσημων της πόλης.
Πλέον γύρω από την πλατεία έχουν απομείνει μόνο 400 από τους παλιούς κατοίκους της, σύμφωνα με τη μεσήλικα Πολωνή.
«Ο γιος μου, η γυναίκα του και τα παιδιά τους δεν άντεξαν και μετακόμισαν επίσης», λέει με παράπονο.
«Ευχαρίστως θα μετακόμιζα και εγώ», παραδέχεται, «όμως δεν έχω την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσω διαμέρισμα».
Όμως η κατάσταση δεν είναι απαραίτητα καλύτερη πέριξ του ιστορικού κέντρου.
Πολλοί πρώην κατοικοί του έχουν πλέον μετεγκατασταθεί στη μοντέρνα συνοικία Καζίμιερς, νότια της Παλιάς Πόλης της Κρακοβίας.
Έδωσαν μάχη για να απαλλαγούν και εκεί από τις συνέπειες του πολύβουου υπερτουρισμού.
Απαίτησαν και εξασφάλισαν περιορισμούς στις νυχτερινές δραστηριότητες των κοντινών παμπ και εστιατορίων.
Έτσι, εδώ και δύο χρόνια, τα υπαίθρια μπαρ και καφετέριες στο Καζίμιερς υποχρεούνται να κλείνουν τα μεσάνυχτα τις Παρασκευές και τα Σάββατα και από τις δέκα το βράδυ τις υπόλοιπες ημέρες.
* Κεντρική photo: Krakow Crawl/Instagram
