Χτυπάει ξανά το καμπανάκι για ανατιμήσεις, καθώς μια σειρά διεθνών και εσωτερικών παραγόντων, στρώνουν το έδαφος για νέες πληθωριστικές πιέσεις.
Η επικίνδυνη κλιμάκωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, η συνεχιζόμενη κρίση στο Σουέζ και η αύξηση των ναύλων, εντείνουν τους φόβους για άνοδο τιμών και στα καταναλωτικά αγαθά. Φυσικά η αύξηση του κόστους στα μεταφορικά και ενεργειακά κόστη δεν γίνεται άμεσα ορατή στις τιμές λιανικής, αλλά συνήθως γίνεται ετεροχρονισμένα και σταδιακά.
Παράλληλα, εντός της χώρας, ο παρατεταμένος καύσωνας ήδη συμπαρασύρει ανοδικά τις τιμές των φρέσκων φρούτων και λαχανικών, ενώ η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών έχει ήδη φέρει ανατιμήσεις και στις τιμές των αμνοεριφίων.
Κυβερνητική αμηχανία για τον πληθωρισμό
Με το βλέμμα στραμμένο στις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό, που ανακοινώνονται την Παρασκευή 9 Αυγούστου, τα κυβερνητικά επιτελεία τηρούν στάση αναμονής, που προδίδει σε ένα βαθμό αμηχανία. Για παράδειγμα, δεν έγινε κανένα επίσημο ή ανεπίσημο σχόλιο για τα δυσμενή προκαταρκτικά στοιχεία της Εurostat, που δείχνουν ότι ο πληθωρισμός επιταχύνεται και επιστρέφει σε ρυθμούς 3%. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους μήνες, που η όποια μικρή επιβράδυνση του πληθωρισμού γινόταν δεκτή με ενθουσιώδη σχόλια, τώρα επικράτησε σιγή ιχθύος.
Το μόνο που βγήκε προς τα έξω ήταν οι συναντήσεις του υπουργού Ανάπτυξης με τους παράγοντες της αγοράς, σε μια προσπάθεια να καταλήξουν σε μια «συμφωνία κυρίων», ώστε να αποφύγουν ή να μετριάσουν ένα νέο κύμα ανατιμήσεων το Σεπτέμβριο.
Τα νοικοκυριά πάντως ανησυχούν από τώρα για ένα δύσκολο φθινόπωρο, κάτι που αποτυπώνεται και τους δείκτες οικονομικού κλίματος. Οι 6 στους 10 εκτιμούν ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται, με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό από πριν, ενώ μόλις το 16% αναμένει σταθερότητα στις τιμές.
Ανατιμήσεις στα φρέσκα τρόφιμα
Ήδη τα πρώτα ανησυχητικά δείγματα έχουν έρθει από την αγορά των φρέσκων τροφίμων, οι τιμές των οποίων παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις
Δεν είναι τυχαίο ότι από το «καλάθι» με τα φρούτα και τα λαχανικά, της κεντρικής λαχαναγοράς του Ρέντη, προκύπτουν διψήφιες ανατιμήσεις σε διάστημα λίγων ημερών.
Με βάση το δελτίων τιμών χονδρικής που εκδίδει ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, τα αγγούρια ακρίβυναν 40% σε μία εβδομάδα, το μαϊντανός 25%, τα μαρούλια 11%, ενώ οι ετήσιες μεταβολές τιμών κινούνται επίσης σε υψηλά επίπεδα.
Αντίστοιχα στα στατιστικά δελτία του ΟΚΑΑ για τις τιμές χονδρικής πώληση κρέατος, διακρίνεται ανοδική τάση και στα αμνοερίφια. Αν και οι κτηνοτρόφοι υποστηρίζουν ότι οι επιπτώσεις της πανώλης των αιγοπροβάτων δεν είναι άμεσα ορατές στις τιμές, και οι όποιες αυξήσεις γίνονται αυτή την εποχή είναι προϊόν αισχροκέρδειας, καταναλωτές αναφέρουν ήδη αυξήσεις στα κρεοπωλεία.
Στην κεντρική αγορά, τα αρνιά πωλούνται στη χονδρική από 8 ως 12 ευρώ, έναντι 6 ως 10,50 πέρυσι, με ανατιμήσεις της τάξης του 33%, ενώ αντίστοιχες αυξήσεις υπάρχουν και στα κατσίκια.
Τι κάνει το υπουργείο Ανάπτυξης
Σύμφωνα με πληροφορίες το υπουργείο Ανάπτυξης έχει συστήσει μια λίστα με 100 προϊόντα – τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, που θα παρακολουθούνται συστηματικά, ενώ μπαίνουν στο «μικροσκόπιο» για τυχόν ανατιμήσεις. Δεν πρόκειται για κάποιο ρηξικέλευθο μέτρο, αλλά για συνέχεια προηγούμενων αναγγελιών, που είχαν γίνει ήδη από τον προηγούμενο υπουργό, Κώστα Σκρέκα.
Συγκεκριμένα η λίστα με τα προϊόντα είναι η εξής:
- αβγά,
- μαργαρίνες,
- παρθένο ελαιόλαδο,
- ηλιέλαιο,
- κατεψυγμένα λαχανικά,
- ζάχαρη,
- προϊόντα βρώμης,
- κρέμα και γάλα βρεφικής ηλικίας,
- καφέ (ελληνικό, στιγμιαίο και γαλλικό),
- κακάο,
- σοκολάτες,
- φρούτα,
- λαχανικά,
- απορρυπαντικά ρούχων,
- απορρυπαντικά πιάτων,
- απορρυπαντικά δαπέδου,
- χλωρίνες,
- χαρτιά κουζίνας,
- οδοντόκρεμες,
- σαμπουάν,
- σαπούνια,
- πάνες ακράτειας,
- πάνες για μωρά,
- μωρομάντηλα,
- σαμπουάν για μωρά,
- ψωμιά του τοστ,
- δημητριακά για πρωϊνό,
- αλεύρι,
- μέλι,
- βούτυρο,
- μαργαρίνες,
- κατεψυγμένα ψάρια,
- κονσέρβες,
- κατεψυγμένα λαχανικά,
- κοτόπουλο και κρέας.
Σε κάθε κατηγορία θα υπάρχουν 3-4 προϊόντα από διάφορες εταιρείες.
Πρόκειται ουσιαστικά για παραλλαγή του καλαθιού του νοικοκυριού, ένα μέτρο το οποίο τα σουπερμάρκετ πιέζουν να καταργηθεί, θεωρώντας ότι προσθέτει διοικητικό κόστος και ότι «έχει κάνει τον κύκλο του». Όπως έχει ανακοινωθεί και στο παρελθόν, στα προϊόντα αυτά θα γίνονται έλεγχοι από την παραγωγή και τη διανομή μέχρι το ράφι, ώστε να διαπιστωθεί αν οι όποιες αυξήσεις στη λιανική δικαιολογούνται από αυξήσεις σε πρώτες ύλες, κόστη παραγωγής ή μεταφορικά και σε ποιο βαθμό.
Επιπλέον θα λαμβάνονται υπόψη και άλλες κατηγορίες κόστους, όπως το ενεργειακό, ώστε να ελεγχθεί και το αντίστροφο φαινόμενο: Για παράδειγμα οι τιμές της ενέργειας να μειώνονται, αλλά αυτό να μην φαίνεται στο ράφι.
Η ίδια συνταγή
Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι, γιατί ανακοινώνεται ή διαρρέει τώρα ως νέο μέτρο, ενώ είναι κάτι που έπρεπε να γίνεται πιο εντατικά ούτως ή άλλως όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Ένα άλλο ερώτημα είναι αν το νέο μέτρο θα έρθει ως αντικατάσταση άλλων – π.χ. το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους – το οποίο οι λιανέμποροι ζητάνε επίμονα να καταργηθεί.
Σε κάθε περίπτωση, άλλη μια φορά η κυβέρνηση δρα με παραλλαγές της ίδιας συνταγής: Ανακοινώσεις για ένταση των ελέγχων και επιβολή τσουχτερών προστίμων – ακόμα και αν το ύψος τους είναι σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τα κέρδη των μεγάλων ολιγοπωλίων. Τρίξιμο των δοντιών στις πολυεθνικές, σε επίπεδο δηλώσεων, έκκληση στην καλή θέληση των παραγόντων της αγοράς να μειώσουν εθελοντικά τα περιθώρια κέρδους, και επικοινωνιακού τύπου καμπάνιες, όπως τα «καλάθια», του νοικοκυριού, του Πάσχα, του μαθητή κ.ο.κ.
Το αν τα νοικοκυριά έχουν δει πραγματική ανακούφιση τα τελευταία τρία χρόνια από τα παραπάνω μέτρα, το λένε όλες οι έρευνες: Όταν οι έξι στους δέκα δηλώνουν ότι τα οικονομικά τους έχουν χειροτερεύσει τον τελευταίο χρόνο, άλλοι τόσοι ίσα που βγάζουν το μήνα, και ένας στους δύο ξεμένει από χρήματα στην Τρίτη εβδομάδα του μήνα, δεν θέλει και ρώτημα
