Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, μια δεκαετία πριν από την επιτυχή προσγείωση του Apollo 11 στη Σελήνη, ο αμερικανικός στρατός είχε τη ριζοσπαστική ιδέα να ρίξει μια πυρηνική βόμβα στην επιφάνεια του φεγγαριού, όπως δείχνουν έγγραφα της Πολεμικής Αεροπορίας από το 1959.
«Οι πυρηνικές εκρήξεις στην περιοχή του φεγγαριού εξετάζονται σοβαρά σε αυτήν την έκθεση, με επιστημονικές πληροφορίες που θα μπορούσαν να ληφθούν από τέτοιες εκρήξεις. Η έκρηξη ενός πυρηνικού όπλου πάνω ή κοντά στην επιφάνεια του φεγγαριού έχει συχνά προταθεί», σύμφωνα με την αταξινόμητη πλέον έκθεση.
«Η στρατιωτική πτυχή υποστηρίζεται από τη διερεύνηση του διαστημικού περιβάλλοντος, την ανίχνευση δοκιμών πυρηνικών και την ικανότητα των όπλων στο διάστημα».
Η πρόταση δημοσιοποιήθηκε μόνο όταν ο διάσημος φυσικός Carl Sagan, ο οποίος είχε εργαστεί στο project και είχε καταλήξει στην πυρηνική ιδέα, αποκάλυψε λεπτομέρειες της ύπαρξής του όταν έκανε αίτηση για υποτροφία στο Ινστιτούτο Miller του UC Berkeley το 1959.
Ο βιογράφος του Sagan, Keay Davidson, ανακάλυψε την αποκάλυψη του έργου από τον Sagan το 1996, σύμφωνα με τον Guardian. «Κατά τη γνώμη μου ο Sagan παραβίασε το απόρρητο τον Μάρτιο του 1959», έγραψε ο φυσικός Leonard Reiffel, ο επικεφαλής του Sagan στο έργο.
Ο Sagan είχε επιφορτιστεί με την «μαθηματική μοντελοποίηση της διαστολής ενός εκρηκτικού νέφους αερίου/σκόνης που θα διέρρεε στο διάστημα γύρω από τη Σελήνη», αλλά αντιμετώπιζε «δυσκολία με το πρόβλημα», έγραψε ο Reiffel,.
«Ο Sagan σύντομα πρότεινε να προσπαθήσει να δει πώς μια πυρηνική έκρηξη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση οργανικών μορίων στη Σελήνη. Συμφώνησα σε μια σύντομη προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση».
Αυτό το «εξαντλητικό» και κρυφό σχέδιο από το Κέντρο Ειδικών Όπλων της Πολεμικής Αεροπορίας στην αεροπορική βάση Kirtland του Νέου Μεξικού, με την κωδική ονομασία Project A119, προοριζόταν εν μέρει να πατσίσει με τη Σοβιετική Ένωση, η οποία μόλις είχε στείλει τον πρώτο δορυφόρο Sputnik σε τροχιά το 1957.
Με τις ΗΠΑ να υστερούν στον διαστημικό αγώνα, το A119 προοριζόταν να είναι «μια συναρπαστική απάντηση στον Sputnik», δήλωσε στο BBC ο ιστορικός επιστήμης Alex Wellerstein.
«Άλλες ιδέες περιελάμβαναν την κατάρριψη του Sputnik, κάτι που είναι πολύ πιο μοχθηρό. Τα αναφέρουν ως ενέργειες σχεδιασμένες για να εντυπωσιάσουν τον κόσμο».
Αυτό το σχέδιο συζητήθηκε από τους επιστήμονες του A119, οι οποίοι προσπάθησαν να προσδιορίσουν εάν η έκρηξη θα ήταν ορατή από τη Γη. «Το κίνητρο για μια τέτοια έκρηξη είναι ξεκάθαρα τριπλό: επιστημονικό, στρατιωτικό και πολιτικό», σύμφωνα με την έκθεση.
Η επιθυμία της Πολεμικής Αεροπορίας ήταν να το «επισπεύσει», προσδιορίζοντας τη σκοπιμότητα της έκρηξης, η οποία δεν θα παρήγαγε σύννεφο μανιταριών λόγω της έλλειψης ατμόσφαιρας του φεγγαριού, πριν από τον Μάιο του 1958.
«Μου είπαν ότι η Πολεμική Αεροπορία ενδιαφέρεται πολύ για το ενδεχόμενο μιας έκρηξης αιφνιδιαστικής επίδειξης, με όλες τις προφανείς συνέπειες για τις δημόσιες σχέσεις και τον Ψυχρό Πόλεμο».
Αν και η NASA απάντησε τελικά στην ΕΣΣΔ εκτοξεύοντας τον δικό της δορυφόρο, τον Explorer 1, το 1958, «συνέχισαν αυτό το πυρηνικό σχέδιο κάπως σοβαρά, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950», πρόσθεσε ο Wellerstein.
«Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον παράθυρο στην αμερικανική νοοτροπία εκείνη την εποχή. Αυτή η ώθηση στο να διαγωνιστείς με τρόπο που δημιουργεί κάτι πολύ εντυπωσιακό. Νομίζω ότι, σε αυτή την περίπτωση, το εντυπωσιακό και το τρομακτικό είναι λίγο πολύ κοντά το ένα στο άλλο».
Τελικά, το έργο απέτυχε να ξεκινήσει.
«Αυτές ήταν σοβαρές μελέτες, αλλά δεν έτυχαν σοβαρής χρηματοδότησης ή προσοχής όταν έφυγαν από την διαστημική κοινότητα», δήλωσε στο BBC ο ειδικός της διαστημικής πολιτικής Bleddyn Bowen.
«Ήταν μέρος της διαστημικής μανίας στα τέλη της δεκαετίας του ’50, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, προτού κανείς μάθει ακριβώς τι φύση επρόκειτο να λάβει η Διαστημική Εποχή».
Ο Reiffel έγραψε το 2000 ότι η πυρηνική επίθεση στο φεγγάρι ήταν «σίγουρα κάτι τεχνικά εφικτό».
«Ευτυχώς για το μέλλον της σεληνιακής επιστήμης, η πυροδότηση μιας πυρηνικής έκρηξης δεν έγινε ποτέ».
